DE VORST EN DE LEPROZEN

De zalige Damiaan werd bejubeld door vorst en kerk in Koekelberg. De uitgestotene, de melaatse priester heeft meer dan een eeuw op die eer gewacht. Voor de machthebbers van de negentiende eeuw was Damiaan opstandig, anti-gezag, te demokratisch, een vlegel.

Guy Verhofstadt is volgens de Belgische machthebbers van het laatste decennium van de twintigste eeuw opstandig, anti-gezag, te demokratisch, een vlegel. De vrijzinnige Verhofstadt zal de toespeling op de kristelijke voortrekker niet ten kwade duiden. De liberale vernieuwer wordt door de bien-pensants van de Wetstraat en het hof in een politieke leprozerij gestopt. Dat dit hem niet zal beletten om jaar na jaar zijn ideeënstrijd met meer resultaat voort te zetten, is even voorspelbaar als dat hoogste slotakkoord voor Damiaan op een zondvloedzondag aan de basiliek.

Wat scheelt er aan de betrekkingen tussen de koningshuizen van de Benelux en hun liberalen en liberale partijen ? Op 5 mei jl. sprak de Nederlandse koningin, Beatrix, in niet mis te verstane taal haar kritiek uit op de ideeën van VVD-leider Bolkestein over de “inburgering” van de immigranten in Nederland. Bolkestein zoekt een derde weg, tussen de uitdrijving, bepleit door rechtsradikalen, en het multikulturalisme, bepleit door groen, roze en rood. Het koninklijke signaal leidde tot een mini-opstand in de traditioneel gezagsgetrouwe en oranjegezinde VVD-rangen. Het scheelde geen haar of de Algemene Ledenvergadering van de VVD weigerde haar telegram van aanhankelijkheid aan het Nederlandse vorstenhuis jaar na jaar routineus en met overtuiging gestuurd aan het einde van deze bijeenkomst te verzenden. De VVD verwijt koningin Beatrix zich te hebben laten meesleuren in een anti-VVD-maneuver door premier Kok (PvdA). Het liberale weekblad Elsevier wijdde aan het incident een omslagverhaal met de titel Het Beatrixisme. De gespannen relatie tussen monarchie en het moderne liberalisme werd breeduit geborsteld.

Ontluikt in België het Albertisme ? Bij de VLD is de ontstemming over de rede van Albert II in Kopenhagen niet geluwd. Kort voor de stembusgang sneed de Belgische vorst in de Deense hoofdstad twee tema’s aan : de antipolitiek en de sociale zekerheid. Zijn bedenkingen over de antipolitiek werden in brede kring geïnterpreteerd als een aktie tegen het Vlaams Blok ; zijn oproep om de sociale zekerheid uit een revolutionaire ommekeer te houden als een verwijt aan de VLD.

Het Vlaams Blok is een republikeinse partij, “Kopenhagen” is voor haar meer ammunitie. En de VLD ? Hofkringen akteren met ontstemming het radikalisme van Guy Verhofstadt en zijn vernieuwers. Op de eerste VLD-kongressen doken bij de jongere liberalen pre-republikeinse klanken op. De plannen van Guy Verhofstadt om de Belgische premier rechtstreeks te doen verkiezen door het elektoraat, bediskussieerd op de stichtingskongressen van de nieuwe partij en aangekaart in de Burgermanifesten, amputeren de facto de invloed van de koning en zijn raadgevers bij de aanstelling van informateurs en formateurs. De Belgische vorst zou een ceremoniële monarch worden. Zoals de hoofden van de koningshuizen in Kopenhagen, Oslo en Stockholm.

De VLD is de tweede partij van Vlaanderen. Haar kiezersaanhang groeit bij elke stembusronde. De VLD heeft geen vertrouweling onder de raadgevers van Albert II. Rooms en rood uit de beide taalgemeenschappen zijn wel vertegenwoordigd.

De kritiekloze aanstelling van Jean-Luc Dehaene tot formateur met de hoop snel tot roomsrood op federaal en deelstatelijk niveau te komen, alhoewel dit zeker in Vlaanderen niet hoefde, is bij de Vlaamse liberalen hard aangekomen. De monarchie heeft vrienden en invloed verloren bij haar blauwe achterban.

F. Cr.