Verhuizen naar een belastingparadijs:wat brengt het op?

Wielerkampioen Tom Boonen liet onlangs weten te verhuizen naar Monaco, in navolging van Axel Merckx, Stefan Everts en Justine Henin-Hardenne. Wilt u ook graag gaan wonen in een land zonder belastingen? Bedenk dan wel het volgende.

De auteurs zijn advocaten gespecialiseerd in vermogensrecht. Alain Verbeke is gewoon hoogleraar Burgerlijk en Notarieel Recht aan de universiteiten van Leuven en Tilburg.

De fiscale vluchteling staat weer volop in de schijnwerpers sinds Tom Boonen bekendmaakte dat hij naar Monaco verhuist. Fiscalisten worden erbij gehaald, lezersbrieven hekelen het gebrek aan burgerzin. Er lijkt wel sprake van een collectief Calimero-gevoel. Men verliest echter uit het oog dat ook vele ‘onbekende’ vermogende particulieren het fiscale hazenpad kiezen. Dat valt dan onder de noemer van geografische vermogensplanning.

Op het eerste gezicht lijkt verhuizen naar een fiscaal goedkoper land een zeer eenvoudige oplossing. Bij nader inzien blijkt echter vaak dat het géén oplossing is. De achilleshiel ligt in de noodzaak van de werkelijkheid van de verhuizing. Een louter papieren verhuizing volstaat niet, u moet écht verhuizen. Dat impliceert dat u de banden met België moet doorknippen en de banden met het nieuwe thuisland intens moet aanhalen. Daar heeft de louter fiscale vluchteling vaak geen zin in.

Bovendien wordt een verhuizing naar een fiscaal paradijs met argusogen bekeken door het oude thuisland. Niet zelden worden er zelfs antimisbruikbepalingen opgenomen in de wetgeving. In een louter Europese context hebben zulke obstakels weinig effect en botsen ze vaak op een of ander vrij verkeer tussen de lidstaten. Maar omdat landen als Monaco, Curaçao, Jersey en Zwitserland geen deel uitmaken van de EU, kunt u hierachter geen bescherming zoeken.

Altijd zon, en… geen belastingen!

Een recente studie van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) zet België inzake belasting op arbeidsinkomen op de eerste plaats. In veel gevallen is de eerste plaats de beste, maar niet in dit geval. In België ligt de belastingdruk ongemeen hoog. Monaco is hiermee vergeleken het land van melk en honing. U leeft er tussen uw vermogende medemensen, geen criminaliteit, altijd zon, en… geen belastingen! Al sinds 1869 heft Monaco geen inkomstenbelasting meer. Er is slechts een kleine uitzondering voor commerciële of industriële verrichtingen. Voorts zijn er lage sociale bijdragen, is er geen vermogensbelasting en zijn de schenkings- en successierechten minimaal. Andere belastingparadijzen bieden overigens dezelfde voordelen aan hun nieuwe inwoners.

Als u dit plaatje in de weegschaal legt, helt die onmiddellijk over in het voordeel van Monaco. Dan zegt u België vaarwel, rijdt u via de Autoroute du Soleil en de Route Napoléon naar Monaco en wordt u, althans fiscaal, Monegask.

Wat houdt verhuizen precies in?

De beslissing om te verhuizen is op zich eenvoudig. De uitvoering is echter veel moeilijker. Wat te doen met de woning in België? Welke school voor de kinderen? Wat met de Belgische bestuurdersmandaten? Wat met de sociale zekerheid? Enzovoort.

Wie verhuist naar een belastingparadijs, moet zijn nieuwe woonplaats feitelijk en juridisch bijzonder goed inkleden. Het louter uitschrijven uit de gemeente in België en elders inschrijven volstaat niet. U moet ook werkelijk vertrekken en fiscaal niet-inwoner worden. Bij een verhuizing naar een land dat geen belastingparadijs is, ligt de lat wat lager. Dat komt omdat het niet vaststaat dat u verhuist om fiscale redenen. Maar ook omdat de mogelijkheid vaak bestaat om, als er een betwisting met de fiscale overheid rijst, een dubbelbelastingverdrag of zelfs het Europese recht in te roepen. Zo’n bescherming geniet u niet als u verhuist naar een belastingparadijs. In dat geval past België eenvoudigweg zijn eigen principes toe, zonder rekening te houden met de situatie in het buitenland.

Het credo luidt dus: verhuis werkelijk naar het buitenland en zorg ervoor dat u de bewijzen daarvan hebt (en bijhoudt). Minimaal moet u België formeel vaarwel zeggen (uitschrijven uit de gemeente, indienen van een exitaangifte in de personenbelasting, sociale zekerheid, ontslag uit mandaten in vennootschappen…). Best wordt u naar het buitenland vergezeld door vrouw en kinderen. U hebt liefst ook geen woning meer beschikbaar in België (verkopen of eventueel verhuren).

