De ondank van de Fortis-aandeelhouders

Voor vermeden ellende is er dank noch applaus. Door Fortis, Dexia en in mindere mate KBC te redden van de ondergang, bespaarde de regering de Belgische samenleving (en dus ook zichzelf) miljarden en miljarden euro’s. Ook de aandeelhouders van vooral Dexia en Fortis is een nog grotere aderlating bespaard gebleven. Nu houden ze nog iets over, zonder overheidsingrepen was dat helemaal niets geweest.

De aanzwellende kritiek op het overheidsoptreden in de bankdossiers getuigt daarom van bijzonder veel ondankbaarheid. Het uitgangspunt wordt te vaak vergeten. Want, beste beleggers: Fortis en Dexia waren eind september eigenlijk failliet. Uw belegging was nog nul euro waard, en al wat u nu nog in handen hebt, is pure winst. Vandaag wordt te vaak vergeten dat de strategie van Fortis en Dexia slecht was, dat beide banken veel te veel risico’s hadden genomen, en dat ze veel te afhankelijk waren van financiering door andere banken. De aandeelhouders van Fortis en Dexia verloren het spel toen ze het management hun gang lieten gaan. Als de overheid schuld treft, is het omdat een falend toezicht het zover laten komen heeft. Maar vandaag is het met achterafkennis te goedkoop om zware kritiek te uiten op de noodzakelijke reddingsoperaties.

Had de overheid voor de aandeelhouders meer uit de brand kunnen en moeten redden, vooral in de zaak-Fortis? Misschien wel, maar misschien ook niet. Er zijn inschattingsfouten gemaakt, zoveel is duidelijk. De regering heeft bijvoorbeeld in het eerste crisisweekend het dossier-Fortis niet op het droge kunnen trekken. Maar de crisis was abrupt, het mes stond op de keel, en er waren geen precedenten om op terug te vallen. In die omstandigheden zijn fouten nauwelijks te vermijden, en daarom kan men de overheid voor goedgemeende vergissingen niet aansprakelijk stellen.

Had de regering sneller waarborgen in de strijd moeten gooien, zodat Fortis op eigen benen recht kon blijven? Of had de regering Fortis volledig moeten nationaliseren? Het waren gevaarlijke en onrechtvaardige scenario’s. Het zou de samenleving als geheel opgezadeld hebben met onverantwoord hoge risico’s, overgenomen van aandeelhouders die heel goed wisten (of hadden moeten weten) waar ze mee bezig waren. Met een gezamenlijk balanstotaal van ongeveer 1500 miljard euro, of vier keer het Belgische bbp, waren Fortis en Dexia too big to save voor dit kleine landje. De markt wist dat, en zou Fortis, Dexia en de Belgische staat meedogenloos aangevallen hebben. Als klein land is het de beste oplossing om de zieltogende banken te verkopen aan sterkere buitenlandse banken.

Toch voelen de aandeelhouders van Fortis zich onheus behandeld. Ze claimen dat de overheid hen onteigende en dat de opbrengst van de verkoop van Fortis Bank België hun toekomt (via de Fortis Holding) en niet de regering. Maar nogmaals: zonder overheidsoptreden was er niks meer om te verkopen. En bekijk het ook eens van de kant van de overheid. Ze moest uit noodzaak miljarden investeren in Fortis, een belegging met een hoog risico en een onzekere return. Nogal wiedes dat de regering garanties tracht in te bouwen om die investering terug te verdienen. Wat dan nog overblijft, heeft de regering toegestopt aan de (kleine) aandeelhouders van Fortis ter compensatie van de bruuske behandeling. Wie nog meer wil, droomt. (T)

Focus.

De rekening, a.u.b! , blz. 34

Door Daan Killemaes