72,5 procent van de Vlamingen is voor een vermogensbelasting

De Vlamingen willen dat de volgende regering een taxshift doorvoert weg van arbeid. Die maatregel kan worden gefinancierd met een vermogensbelasting. Dat blijkt uit een exclusieve enquête van Trends en Knack (bekijk de video hierboven). Een andere vaststelling: het beleid van de regering-De Croo heeft weinig indruk gemaakt.

Over goed honderd dagen vinden parlementsverkiezingen plaats. De federale regering-De Croo gaat weldra in lopende zaken en de campagne komt op gang. Zo pleit PS-voorzitter Paul Magnette voor een arbeidsduurvermindering tot 32 uur per week, met loonbehoud. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) maakte bekend dat hij bij de volgende regeringsformatie opnieuw een taxshift op tafel wil leggen, om de lasten op arbeid te verlagen en werken aantrekkelijker te maken. Die belastingverschuiving moet worden gefinancierd met andere inkomsten, zoals een hogere btw en een aangepaste belasting op vermogenswinsten. Uit een exclusieve enquête van het onderzoeksbureau Kantar in opdracht van Trends en Knack blijkt dat de Vlamingen gewonnen zijn voor zo’n taxshift.

De respondenten kregen de vraag of zij het eens zijn met een vermogensbelasting om de lasten op arbeid te verlagen. 72,5 procent van de Nederlandstalige respondenten blijkt het eens of volledig eens te zijn met zo’n belastingverschuiving van arbeid naar vermogen. 17,1 procent is ertegen. De resultaten aan Franstalige kant liggen in dezelfde lijn. Is dat goed nieuws voor minister van Financiën Vincent Van ­Peteghem, die zijn voorstel voor een taxshift in deze regering zag stranden? Dat is niet zeker, want hij had het nooit over een zuivere vermogensbelasting om de lagere lasten op arbeid te financieren, wel over een gelijkere fiscaliteit op vermogenswinsten, zoals dividenden. Overigens is er een internationale trend om zuivere vermogensbelastingen af te bouwen.

Automatische indexering moet blijven

In de aanloop naar de verkiezingen pleitte de werkgeversorganisatie VBO voor de afschaffing van de automatische loonindexering. Maar geen enkele partij durft aan die heilige koe te raken. Uit de enquête van Trends en Knack blijkt dat meer dan 75 procent van de Vlamingen het systeem wil behouden. Slechts 15 procent is gewonnen voor een afschaffing.

Een andere Belgische eigenaardigheid is dat de werkloosheidsuitkeringen in ons land niet beperkt zijn in de tijd. In de campagne komen vooral de liberale partijen en N-VA met een voorstel een maximum van twee jaar in te ­voeren. De enquête leert dat 55 procent van de respondenten het helemaal of eerder eens zou zijn met zo’n maatregel. 37,2 procent gaat er niet mee akkoord. Opvallend: aan Franstalige kant is bijna de helft (48,7%) gewonnen voor het voorstel om de werklozen na twee jaar hun uitkering af te nemen. Al is de groep tegenstanders met goed 51 procent net iets groter.

Een ander heikel thema­tijdens de voorbije regeer­periode: moet de bouw van nieuwe kerncentrales deel uitmaken van een beleid om de energiebevoorrading te garanderen? 55,5 procent is pro, 27,2 procent tegen.

Hogere spaarrente opleggen

De voorbije twee jaar stond de spaarrente op de politieke agenda. Er was kritiek op de kloof tussen de oplopende inflatie en de rente, die wel steeg voor woonkredieten, terwijl de spaarrente ongewijzigd bleef. Verscheidene partijen ­riepen de banken op de rente op spaarboekjes te verhogen. In de enquête is 59,4 procent van de ­Vlamingen er voorstander van dat de politiek een hogere spaarrente oplegt aan de banken. 25 procent is het daarmee oneens.

