DE PLAKBOEKEN VAN LOUIS

De verklaringen en beleidsbeloftes in verband met de bestrijding van de werkloosheid volgden elkaar de jongste weken onafgebroken op. Belgische politici beginnen blijkbaar meer en meer te beseffen dat de conjuncturele heropleving die zich voorzichtig aankondigt het tewerkstellingstij niet echt zal keren. Het beleid moet om, zouden de Nederlanders zeggen.

Op federaal vlak lanceerden de CVP-parlementsleden Bea Cantillon en Greta D’Hondt een plan om de sociale lasten op arbeid over een periode van vier tot vijf jaar met 80 miljard frank naar beneden te halen. Even later lanceerde de Vlaamse minister-president Luc Van den Brande (CVP) de idee van een driejarig sociaal akkoord. De Vlaamse overheid zou daarbij voor 20 miljard frank tewerkstellingsmaatregelen uittrekken, waarvan de helft voor verlaging van de loonkosten. Ook de Brusselse regering kondigde aan 1 miljard extra veil te hebben voor een geïntensifieerd tewerkstellingsbeleid.

Dit spervuur van de CVP kon regeringspartner SP niet zomaar over zich heen laten gaan. Bij monde van minister van Binnenlandse Zaken en vice-premier Johan Vande Lanotte liet de SP weten dat, hoewel “de verlaging van de arbeidskosten ten onrechte een centrale plaats inneemt bij de tewerkstellingsdiscussie” een verlaging van die kosten “een noodzaak” is. Daarna volgde de klassieke, van de inconsistenties barstende brij over “selectiviteit”, “behoud van de index”, “32-urenweek”, “deeltijdse loopbaanonderbreking”, “offensieve en defensieve maatregelen”, “alternatieve financiering” en, jawel, een nieuwe stunt : “een verstandige stimulans van de vraag”. Keynes is dood, leve Keynes.

Het SP-kopstuk uit Oostende, die sowieso nooit langer dan een dag uit de media weg te branden is, scoorde met zijn tewerkstellingskreten in ieder geval uitstekend bij grote baas Louis Tobback. De Leuvense burgemeester wil immers van al zijn mandatarissen plakboeken zien waaruit moet blijken hoe goed zij het doen in de media. Hoe dikker en beter gestoffeerd deze plakboeken uitvallen, hoe beter de plaats die ze tijdens de komende verkiezingen op de diverse lijsten kunnen bekomen. Management by results heet dit in de managementliteratuur, met dien verstande dat het selectiecriterium blijkbaar louter kwantiteit is.

Als electorale strateeg heeft Louis Tobback iets geniaals, dat kan niemand ontkennen. Als modern politicus is Tobback een echte vakman. De manier waarop hij tijdens de jongste parlementsverkiezingen Guy Verhofstadt (VLD) in de tang nam rond het thema van de sociale zekerheid, geldt voorlopig als het summum van Tobbacks electorale krijgskunst. Dat die sociale zekerheid intussen compleet dreigt vast te lopen op basis van onder meer de beloftes van Tobback is voor het SP-boegbeeld echter totaal geen punt, integendeel zelfs.

Voor de SP-voorzitter zijn de voorbereidingen van de verkiezingen van 1999 of gaan we eerder naar de stembus ? al volop bezig. En dus moeten zijn onderdanen plakboeken aanleggen. Hijzelf beheerst als geen ander de kunst om continu, en met een hele plejade aan de meest diverse thema’s, de media te halen. Indien anderen hem niets aanreiken, dan geeft Tobback zelf de onderwerpen. De lachwekkende discussie over de vestigingsplaats van Radio 2 Vlaams-Brabant in Leuven is typische Tobback-stuff : inhoudelijk volkomen irrelevant, maar wel een leuke verpakking die ongetwijfeld enkele extra stemmen oplevert.

Met welke boodschap de SP-militanten hun plakboeken gevuld moeten krijgen, doet nauwelijks ter zake. Als ze maar het oog en/of het oor van die potentiële kiezer halen. Deze plakboeken-affaire vormt het zoveelste bewijs dat politici slechts één doelstelling consequent nastreven : het bekomen en het behouden van macht. Als het algemeen belang daar ook nog iets beter van wordt, dan is dat niet meer dan een gelukkig toeval. Louis Tobback is uiteraard niet de enige voor wie deze houding kenmerkend is. Maar in België is hij wel de politicus die ter zake het consequentst optreedt. Bij professor Machiavelli zou de SP-voorzitter cum laude slagen in zijn examen. Dat het hele politieke discours, niet alleen bij Tobback, inhoudelijk weinig voorstelt op dit ogenblik, blijkt duidelijk uit de grote drukte rond de tewerkstellingspolitiek. Twee elementen moeten centraal staan in een beleid dat het schrijnend gebrek aan arbeidsplaatsen in België te lijf wil gaan. Ten eerste moeten de arbeidskosten zonder al te grote selectiviteit naar beneden. Vergeet de waanidee van alternatieve financieringsvormen : tekorten in de rekeningen moeten opgevuld worden door besparingen. Ten tweede moeten de arbeidsmarkt en haar regels (ontslag, overuren, minimumlonen…) een grondige versoepeling ondergaan. Hoewel men zich allerhande formules tot creatieve invulling kan indenken, zal men vroeg of laat deze twee strakke regels in acht moeten nemen. Maar van deze realiteit zullen wellicht niet al te veel sporen terug te vinden zijn in de SP-plakboeken.

Johan Van Overtveldt