De printer kan lezen

Is de tijd van de “gewone” laserprinters weldra voorbij? Deze maand lanceert Hewlett-Packard een laag geprijsde laserprinter met ingebouwde scanner. De software voor tekenherkenning wordt geleverd door Iris, een firma uit Louvain-la-Neuve.

Het project was geheim. In oktober 1997 had Iris een contract ondertekend met Hewlett-Packard, ‘s werelds grootste printerfabrikant. Over het precieze doel van de samenwerking werden geen details gegeven, behalve dan dat het Waalse bedrijf programma’s voor tekenherkenning zou leveren. Iris ontwikkelt sinds zijn start, in 1987, materieel en software voor de herkenning van gedrukte tekens (OCR, optical character recognition). Zijn programma ReadIris draait op pc of Mac en leest brieven, krantenartikels of rapporten die vooraf zijn ingescand: de software zet de teksten om in bestanden die in tekstverwerkingsprogramma’s kunnen worden gebruikt.

Een lonend huwelijk

Bijna een jaar geleden begonnen Iris en Hewlett-Packard (HP) in de grootste discretie aan de ontwikkeling van een laserprinter met – en dat is een nieuwigheid – een ingebouwde scanner. HP en andere fabrikanten verkopen reeds printers met scanners, maar dat zijn tot op heden inktjetmodellen met een prijs die ze voorbestemt voor de professionele markt. Nu gaat de Amerikaanse fabrikant verder en mikt hij op het grote publiek, met een combinatie laserprinter-scanner die goedkoop genoeg is om aan te schaffen samen met een pc.

De printer, die deze maand wereldwijd wordt uitgebracht, zal de goedkoopste laserprinter van het HP-gamma vervangen, de LaserJet 6L, die nu ongeveer 19.000 frank kost. De nieuwe LaserJet 1100A zal ongeveer evenveel kosten (in de VS 499 dollar).

De prijs en de plaatswinst zijn niet de enige voordelen van een printer-scannercombinatie. De dubbele functie maakt het immers mogelijk om documenten te kopiëren en zelfs te faxen (in kleine hoeveelheden). Tot op heden gaf Hewlett-Packard de voorkeur aan duurdere inktjetprinters met scanner. Het heeft verscheidene machines van dat type uitgebracht, waaronder de 3100, eveneens voorzien van de Iris-software, die nog niet op de Belgische markt verkrijgbaar is.

Een belangrijk contract

Is dit voor Iris (320 miljoen frank omzet in 1997) een belangrijk contract? “HP is één van onze tien grootste klanten,” geeft gedelegeerd bestuurder Pierre de Muelenaere toe. Het bedrijf verkoopt zijn software ook aan andere scannerfabrikanten, ofwel officieel, ofwel zonder vermelding van het eigen merk.

Volgens het contract met HewlettPackard kan Iris in dit geval onder zijn eigen naam naar buiten komen. “Het interessantste is echter dat printer-scanners ons een grote geïnstalleerde basis zullen opleveren.” Het nieuwe instapmodel van Hewlett-Packard mikt immers op een groot volume – men rekent op een verkoop van één miljoen stuks per jaar. Voor Iris betekent dat een enorme geïnstalleerde basis en een interessante markt voor updates van ReadIris, dat nu aan versie 4.0 toe is.

“Het gebruik van scanners heeft twee toepassingen: in 60% van de gevallen beelden en in de overige 40% tekenherkenning of OCR,” vervolgt Pierre De Muelenaere.

De OCR-markt was afhankelijk van de productie van scanners, die drie of vier jaar geleden gemakkelijk nog 30.000 tot 40.000 frank of meer kostten. De jongste jaren is de concurrentie tussen de fabrikanten van flatbed-scanners dodelijk geworden. Verscheidene Taiwanese fabrikanten hebben goedkope productiemethoden ontwikkeld en mikken op de kwantiteit, zodat er nu vlakke (“flatbed”-) scanners van 5000 frank per stuk te koop zijn. “Dat was een onverwachte evolutie. In 1996 gingen wereldwijd 5 miljoen scanners over de toonbank, vorig jaar waren het er 15,3 miljoen en voor 1998 voorspelt men 18 miljoen toestellen.”

Miljoenen scanners

De val van de prijzen van de scanners is hard aangekomen voor de scannerdivisie van Hewlett-Packard. Langs de andere kant heeft hij een boom veroorzaakt in een markt die de specialisten MFP noemen ( multifunctional peripherals) en waarvan de printer-scannercombinaties deel uitmaken. Dankzij deze evolutie is Iris één van de belangrijkste producenten van OCR-programma’s geworden. Terwijl het aantal scanners bij de verbruikers sterk is gegroeid, is het aantal fabrikanten van OCR-software verminderd. In 1989 waren er nog dertig firma’s op de markt, nu maar een half dozijn.

HP heeft Iris verkozen boven Caere, Iris’ Amerikaanse concurrent, die het programma Omnipage maakt. Voor Iris is dat een grote overwinning. Caere blijft software leveren aan de scannerdivisie van Hewlett-Packard, maar Iris werkt nu voor de printers en de MFP-producten.

Het Waalse bedrijf heeft geprofiteerd van zijn vermogen om sterk verschillende talen en tekenfamilies te interpreteren. De volledige lijst is hier onmogelijk op te sommen: 55 verschillende talen, waaronder Frans, Engels, Russisch, Grieks, traditioneel Chinees, Koreaans, Swahili en combinaties van twee talen in één document, zoals Russisch en Engels of Chinees en Engels. ReadIris bewaart het oorspronkelijke formaat van het document en kan tabellen lezen en hun inhoud in een spreadsheetbestand plaatsen.

Het project met Hewlett-Packard heeft verscheidene maanden in beslag genomen. Het werk gebeurde zowel in Louvain-la-Neuve, waar Iris gevestigd is, als in Boise, Idaho (USA), de zetel van de printerdivisie van HP. “Het grootste probleem was dat het programma onder zowel Windows 95 als onder 98, NT en 3.0 moest werken (een Laserjet 1100A voor Macintosh is nog niet aangekondigd).” De combinatie van scanner en printer heeft de complexiteit behoorlijk vergroot. Het was dus geen gemakkelijke opdracht.

Nieuwe financiering

De samenwerking met Hewlett-Packard is niet het enige project van Iris. Het bedrijf blijft zijn IrisPen Executive verkopen, de pen-scanner die tekens leest, net als het programma IrisPen Translator, dat gedrukte teksten leest en vertaalt. Er wordt ook gewerkt aan tekenherkenning voor banktoepassingen en voor de verwerking van formulieren van klinische testen van medicijnen. Alle activiteiten draaien rond OCR en vragen ontwikkelingen en middelen. Iris blijft winstgevend maar zal een financiering nodig hebben om zijn software te blijven ontwikkelen. Zal het naar de beurs stappen? De krant L’Echo kondigde een beursgang aan, maar die operatie blijkt niet op het programma te staan. Gezien de troebelen op de markten zou het moment trouwens slecht gekozen zijn. Toen het in januari een particuliere financiering van 60 miljoen frank bekendmaakte, sprak Iris van een beursgang tegen einde 1999, zonder meer details te geven. Die planning blijft actueel maar sluit een nieuwe particuliere kapitaalinjectie niet uit.

RVA