Een onrechtvaardig zware belasting

De bijzondere aanslag op geheime commissielonen is volgens het hof van beroep in Antwerpen geen ‘straf’. De rechter kan hem dus niet milderen. Tijd dus dat de wetgever ingrijpt om aan deze hardvochtige belasting paal en perk te stellen.

De bijzondere aanslag treft vennootschappen en andere rechtspersonen. Hij kost 309 procent. Op elke 100 euro ‘geheim commissieloon’ is 309 euro belasting verschuldigd. Een vennootschap die een geheim commissieloon betaalt van 100 euro is dus 409 euro kwijt. Al goed dat het geheime commissieloon en de belasting erop fiscaal als beroepskosten aftrekbaar zijn. De financiële kostprijs zou anders nog veel hoger zijn.

Hoe dan ook gaat het om een enorm zware belasting. Helemaal ongerechtvaardigd is zij niet. De wetgever heeft haar jaren geleden uitgevonden om het hoofd te bieden aan si-tuaties waarin bijvoorbeeld lonen in het zwart worden uitbetaald. De schatkist derft dan de personenbelasting die normaal op deze lonen verschuldigd is. En ook de socialezekerheidsbijdragen worden niet betaald. De aanslag op geheime commissielonen moet dit verhelpen. Hij is zo hoog dat hij het verlies aan personenbelasting en aan sociale bijdragen dekt.

Waarom die belasting in de praktijk dan toch zo dikwijls als onbillijk wordt aangevoeld? Ten eerste is de druk van de personenbelasting aanzienlijk gedaald. Het tarief van de geheimecommissielonenaanslag heeft die daling niet gevolgd. Ten tweede treft de bijzondere aanslag niet enkel situaties waarin er sprake is van fraude. De aanslag geldt onder meer zodra vergoedingen die een beroepsmatig karakter hebben, niet op de voorgeschreven wijze op individuele fiches worden gerapporteerd. Het opmaken van die fiches is erg ingewikkeld. Er kan veel mislopen. De minste misstap doet de bijzondere aanslag als een zwaard van Damocles boven de betrokken vennootschap hangen.

Deze dikwijls onrechtvaardig harde sanctie heeft ervoor gezorgd dat in de loop der jaren verwoed gezocht is naar middelen om de toepassing ervan zo niet uit te sluiten, dan toch te temperen. Maar veel heeft dat niet uitgehaald. Op een enkele uitzondering na (in de sfeer van de rechtspersonenbelasting) zijn alle beroepen bij het Grondwettelijk Hof op niks uitgedraaid.

Een aantal jaar geleden heeft de wetgever wel een kleine correctie doorgevoerd. Maar die is aan zulke beperkende voorwaarden onderworpen, dat men er slechts in uitzonderlijke omstandigheden een beroep op kan doen. In de meeste gevallen heeft die correctie in de praktijk geen enkel effect.

Daarom is men blijven zoeken naar mogelijkheden om de scherpste kantjes van de bijzondere aanslag af te vijlen.

Een hoopgevende mogelijkheid vertrok vanuit de gedachte dat de bijzondere aanslag, gelet op het onwaarschijnlijk hoge tarief, misschien kan worden aangemerkt als een ‘strafsanctie’. Eigen aan ‘strafsancties’ is, dat zij overeenkomstig de internationaal aanvaarde rechtsnormen, altijd beoordeeld moeten kunnen worden door een onafhankelijke en onpartijdige rechter. En, dat de rechter de mogelijkheid moet hebben de omvang te milderen.

Sommige vennootschappen hebben deze mogelijkheid aangegrepen om de rechter te vragen de opgelegde bijzondere geheimecommissielonenaanslag te verminderen. In enkele gevallen hebben zij van de rechtbank in eerste aanleg gelijk gekregen. Een drietal jaar geleden wees het hof van beroep in Brussel deze redenering evenwel af. Het hof van beroep in Antwerpen is het Brusselse hof daarin nu gevolgd. Het hof erkent weliswaar dat de bijzondere aanslag een ‘gemengd’ karakter heeft, en deels ook als een ‘sanctie’ kan worden aangemerkt. Maar de aanslag is volgens het hof in de eerste plaats bedoeld om de staat te vergoeden voor het verlies aan belastinginkomsten en sociale bijdragen. Geen strafsanctie dus. En bijgevolg ook geen mogelijkheid voor de rechter om het tarief te milderen.

De laatste hoop berust bij de wetgever. Hopelijk ziet hij eindelijk in, dat de bijzondere aanslag in nogal wat gevallen ongewenste effecten heeft, die dringend moeten worden weggewerkt.

Jan Van Dyck – Advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog

Omdat de bijzondere aanslag geen strafrechtelijk karakter heeft, kan hij niet worden gemilderd.