De illusie van een overwinning

Het sluiten van een compromis geeft de verliezer de illusie van een overwinning”, schreef Clem Schouwenaars ooit. Het akkoord dat de gemeentelijke holding Publigas en Suez vorige week bereikten over de gasnetbeheerder Fluxys en vooral over de gasterminal in Zeebrugge, beantwoordt perfect aan die omschrijving.

De deal houdt in dat Publigas vanaf 1 januari 2010 de meerderheid krijgt in Fluxys, maar dat de Fransen de meerderheidsaandeelhouder blijven in Fluxys International, een dochtermaatschappij waaronder de Lng-terminal in Zeebrugge ressorteert. De raad van bestuur van Fluxys International zal worden samengesteld door Fluxys, en er zijn afspraken gemaakt over een verbeterde werking van de terminal, die door Fluxys zal worden uitgebaat. De nieuwe samenwerkingsovereenkomst zal in 2010 worden geëvalueerd op basis van vier criteria: de bevoorradingszekerheid, de werking van de terminal, de investeringen en de werking van de raad van bestuur.

Daarmee halen de gemeenten hun slag thuis, want met dit akkoord is de gasbevoorrading verzekerd, klinkt het optimistisch bij Publigas. Toch is de grootste winnaar uiteindelijk opnieuw Suez. Want Gérard Mestrallet en de zijnen moesten van Europa sowieso hun meerderheid in Fluxys opgeven, als voorwaarde om te mogen fuseren met Gaz de France. Dat is gebeurd, maar voor het overige houden de Fransen de touwtjes in handen.

Dat hoeft geen probleem te zijn zolang de belangen van de Belgische gemeenten en die van Suez gelijklopen. Wat er gebeurt indien Publigas over twee jaar de samenwerking in Fluxys International als onvoldoende beschouwt, hangt de facto af van de Fransen. Bij de bekendmaking van het akkoord werd geponeerd dat Publigas dan desnoods op zoek kan gaan naar een andere partner, maar hoe dat in de praktijk moet gaan, is minder duidelijk. Suez behoudt immers 60 % van de aandelen, en kan als puntje bij paaltje komt op de algemene vergadering de raad van bestuur terugfluiten.

Toch hoeft het verhaal niet noodzakelijk een slecht einde te kennen. Vijf minuut-jes politieke moed volstaan, om een ander politiek dossier te parafraseren. In juni had federaal premier Yves Leterme al bekendgemaakt dat hij de Franse energiegroep zou dwingen zijn belang in Fluxys onder 25 % te brengen. Er zijn weinig redenen waarom die maatregel niet kan worden uitgebreid tot Fluxys International.

Daardoor kan een Electrabelscenario worden vermeden: de geldkip van de Belgische elektriciteit werd in 2005 gepluimd onder het mom van een Frans-Belgisch project. Van dat project blijft drie jaar later weinig over, maar Mestrallet heeft er mooi de uitbouw van zijn groep mee gefinancierd. Eén voorwaarde: deze regering moet dan wel de wortel durven af te wijzen die Suez haar voorhoudt. Met een begroting die op dieprode cijfers afstevent, is het zeer de vraag of deze zichzelf overlevende beleidsploeg neen durft zeggen tegen een ‘vrijwillige bijdrage’ van 250 miljoen euro van de energiesector. (T)

Door Luc Huysmans