Euro 2000 komt naar België en Nederland, volgende week valt de definitieve beslissing. België moet minstens vijf voetbalstadions op peil brengen. Die stadions zijn tegenwoordig plaatsen waar getafeld, gekongresseerd, bioskoop gelopen, en soms gevoetbald wordt. Kan het voetbal niet meer zonder business ?
“Een voetbalstadion en een duivekot, dat waren vroeger dezelfde zaken, ” zegt Michel Verschueren, manager van voetbalklub RSC Anderlecht, er een understatement aan toevoegend : “Dat is intussen enigszins veranderd. ” Met 39 loges, 1583 businessseats, een kongrescentrum met 10 zalen voor 10 tot 1000 personen, en het restaurant Saint Guidon (omzet in ’93 : 106 miljoen frank) in het Anderlecht-complex, kan Verschueren zich rustig een stadionmanager noemen. Uit het hoofd somt hij enkele van zijn buitenlandse bezoekers op : “PSV Eindhoven was hier al 4 keren met een technische delegatie, een groep uit Amsterdam waar ze nu een megastadion bouwen bekeek hoe onze catering werkt, de Franse en de Deense voetbalfederatie bezochten ons. “
De opvallendste export van het Anderlecht-systeem ging naar Roemenië, waar Verschueren uitstekende kontakten heeft met Steaua Boekarest. Deze klub bouwt een tribune met 1500 business seats en 30 loges en vroeg Verschueren als advizeur. Die laatste, in Boekarest aangesproken als mister Michel en er vervoer per helikopter genietend, liet zich niet onbetuigd, wat een rist Belgische bedrijven mooie kontrakten opleverde : onder andere 25 miljoen frank voor het Aartselaarse Groven dat glas en aluminium voor ramen en deuren leverde, en 8 miljoen voor het Brusselse Publicité Néon dat de lichtkoepels voor het tribunedak leverde. Een ingenieur van het federale ministerie van Verkeer en Infrastruktuur, Dirk Baert, advizeerde bij de materialenkeuze. Met wat ambitie is stadionbouw en -organizatie weldra een nieuwe ekonomische cluster in België.
DRIE MILJARD.
De leuze Verschueren, steek het geld maar in de muren, ze leggen u wel in de luren zal de Anderlecht-manager niet vlug vergeten. De bouw van de loges en business seats een investering van 1,5 miljard startte in ’83. Verschueren noemt de spelers op die hij sindsdien heeft moeten laten gaan : Erwin Vandenbergh, Stefan Demol, Enzo Scifo, Georges Grün (inmiddels teruggekeerd) en nog veel anderen. Die periode is nu achter de rug. “Over drie maand volgt een afbetaling van 58 miljoen, wat onze resterende schuld op nog amper 116 miljoen brengt, ” aldus Verschueren.
Alle business seats en loges zijn verhuurd, de wachtlijst is lang. De huur van een seat kost 75.000 tot 80.000 frank per seizoen. Huurders dienen vooraf te betalen, voor 3 seizoenen ver, en voor 5 of 6 seats tegelijk. Ook de loges, die 3,5 tot 3,9 miljoen voor 3 seizoenen kosten, dienen vooraf betaald te worden. Ter vergelijking : een business seat bij Club Brugge kost 65.000 frank per seizoen, met verplichting tot een driejarig kontrakt voor vier seats tegelijk. Eén van de 13 Brugse loges voor een jaar huren, kost 1 miljoen. Wie een loge voor 5 jaar huurt, betaalt jaarlijks 800.000 frank.
