Didier Reynders aan het roer gevraagd

Vrijdag 30 november werd bekend dat de Chinese verzekeraar Ping An, met een participatie van 1,8 miljard euro, de grootste aandeelhouder van Fortis wordt. Het leidde alvast op onze redactie tot een stevige discussie. Is China geen communistische dictatuur? Heeft geld geen kleur? En moet China niet zijn eigen deuren meer openen terwijl wij hier de grote poort openhouden?

Een dag eerder raakte bekend dat Volvo Cars in Gent een productiedaling met 15 % te slikken krijgt en dat daardoor mogelijk 500 jobs bedreigd worden. Na het verdwijnen van Renault en de problemen bij Ford, General Motors en Volkswagen, was Volvo Cars de laatste strohalm.

Hebt u een politicus iets horen zeggen over beide majeure incidenten? Herinnert u zich nochtans hoe er niet alleen moord en brand werd geroepen, maar ook maatregelen werden genomen bij de vorige problemen in de automobielsector. Ditmaal radiostilte. Want alle frequenties waren ingenomen door Brussel-Halle-Vilvoorde, de conventie over de staatshervorming, het non van Milquet, het “neen” van de N-VA.

Gaat Leterme landen, was de vraag die elke dag de één van de kranten overheerste. En ja, hij is geland. Plat op de buik met het volle gewicht van Bart De Wever erbovenop. Joëlle Milquet stond lachend aan de zijkant, net niet arm in arm met Elio Di Rupo. Is dit een regimecrisis of niet? Politicologen, politici en commentatoren hebben daar ook een rondedans over gedaan. Een taalspel. De essentie is dat de crisis diep en nooit gezien is.

Wie heeft er schuld? Allemaal een beetje, waarbij de extremen, N-VA, CDH en FDF meer op hun rekening mogen schrijven. Het kan ook niet anders wanneer er verschillende agenda’s samenliggen. De N-VA heeft als einddoel een onafhankelijk Vlaanderen. Wat doet ze dan aan een federale onderhandelingstafel? Ze zit bovendien in een onnatuurlijk kartel. Uit de analyse van de verkiezingsprogramma’s die Trends in de maand mei maakte, bleek dat de programma’s van CD&V en N-VA ver uit elkaar lagen. Het CDH voelt zich dan weer meer aangetrokken tot de PS dan tot de MR. Wat doet het CDH dan in een onderhandeling over een oranje-blauwe coalitie?

De mislukking kan dus zeker niet alleen op rekening van Yves Leterme geschreven worden. Maar elke ondernemer weet dat de manier waarop je een businessplan brengt het verschil kan maken tussen aanvaarding of verwerping. En hier heeft Leterme als leider gefaald. Hij heeft zijn verhaal slecht gebracht. Het is begonnen met het zingen van de Marseillaise, het is verder gegaan met het opstellen van slechte en onvolledige nota’s, en het is geëindigd met het niet kunnen overtuigen van zijn eigen dichte en verre familiegenoten, Bart De Wever en Joëlle Milquet. Het gebrek aan taalgrensoverschrijdende kennis is zeker een belangrijk element waarom er zondagmorgen 2 december, na 175 dagen, quasi niets is bereikt.

Guy Verhofstadt, premier van lopende zaken, is nu informateur geworden. Excuseer, is belast met een informatieopdracht. Want vandaag doen dit soort subtiliteiten ertoe. In de korte verklaring die hij maandagavond aflegde, zei hij: “Het is mijn diepste overtuiging dat ons land nood heeft aan een belangrijke staatshervorming. De vraag die moet worden beantwoord, is hoe zo snel mogelijk de besprekingen kunnen opstarten die moeten leiden tot zo een grondige hervorming.”

Milquet weet meteen waar ze staat. En toch kan dit lukken. Uit peilingen is gebleken dat Verhofstadt populairder is in Wallonië dan in Vlaanderen. Men heeft vertrouwen in Verhofstadt, zoals men dat ook had in Herman Van Rompuy. Van Rompuy is de enige die op communautair vlak de afgelopen maanden significante vooruitgang heeft geboekt.

De staatshervorming is immers noodzakelijk. Niet alleen omdat Vlaanderen een eigen beleid wil voeren en daarvoor eigen instrumenten nodig heeft. Maar vooral omdat de huidige financiering van de federale staat en de gewesten en gemeenschappen onvermijdelijk faliekant afloopt. De federale staat wordt steeds armer, terwijl haar kosten zoals pensioenuitgaven, steeds maar oplopen. De gemeenschappen en gewesten worden alsmaar rijker, al is dat alleen voor Vlaanderen ook zichtbaar. Wallonië worstelt nog te veel met een hoge werkloosheid en lage werkgelegenheidsgraad.

En wat na Verhofstadt? Oranje-blauw blijft de meest voor de hand liggende coalitie. Het is de coalitie die het dichtst ligt bij de wensen van de kiezers. Het is ook de enige die het bedrijfsleven de garanties kan bieden die het nodig heeft. Lastenverlagingen bijvoorbeeld zullen er zeker niet komen met socialisten in de regering. En men mag er zeker van zijn dat Elio Di Rupo (PS) en Caroline Gennez (SP.A) een zeer hoge prijs zullen vragen om het oranje-blauwe debacle te komen rechttrekken.

En wie moet dat vormgeven? Absoluut niet Yves Leterme. Leterme is twee keer mislukt als formateur. Een derde keer hoeft niet. De Vlamingen konden het niet, de Walen wilden niet. Dan moeten de Franstaligen nu maar bewijzen dat zij het beter kunnen. Het is tijd om Didier Reynders (MR) bij de koning te roepen en aan te stellen als formateur. En zoals de Waalse socialist Rudy Demotte in de aflopende regering in de ziekteverzekering heeft bewezen, zijn stropers soms de beste boswachters. Laat een Franstalige premier onder Vlaamse druk maar de staat hervormen. Alleen een gelijke kan de zielen overtuigen. En als Reynders niet wil of niet kan hervormen, dan is er pas echt een regimecrisis.

de auteur is hoofdredacteur.

Guido Muelenaer