Autocraten blijven het gemunt hebben op dissidenten in het buitenland.
Weinigen konden zich voor 2021 voorstellen dat een staatshoofd een overvliegend buitenlands passagiersvliegtuig zou dwingen te landen om een dissident te arresteren. Aleksander Loekasjenko deed het in mei, om Roman Protasevitsj het zwijgen op te leggen. Snoer een luidruchtige banneling de mond, en je verspreidt meteen ook angst en ontgoocheling onder heel de diaspora. In 2022 zullen meer van dat soort wandaden volgen.
Azië zal de hoofdrol opeisen. Iran, dat al burgers in het buitenland heeft vermoord of ontvoerd, zal in goed gezelschap verkeren als het lid wordt van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO). Dat Aziatische beveiligingsverbond houdt een gezamenlijke zwarte lijst met dissidenten bij.
India, ook een lid, is volgens de denktank Freedom House de enige ‘vrije’ staat die zich bezighoudt met “transnationale repressie”. In de aanloop naar de verkiezingen van 2022 zal het land wellicht meer activisten in het buitenland de mond snoeren. Nepal, dat lang Tibetanen heeft vervolgd en gedeporteerd naar het buurland China, houdt ook verkiezingen en zal wellicht hetzelfde doen.
Ontvoeringen en vergiftigingen eisen veel aandacht op. Minder opvallend zijn intimidatie en pesterijen. Dankzij de technologie zijn die bovendien makkelijk en goedkoop. Zonder wettelijke beperkingen, exportcontroles of sancties zullen staten hun burgers in het buitenland met spyware blijven beloeren, en ze met legers trollen op sociale media bestoken. De afgelopen jaren hebben Hongarije, Mexico en Marokko Pegasus-spyware gebruikt tegen journalisten, mensenrechtenactivisten en gewone burgers (al heeft Marokko dat ontkend).
De behoefte om te onderdrukken is het grootst op momenten van verhoogde politieke gevoeligheid. Internationale sportevenementen zoals de Winterspelen in Peking in februari en de Wereldbeker in Qatar in november, zijn gelegenheden waarbij de gastheer erop gebrand is kritiek van buitenaf te laten ophouden.
Regeringen zullen zulke methodes blijven gebruiken, zolang ze denken dat ze het ongestraft kunnen doen. De Amerikaanse inlichtingengemeenschap gelooft dat de Saudische kroonprins Mohammad bin Salman rechtstreeks toestemming gaf voor de moord in 2018 in Turkije op Jamal Khashoggi, een columnist van The Washington Post. Maar de Amerikaanse Khashoggi-ban, die sancties moet opleggen aan mensen die bij zulke daden betrokken zijn, zal voor de prins zelf waarschijnlijk geen gevolgen hebben.
Na 11 september 2001 gebruikten de Verenigde Staten en hun bondgenoten de ‘oorlog tegen terreur’, om het internationale verbod op marteling te negeren en verdachte ‘terroristen’ hun rechten te ontzeggen. Regimes over de hele wereld geloven dat zij nu ook het recht hebben om hetzelfde en erger te doen. Een kwart van alle arrestatieverzoeken die de internationale politiedienst Interpol uitvaardigt, bevat het woord ‘terrorist’. Zolang westerse democratieën oogluikend toestaan dat de regels opgerekt worden, zal het moeilijk zijn anderen tot stoppen te bewegen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier