Boekhoudnormen vertonen perverse trekjes

De internationale IFRS-normen voor de rapportering van beursgenoteerde bedrijven hebben al veel stof doen opwaaien. Ook de topverzekeraars winden er zich duidelijk over op. Met het principe op zich zit het nochtans wel snor. Enkel op basis van dergelijke financiële informatie kunnen bedrijven – en andere stakeholders – het bedrag, de timing en de zekerheid van toekomstige cashflows inschatten. En ja, er moeten duidelijke afspraken komen over de waardering van de activa en de passiva. Een minder vanzelfsprekend gevolg van IFRS is dat voor de meeste activa gerapporteerd moet worden op basis van de reële marktwaarde. Een aandeel bijvoorbeeld is in de boeken maar net zoveel waard als wat u er voor zou krijgen mocht u het ogenblikkelijk verkopen. Met andere woorden: door de IFRS-normen beïnvloeden beursschommelingen de resultaten van beursgenoteerde ondernemingen. In tijden van beurscrisis kunnen de waarderingen snel de dieperik ingaan. Helemáál nefast wordt het bij een systeemcrisis. Vandaar dat de IFRS-regels de voorbije maanden al heel wat kritiek kregen, want ze zijn duidelijk mee de oorzaak van een extreem hoge economische volatiliteit. Vinden de verzekeraars een herziening van de boekhoudkundige regels nodig?

TEYSEN. “Het probleem zit aan de activazijde van onze balans. Je kunt je de vraag stellen of de waardering tegen marktwaarde op dit moment de correcte manier is voor de verzekeringsindustrie.”

DIERCKX. “De situatie in België is erg complex. Alle verzekeringsmaatschappijen zijn verplicht om te rapporteren volgens de lokale boekhoudkundige regels, aangezien onze fiscaliteit daaraan verbonden is. Alle verzekeraars hanteren verschillende waarderingsregels, waardoor het erg moeilijk wordt om de resultaten onderling te vergelijken.

“Beursgenoteerde verzekeraars zijn bovendien verplicht een tweede keer te rapporteren, dit keer volgens de internationale boekhoudkundige regels. In dat IFRS-systeem moeten de activa tegen marktwaarde worden geboekt. Ik denk dat iedereen weet dat dit mechanisme de crisis heeft versneld. Maar om IFRS daarom overboord te gooien? Dat wordt moeilijk. Er wordt druk gesleuteld aan het systeem. Beterschap is in zicht, en er worden ongetwijfeld lessen getrokken uit deze crisis. Maar dat heeft zijn tijd nodig.”

ROELANDT: “Een strategie van buy & hold is uit den boze. Je moet ofwel je portefeuilles indekken, ofwel reduceren. Met als resultaat nóg meer volatiliteit in de markt. Tenzij onze regulatoren zouden ingrijpen, en een stukje meer ademruimte creëren. Ik hoor dat in landen als Nederland en Duitsland al wat soepeler met de regels wordt omgesprongen. Terecht. Heel wat verzekeraars hebben bijvoorbeeld een portefeuille pensioenverzekeringen in hun boeken staan. De kans dat je al dat geld in één keer moet uitbetalen, is uiterst klein. En toch geldt ook voor die langetermijnbusiness dezelfde harde regel dat de technische passiva – alle middelen die we opzijleggen om onze verzekeringsverplichtingen na te komen – op elk ogenblik afgedekt moeten zijn door activa tegen marktwaarde.”