De Franse visie op Europa is noodlottig voor de euro en Europa

De toekomst van de euro kan enkel verzekerd worden via uitbreiding van de Europese bevoegdheden. Frankrijk heeft daar een eigenzinnige maar helaas noodlottige visie op.

Het was me wat de voorbije dagen. Begrotingsdiscussies in alle geuren en kleuren beheersten het nieuws compleet in België en in Europa. Nu het stof wat neerdwarrelt, kan een serenere analyse gemaakt worden die aangeeft dat alles bij elkaar de meest zwaarwegende uitspraak van de voorbije dagen allicht van de Franse president François Hollande kwam. Lang niet voor de eerste keer klonk PS-voorzitter Paul Magnette als een Karolingse én klakkeloze nagalm van de uit het Parijse Elysée opstijgende klanken.

Tijdens een bezoek aan de Zuid Franse stad Rodez liet Hollande weten dat “de Europese Commissie niet aan Frankrijk heeft te dicteren wat het land moet doen. De Commissie moet enkel zeggen dat Frankrijk zijn publieke financiën op orde moet zetten”. Een zeer merkwaardige uitspraak van Hollande gegeven het feit dat de Franse president korte tijd voordien nog opriep tot de snelle vorming van een “echte economische regering voor de eurozone”.

Met zijn Rodez-uitspraak brengt Hollande nog maar eens een fundamentele twistappel tussen met name Frankrijk en Duitsland aan de orde. Als Hollande het over een economische regering voor de eurozone heeft, denkt hij, en met hem zowat de hele Franse elite, aan een intergouvernementele structuur waarbij de individuele lidstaten het laatste woord hebben en houden. Duitsland ziet een economische regering voor de eurozone als een echte regering met duidelijke bevoegdheden en mogelijkheden tot interventie doorheen gans de monetaire unie. In het Franse model blijven de nationale entiteiten finaal de lakens uitdelen.

Zeker na al hetgeen we de voorbije vier jaar al meemaakten, kan er maar weinig twijfel meer over bestaan dat er een grote stap voorwaarts op het vlak van beleidsintegratie binnen de eurozone zal moeten gezet worden. Het gaat dan niet enkel over begrotings- en schuldbeleid maar ook, bijvoorbeeld, over bankenunie en toezicht op competitiviteit. Zonder die stap kan de euro onmogelijk overleven. De prijs die we vandaag op sociaal, economisch en democratisch vlak binnen de monetaire unie – en zeker niet enkel in de zwaar getroffen landen als Griekenland, Portugal en Spanje – betalen als gevolg van de kaduke eurostructuur, loopt stilaan de spuigaten uit.

In de aanloop naar de start van de euro in 1999 werd gegokt door de beperkte kring van beleidsmensen die écht beseften waar het allemaal om draaide. Europa keerde de volgorde der dingen om. Daar waar de logica en de historische ervaring terzake dicteert dat je eerst een politieke unie moet maken vooraleer daar het monetaire luik aan toe te voegen, ging Europa eerst voor de monetaire unie. De achterliggende redenering was dat via de monetaire unie de noodzaak tot de vorming van een heuse politieke unie onontkomelijk zou blijken. De euro-vaders wilden vooral die politieke unie, beseften dat die in de omstandigheden van de jaren 1980 en 1990 geen haalbare kaart vormde en creëerden de monetaire unie als het ware als een breekijzer om tot het ultieme doel, de politiek unie, te komen. Het hoeft vandaag uiteraard geen verder betoog dat het goed fout zit met die redenering, met alle gevolgen vandien op sociaal, economisch en maatschappelijk vlak.

Het gaat niet op de uitspraak van Hollande, en de parallel aan Magnette ontspruitende geluiden, af te doen als politiek theater voor de electorale achterban. De visie die Hollande vertolkt, zit diepgeworteld in het Frans establishment. De fundamentele visie van Frankrijk op Europa is dat de Europese entiteit een vehikel moet zijn om Duitsland als het ware onder controle te houden. De Franse elite weet zeer goed dat hun land (veel) lichter weegt dan Duitsland en beseft dat enkel via het Europese niveau op politiek vlak gelijke tred met de Duitsers kan gehouden worden. Deze Franse visie op Europa is noodlottig voor de toekomst van de euro en dus van Europa.