Veel bakstenen, weinig marge

De bouwsector kent een hausse. Maar op het einde van de rit houden de meeste aannemers weinig over.

De spreekwoordelijke baksteen in de maag van de Belgen vertaalt zich in jobs, veel jobs. Met bijna een kwartmiljoen werknemers in september 2006 haalt de sector de hoogste cijfers in jaren. “En het ziet ernaar uit dat de groei zich tot einde 2007 zal verderzetten,” voorspelt Hilde Masschelein van de sectororganisatie Bouwunie (Unizo), zich baserend op de meest recente cijfers van de studiedienst van haar organisatie. “Dit wordt weer een recordjaar voor de bouw.” De voorbije weken nam het orderboekje van de meeste leden volgens een onderzoek toe. Slechts een op tien verwacht een daling van het werkvolume.

De groei wordt weerspiegeld in de stijging van de bruto toegevoegde waarde van 11,1 miljard euro tot 12,9 miljard euro. Toch vertaalt een en ander zich niet in hoge winsten. “Vooral de loonkost drukt op de winsten,” weet Masschelein. “Traditionele nijverheden verplaatsen hun activiteit als de druk te hoog wordt, maar dat is voor de bouw onmogelijk. Vlaamse aannemers voelen de globalisering rechtstreeks wanneer Polen hun opdrachten wegpikken. Net als zwartwerkers, natuurlijk.”

Een ander probleem is de prijsstijging van zowat alle grondstoffen, zoals glas, staal, aluminium en beton. De meerkost doorrekenen, zelfs als de werken buiten de periode van het eerste bestek vallen, ligt moeilijk. “Het is gewoon not done,” weet Herman Verwimp, directielid van de Noord-Limburgse Gijbels Group. Het gevolg: enkel aannemers met een goede kostenbeheersing, een uitstekende reputatie en een door ervaren personeel gedragen knowhow kunnen in een goed economisch klimaat een normale marge van 5 % halen. Wie in 2006, zoals de meesten, slechts 2 tot 3 % haalt, is slecht gewapend om moeilijke jaren te overbruggen zonder mogelijk drastische ingrepen. In 2007 zie ik de situatie niet veranderen.”

Zelfs gevestigde aannemers halen vandaag meer rendement als promotor, of door zich op het buitenland te richten (Besix, Jan De Nul, Deme). De sector krijgt wel een duw in de rug door de lage rente, en de hoge vastgoedprijzen als gevolg daarvan.

“Ook de overheid heeft oor voor onze problemen,” stelt Masschelein vast. Ze stimuleert het bouwen door een systeem voor goedkopere overuren, een lagere btw en belastingvoordelen voor bepaalde werken (energiebesparing, veiligheid) toe te staan.

Dat laatste komt technisch onderlegde aannemers ten goede. Verwimp: “Milieuvriendelijke projecten zijn de toekomst,” weet Verwimp. De concurrentie tussen nicheaannemers is meestal minder groot, en soms door de zeer verfijnde technieken (zoals bepaalde types van zonnepanelen) bijna onbestaand. “Dat geldt ook voor gespecialiseerde werken als koeling, veiligheid en dergelijke. In dit segment zijn grote bedrijven als GTI (Suez) actief. Maar het zijn vooral de vele tientallen kleine ondernemingen die floreren als specialisten. Wie hierin onderneemt, zit goed. “

H.B.