De Europese Unie spat uit elkaar

De aanhoudende slapte van de drie grote economieën van Duitsland, Frankrijk en Italië remt de vaart van de andere lidstaten af. De structurele hervormingen zijn nog onvoldoende vertegenwoordigd op de agenda van de grote staten van de EU. Als daar geen verandering in komt, zal de economie nog vertragen. Iedere lidstaat zal zijn eigen weg volgen, beginnend met de buitenlandse politiek. De toetreding van Turkije en de Balkanlanden zal op de helling komen te staan. Dat scenario zou volgens de NIC tussen nu en 2020 kunnen leiden tot de ontploffing van de Europese Unie.

De totale ontmanteling van het Rijnlandmodel is niet noodzakelijk om de activiteit in de meest inerte landen een boost te geven. Zweden levert immers het bewijs dat het mogelijk is een soepeler kader voor het zakendoen in te voeren én daarbij een groot aantal sociale verworvenheden te behouden. Een of twee grote gemeenschappelijke projecten, zoals de eenheidsmunt, volstonden vroeger om de Europese dynamiek een nieuw elan te geven, zo erkent het NIC-rapport.

Is de afbrokkeling van de EU een geloofwaardige hypothese? “Het project van de Europese constructie staat op een keerpunt, dat geeft men toe in kringen van de Europese Commissie. Toch heeft de EU vandaag niets van een terdoodveroordeelde.”

Volgens Mario Telo (ULB) mogen we de instorting van het Europese project niet al te snel klasseren in de opbergmap van Amerikaanse hersenschimmen: “Als de EU niet opgewassen blijkt tegen de uitdagingen, loopt ze het risico te verwateren tot een gewone vrijhandelszone.” De eenheidsmunt zal slechts standhouden als de verschillen in economische groei tussen de leden van de eurozone vervagen, zegt hij. De activiteit in Duitsland en Italië noteert ieder jaar een achterstand van minstens 1 à 2 % op de meest dynamische Europese economieën (Oostenrijk, Spanje, Ierland…).

“De economische convergentie vormde de bestaansreden van het Lissabon-proces,” resumeert Telo. “We zijn nu halverwege en de resultaten zijn meer dan wisselvallig. De Commissie heeft Lissabon zojuist een strategische wending gegeven door voornamelijk op de deregulering van de markt te focussen. Maar de Europese regeringen zagen er ook een eenheidsprogramma in. De voorbije top zal doorslaggevend blijken voor de koers die Europa zal volgen.”

Een andere uitdaging vormt de ratificatie van de Europese grondwet, zegt Telo. “Als Groot-Brittannië ‘nee’ stemt, zouden de Britten ervoor kunnen kiezen om uit de EU te stappen. Dan worden ze misschien opgevolgd door Zweden of een Oost-Europees land.”

Jean-Yves Huwart

“De fiscale last in de Europese landen moet minstens 20 tot 25 % worden teruggeschroefd.”