Als dit minimale plaatje is ingevuld, bestaat er nog steeds onzekerheid over uw situatie. Het komt er ook op aan om echt in het nieuwe thuisland te wonen. Dat houdt in dat u in Monaco (of een andere nieuwe woonplaats) uw nieuwe leven moet inrichten (bankzaken, verzekeringen, serviceclub, verenigingsleven…). U moet daar ook enige tijd effectief leven. Als u Curaçao als woonplaats kiest, volstaat het voor de fiscus om bijvoorbeeld de vliegtuigtickets te checken. Voor Monaco ligt dit wat moeilijker. U kunt daar immers ook met de wagen raken. De fiscus zal dus een aantal andere vragen moeten stellen. Hoe vaak haalt u geld af in Monaco? Bent u daar al op restaurant geweest? Hebt u met uw gsm gebeld vanuit Monaco? Hebt u inkopen gedaan in Monaco? Hebt u er getankt? Hebt u water en elektriciteit verbruikt? Met de moderne techniek valt iemands dagelijkse handel en wandel perfect te controleren. Op rekeninguittreksels ziet men waar u geld afhaalt, ook uw AmEx Platinum-afrekening spreekt boekdelen, de gsm-factuur geeft aan waar u op bepaalde dagen verbleef (roaming) enzovoort.

Bij een doorgedreven controle zal een louter papieren bewijs (kentekenplaat, carte de résidence…) niet volstaan. U moet kunnen overtuigen aan de hand van documenten. Als u onvoldoende overtuigend overkomt, kan het pijn doen. Er zijn landgenoten die dat kunnen beamen. Ook de voormalige Duitse tennisser Boris Becker is al veroordeeld tot het betalen van belastingen in zijn geboorteland.

Het voordeel voor topsporters

Voor artiesten en sportbeoefenaars is een geografische planning niet zo uitzonderlijk. Tom Boonen is de zoveelste topsporter in een lange rij die voor deze oplossing opteert. Topatleten en topartiesten verblijven sowieso heel wat tijd in het buitenland. Dat maakt verhuizen wellicht iets makkelijker. Dat neemt niet weg dat ook zij werkelijk moeten verhuizen en zoveel mogelijk banden met België doorknippen. Bovendien heeft hun verhuizing niet zozeer te maken met vermogensplanning, dan wel met inkomstenbelastingen. Als ‘buitenlandse’ sporter of artiest wordt hun inkomen van Belgische oorsprong belast tegen 18 %. Ook andere landen hebben zulke gunstregimes voor de inkomsten die op hun grondgebied zijn verdiend. Maar het belangrijkste voordeel is de belastingheffing op de neveninkomsten (bijvoorbeeld sponsorgelden). Die worden belast in het thuisland. Dan is het uiteraard handig dat dit thuisland, zoals Monaco, geen belastingen heft.

Het paradijs België

Als je goed over de zaken nadenkt, kom je vaak tot de vaststelling dat verhuizen niet onmiddellijk noodzakelijk is. Een goede oplossing kan vaak ook in een louter Belgische context liggen. Wie zijn inkomen of vermogen haalt uit de juiste bron, kan in België gebakken zitten. Het is namelijk alleen de belasting op arbeidsinkomen die hoge toppen scheert. Voor passieve inkomsten (royalty’s, intresten, dividenden…) en niet-professionele meerwaarden is het fiscale plaatje veel genuanceerder. Men zou zelfs kunnen stellen dat België hiervoor een zeer discreet fiscaal paradijs is. Vaak zijn meerwaarden immers vrijgesteld. Denk maar aan de Tak 23, de sicav of bevek, meerwaarden op onroerend goed dat men vijf jaar heeft, en meerwaarden gerealiseerd op de beurs. Als er een inkomstenbelasting verschuldigd is, ligt die vaak op 15 %. België kent bovendien geen vermogensbelasting. Voorts zijn successie- en schenkingsrechten op relatief eenvoudige wijze te vermijden.

Kortom, wij Belgen moeten niet te kleinzielig doen over uitwijkende landgenoten. Het is algemeen bekend dat België fungeert als een magneet voor Europese vermogende particulieren. Of dacht u dat de horden Nederbelgen die de Nederlands-Belgische grensstreek inpalmen en de vele Fransen die in West-Vlaanderen en Henegouwen komen wonen, worden aangetrokken door onze aangename temperaturen?

Alain Nijs, Anton van Zantbeek, Alain Verbeke

Bij een doorgedreven controle zal een louter papieren bewijs (kentekenplaat, carte de résidence…) niet volstaan. U moet kunnen overtuigen aan de hand van documenten.

Haalt u wel geld af in Monaco? Bent u daar op restaurant geweest? Hebt u daar met uw gsm gebeld, inkopen gedaan, getankt?