1 MEI. WAAR IS DE ARBEIDERSPARTIJ ?

Pal voor de parlementsverkiezingen én de sociale verkiezingen, heeft de SP maar één keuze : de radikale ruk naar links, weg van de verstikkende CVP-omhelzing, resoluut tegen da joenk van de VLD. Dat zegt alvast Agnes Lamoen : “De arbeidersklasse heeft geen partij meer. De SP moet naar links. Ze is er rijp voor. “

Lamoen (58 j.), ooit de eerste vrouwelijke ABVV-hoofddélégué van de in ’93 gesloten Puntfabriek, de Gentbrugse Arbed-vestiging, houdt er de moed in. “Idealisten hebben de plicht al vechtend te sterven. “

– TRENDS. U woont in een sociaal huurappartement in de Gentse Emile Moysonlaan. U kijkt uit op de Puntfabriek, Edward Anseele lacht u vanop de foto toe in uw living ; in uw bureau pronkt Georges Debunne en prijkt de tekst van de Internationale. Zitten we hier bij een socialiste ?

– AGNES LAMOEN. In ieder geval bij een syndikaliste. Ik ben zo geboren. Mijn vader was délégué bij Cockerill Yards, mijn man reserve-délégué bij Sidmar. Ik was hoofddélégué bij de Puntfabriek ; tot een konflikt met de vakbondssekretaris tijdens de staking van 1985.

– Die sekretaris is intussen uit de bond. Hij is nu kaderlid bij de Nederlandse dochter van een belangrijk Gents staalbedrijf.

– Wat de kapitalisten in hem zien, moet ge hen vragen. Ik weet dat hij de kameraden in 1985 verraden heeft. Daarom heb ik toen beslist weer gewoon militant te worden. Wij hebben hem uit de vakbond gekieperd.

– Uw vader was SP-voorzitter in Wilrijk. U was lid van de partij sinds uw zestiende. Uw jeugd speelde zich af bij de Rode Valken, de Pioniers en de Jongsocialisten. Decennia lang riep u, als ABVV-délégué, de mensen op voor de SP te stemmen. Maar in oktober 1993 kapt u met de SP.

– Ja. Dat was zwaar. Ik heb geleefd voor de SP. Toch ben ik eruitgestapt. Ik was het aan mezelf verplicht. Zelfs uw allerbeste vriend mag niet eeuwig met uw voeten rammelen. Het Globaal Plan was de druppel : sindsdien zit de arbeidersklasse zonder partij. Heel mijn leven heb ik ten andere gepropageerd dat het syndikaat ons enige echte wapen is. Ons getal is onze kracht. De SP heeft zich al die jaren achter ons geschaard. Deed ze dat niet, dan kreeg ze brokken. Maar als puntje bij paaltje kwam, trok ze wel altijd de kant van de arbeiders. Maar nu is het echt té veel. Zelfs de klassenstrijd heeft Frank Vandenbroucke aan de deur gezet. “

– Bestaat de arbeidersklasse nog wel ?

– Ge moet dat ruim zien. Bedienden en kleine middenstanders zijn even goed het slachtoffer. Alleen voelen die zich een trapke hoger. Dat hebben de kapitalisten zeer goed gearrangeerd. Verdeel en heers is hun enige strategie. En het lukt. Telkens er sprake is van een gemeenschappelijk vakbondsfront weet ge dat het ABVV water in zijn wijn heeft moeten doen. Da’s erg. Maar de eenheid is belangrijk : de patron is de vijand ; niet het ACV. Syndikalisten zijn ook maar mensen. Carrière en ambitie zijn heel gevaarlijk. Ook voor ons. Ge vergeet zo vlug waarvoor ge vecht. Toen ik als hoofddélégué begon, heb ik tegen mijn dochter gezegd : “Als ge voelt dat ik verander, moet ge het mij direkt zeggen. “

– En ?

– Wat ? En ?

– Ooit veranderd ?

– Wat denkt ge ? Neen. Ik heb wel veel motten gekregen. Als délégué denkt ge dat ge alles kunt veranderen. Dat lukt niet. Die kapitalisten, toegegeven, er zitten een paar goeie tussen, zijn ook niet van gisteren en bovendien raakt ge gevangen in de vakbondsstrukturen. Een echte syndikalist verliest het kontakt met de basis niet. Nooit. Een maand nadat ik op de Puntfabriek begon, werd er 13 weken gestaakt. We wonnen. Het ABVV haalde later in de Puntfabriek een meerderheid bij de sociale verkiezingen, terwijl het ACV er de meeste leden had. De reden ? Wij, ABVV’ers, spraken met de mensen, we gaven informatie. Wij zegden niet : “We zijn tegen maaltijdcheques”. We legden aan de mannen uit waarom. En die expliceerden het thuis aan hun vrouw. En dan kwamen die cheques er niet. Informatie is essentieel. Op de Puntfabriek was het altijd hetzelfde : het operationeel resultaat bleek positief, het balansresultaat negatief. Als ik naar de reden vroeg, steigerden de kapitalisten. Soms zegden ze al eens dat ik gelijk had. Ik antwoordde dan altijd : “Niks van, Agnes heeft altijd gelijk. ” De geschiedenis bewijst het : de Puntfabriek is toe, maar in Luxemburg en Maleisië doen ze verder. Met onze machines. “

– Intussen stemt wel 30 % van de ABVV-leden voor het Vlaams Blok. Misschien is dat de nieuwe arbeiderspartij, de opvolger van de SP ?

– Meent ge dat nu ? Amaai. Hebt ge hun 70-punten-programma doorworsteld ? Hebt ge gelezen wat ze van de vakbonden vinden ? De syndikaten zijn overbodig, mijnheer. Arbeiders en kapitalisten moeten gezellig rond de tafel mekaars problemen oplossen. Zonder te staken. Awel : dat werkt niet. Kapitalisten tafelen niet uit vrije wil met het werkvolk ; wel omdat ze weten dat anders den blok d’erop gaat. Maar ja, het Blok haalt veel stemmen. Ook van de arbeiders. Tuurlijk. Onze kameraden hebben geen alternatief. Edward Anseele deed nog iets voor het werkvolk. Maar die gasten van nu ? Heeft Anseele ooit opdracht gegeven om geld te verbranden ?

– Dat weet ik niet. Maar Anseele had wel een villa in Latem.

– En dan ? Toon mij één resolutie waarin staat dat het socialisme betekent dat iedereen arm moet blijven. Toon ze mij.

– Intussen zegt de SP dat ze de sociale zekerheid verdedigt en roept de VLD zich uit tot dé sociale partij. Blijkbaar wil iedereen “de kameraden” bekoren ?

– Precies ja. Nog nooit gehoord over het verschil tussen woord en daad ? Ze zeggen allemaal hetzelfde. De arbeidersklasse heeft geen keuze meer. Tenzij die voor de meest simpele uitleg, die van het Blok. Juist daarom zeg ik, en met mij heel wat kameraden, dat de SP weer naar links moet. Alleen zo kunnen er bij verkiezingen weer echte, klassebewuste keuzes worden gemaakt. Nu ga ik daar straks staan, in het stemhokje, met mijn rood potlood maar zonder partij.

RON HERMANS

AGNES LAMOEN De SP moet weer de partij van de arbeidersklasse worden.