Zowat alle eerste-klasseklubs zijn Anderlecht gevolgd in het bouwen van business seats en loges. Tegelijk schat Jean Van Milders, voorzitter van AA Gent, de schuld van de 18 eerste-klasseklubs samen op liefst 3 miljard. “Daarvan is 2 miljard gekumuleerde operationele schuld, ” zegt Van Milders. “Dat zijn leningen om het voetballeven te doen draaien : spelers kopen, verliezen dekken, en zo meer. Voor vorig seizoen schat ik het operationele verlies van de 18 klubs op 400 miljoen, waarbij ik de verkoop van spelers dè manier om verliezen te dekken niet meereken. “
Blijft een niet onaardig miljard over aan vastgoedschulden, steeds volgens Van Milders, wiens klub een banklening van 150 miljoen aanging voor een tribune met 550 business seats en dat afbetaalt met de huurgelden ervan. “We houden dat strikt gescheiden van ons operationeel resultaat, ” zegt Van Milders. “Een te zware vastgoedschuld sijpelt over naar je operationeel verlies en maakt alles erger. Spring nooit verder dan je stok lang is. “
Dat het verkeerd gaat bij RWDM wordt door financieel en sportief verantwoordelijke Johan Vermeersch ontkend. Zijn bouwfirma bouwde er samen met een andere aannemer een tribune van 250 miljoen met 622 business seats en restaurant in het kader van een onroerende leasing waarbij RWDM jaarlijks afbetaalt aan de vastgoedonderneming CIB. “Voor het seizoen ’93-’94 was de exploitatie-opbrengst van de tribune 5 miljoen lager dan het aflossingsbedrag, ” geeft Vermeersch toe. “Maar voor dit seizoen voorzien we een nuloperatie. We hebben een 2/3-bezetting nodig om de aflossing te dekken. Voor het seizoen ’95-’96 gaan we naar een bezetting van 80 %. “
Bouwt een klub business-seats en loges, dan hoopt ze, eens de investering afbetaald, geld over te houden om betere spelers te kopen en zo in een opwaartse spiraal te belanden. Dat lukt niet altijd. KV Oostende investeerde in business seats, maar degradeerde intussen naar 2de klasse. Had Oostende niet beter de omgekeerde weg gevolgd : eerst investeren in spelers en dan in het stadion ? “Dat is onnozele supporterspraat, ” dreunt Daniël Vandelacluze, sekretaris van de Oostendse klub. “Iedereen weet dat spelerskwetsuren ons deden degraderen. Het gebouw een investering van 53 miljoen voor 334 seats en een restaurant wordt afbetaald en geëxploiteerd door de handelsvennootschap KVO Business Invest. Daarvan is niets terug te vinden in de boekhouding van KV Oostende, we houden dat rigoureus gescheiden. De voetbalklub faktureert jaarlijks 10.000 frank per seat aan Business Invest. Hetgeen die laatste daar bovenop krijgt via de verhuring van de seat, gaat naar de afbetaling. Eens de seats afbetaald, gaat de verhuuropbrengst integraal naar de klub, en houdt KVO Business Invest alleen nog de winst van het restaurant. “
BOKSGALA.
Business seats, loges, kongrescentra, restaurants : ze moeten de klubs nieuwe geldbronnen bezorgen nu de toeschouwersaantallen slinken. Waar ligt de grens ? Kan een stadion niet zodanig schatplichtig worden aan zijn multifunktionaliteit dat de belangen van de voetbalklub op de achtergrond geraken ? Het Amsterdamse Ajax heeft die gevarengrens bereikt, volgens Wim de Wit, docent stadionmanagement aan de Hogeschool van Amsterdam. In de Nederlandse hoofdstad verrijst momenteel een kolossale arena van 50.000 zitplaatsen, kompleet met openschuivend dak, en verder met winkelgalerij, snackbars en restaurants. Kostprijs, inclusief parkeergarage voor 2000 wagens : 265 miljoen gulden (4,9 miljard frank). De gemeente Amsterdam en 8 grootbedrijven stopten elk 5 miljoen gulden (92 miljoen frank) of meer in het stadion. Daarnaast is er een emissie van 5 soorten aandelen, waarvan de duurste (marktwaarde van 6,2 miljoen frank) recht geeft op één van 54 skyboxen (met eigen telefoon, televisie en toilet). Ajax is slechts minderheidsaandeelhouder en huurder van het stadion, dat ook zal gebruikt worden voor popkoncerten, boksgala’s, tv-shows… “Ajax mag nog meedoen omdat het mooi voetbal speelt, ” aldus de Wit. “Maar sport is zo vergankelijk, en dat is het gevaar voor Ajax : vandaag een held, morgen een zombie. “
België is nog lang zo ver niet, hoewel. Standard Luik bouwt momenteel een nieuwe tribune, met daaronder bioskoopzalen waarvan de opbrengst het geheel moet financieren. “Zo draait het stadion 365 dagen per jaar tegen 20 dagen als alleen gevoetbald wordt, ” zegt André Duchêne, aannemer en gedelegeerd bestuurder van Standard. Tien jaar terug bouwde Duchêne op eigen risico een nieuwe tribune met loges voor Standard, en betaalde zich terug met de opbrengsten.
Het is opvallend hoe vaak bouwbazen leidende posten bekleden in voetbalklubs en er tribunes optrekken. “Dat de bouwfirma’s zich verrijken op de kap van de voetbalklubs is ronduit overdreven, ” zegt Michel Verschueren. “Waarom zou aan een bouwkontrakt tussen een aannemer-bestuurder en zijn klub noodzakelijkerwijs een geurtje hangen ? De klub moet wel de draagwijdte van zo’n kontrakt leren inzien, en dat vraagt deskundigheid. Het Belgisch voetbal heeft het zo al financieel hard genoeg te verduren. “
JOZEF VANGELDER
MICHEL VERSCHUEREN (RSC ANDERLECHT) Nog 116 miljoen af te betalen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier