Seks, business en Parijs

Een Amerikaanse zakenman met een midlifecrisis maakt een slippertje in Parijs en verliest uiteindelijk alles. Richard Ford, auteur van de realistische, secure lijn, slaat weer toe. Wie zich herkent, slaapt volgende nacht niet.

Veertiger Martin Austin, vertegenwoordiger van een papierbedrijf, reist voor zaken van Illinois naar Parijs. De gelukkig getrouwde man (zo oordeelt hij tenminste zelf over zijn relatie) vindt dat een scheve schaats best kan. In Parijs versiert hij Joséphine Belliard, “een kleine, slanke, donkere Française, ergens in de dertig.” Ze laat zich niet zomaar veroveren en hij vindt haar niet eens bijzonder aantrekkelijk. Toch zet hij zijn pogingen onhandig voort. Terug thuis, valt zijn huwelijk aan gruzelementen. Hij trekt weer naar Parijs, op zoek naar Joséphine. Zijn chaotische avontuur mondt finaal uit in een vreselijk debacle.

De samenvatting van De versierder lijkt verdacht veel op de story uit een kioskromannetje, maar dat is zonder de pijnlijk precieze pen van Ford gerekend. Op zijn typisch afstandelijke toon schetst hij zijn personages. Hij registreert genadeloos, zoomt in op veelzeggende details. Ogenschijnlijk banale gebeurtenissen leiden naar een onontkoombare wending in het leven. Vooral de mannen krijgen geen vat op zichzelf, hun relaties en de wereld.

In zijn beginperiode kwamen de doorgaans mannelijke hoofdpersonages steevast uit de zelfkant van de Amerikaanse maatschappij. De jongste jaren brengt Ford vaker de middenklasse in beeld. In hun onvermogen tot communicatie en de onmogelijkheid zich los te wurmen uit hun onhandige psychologische pantser lijken ze echter nog altijd op de eenzaten en de verliezers van weleer. Eén zaak staat vast: geen enkele lezer wil zich identificeren met zulke klunzen. Maar dan komt de venijnige Ford op de proppen. Hij doorspekt de verhalen met herkenbare thema’s, gevoelens en symbolen, zodat de lezer geïnteresseerd geraakt. Wie ook gaat nadenken over het verhaal of de betekenis, slaapt wellicht niet goed de volgende dagen. Ford laat immers niet alleen de ondraaglijke lichtheid van het bestaan voelen, hij schept vooral verwarring.

Naast De versierder verschenen ook Westerlingen (een Amerikaans schrijver loopt een amoureus fiasco op, alweer in Parijs) en Jaloers (een 17-jarige wordt in het noorden van de VS rauw in de volwassenheid ingewijd). Oorspronkelijk vormde dit trio verhalen de bundel Women with Men. Waarom ze in het Nederlands apart worden uitgebracht, is een raadsel. Zo gaat ook de kwinkslag naar Ernest Hemingway en diens Man without Woman uit 1927 verloren. Ford neemt immers graag wat afstand van het literaire macho-zwaargewicht, met wie hij al zijn hele carrière (deels zwaar ten onrechte) wordt vergeleken. De Versierder, Contact, 95 blz., 300 fr. ISBN 90 254 1541 5.

LUC DE DECKER