Een andere interessante vraag: baart de precaire begrotingssituatie van Wallonië en Brussel ­zorgen? Het begrotingstekort van beide regio’s is hoog en hun schuldgraad loopt nog op. 58,4 ­procent van de Nederlandstalige respondenten is het helemaal of eerder eens met de stelling dat de slechte budgettaire situatie een bedreiging is voor het land. 22 procent maakt zich geen zorgen en 20 procent weet het niet. Ook de Franstalige respondenten zijn er niet gerust op. 61 procent is bang voor de impact van de slechte Waalse en Brusselse begroting en de oplopende schulden. De groep die zich geen zorgen maakt (38,7%) is hier groter dan in Vlaanderen.

Niet te spreken over het begrotingsbeleid

In de enquête werd de deelnemers ook gevraagd het beleid van de regering-De Croo te evalueren. De respondenten konden per beleidsdomein aanstippen of ze zeer tevreden, eerder tevreden, zeer ontevreden of eerder ontevreden waren, of geen van alle.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) start de campagne als een onvervalste positivo en vindt dat zijn beleid te sterk wordt bekritiseerd. De regeringspartijen pakken uit met de groeicijfers die hoger zijn dan het EU-gemiddelde, en met de stijging van de werkzaamheidsgraad tot meer dan 72 procent. Dat botst met het beeld dat de Vlamingen van het beleid hebben. Over de sociaal­economische maatregelen is bijna 40 procent noch tevreden, noch ontevreden. Een grote indruk heeft de regering dus niet gemaakt met haar beleid. 29 procent is tevreden over het federale economische beleid, 32 procent van de Vlamingen is dat niet.

Een veel negatiever beeld is er van het begrotingsbeleid. Pro memorie: volgens het Planbureau loopt het begrotingstekort dit jaar op tot 27,7 miljard euro, of 4,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat is het op één na hoogste deficit van de eurozone. Slechts 12 procent van de Vlamingen is tevreden of zeer tevreden over dat begrotingsbeleid. 28,8 procent is noch tevreden, noch ontevreden. 54 procent is niet te spreken over het overheidsbudget. Dezelfde cijfers duiken op als het fiscale beleid van de regering wordt aangekaart: 61,7 procent is ontevreden over het belastingbeleid, amper 12,3 procent geeft de Vivaldi-regering daar goede punten voor. 23 procent is noch tevreden, noch ontevreden.

Goede punten voor coronabeleid

De federale regering hoopte aan het begin van haar termijn, in de herfst van 2020, te scoren met haar aanpak van de coronacrisis. 57,5 procent vindt dat de regering die crisis goed tot zeer goed heeft aangepakt. 35 procent is het eerder oneens of helemaal oneens met het beleid in die periode.

De coronapandemie ging bijna naadloos over in een energie- en inflatiecrisis. Door het aanzwengelen van de consumptie na de coronapandemie, de verstoorde aanvoerlijnen en de Russische inval in Oekraïne in februari 2022 stegen veel prijzen, en vooral die van grondstoffen. De federale regering trok de geldbeugel open met tal van steunmaatregelen. Een goede aanpak? 39 procent van de Vlamingen is tevreden over het regeringsbeleid om de inflatie te counteren, 51 procent is dat niet. 10 procent heeft geen mening.

De oorlog in Oekraïne en de Russische dreiging hebben de defensie-uitgaven opnieuw op de agenda geplaatst. De regering-De Croo ging op dat domein verder op de weg die de regering-Michel was ingeslagen: de investeringen in defensie gingen omhoog. Momenteel gaat goed 1,1 procent van het bbp naar defensie, en het is de bedoeling dat België de komende jaren de NAVO-norm van 2 procent haalt. Onder meer het Star-plan, met meer investeringen in legermateriaal, meer aanwervingen en het oprichten van een aparte cyberveiligheidspoot, sluit aan bij die plannen. De experts blijven kritisch: de investeringen in defensie stijgen niet snel genoeg. Dat is blijkbaar ook de mening van de deelnemers aan de Trends-enquête. Nauwelijks 22,6 procent is zeer tevreden of tevreden over het defensiebeleid. 34,7 procent van de Vlamingen is er ontevreden over. 36 procent is tevreden noch ontevreden.

56,5 procent van de Vlamingen niet gewonnen is ten slotte voor een voortzetting van de huidige federale coalitie. 24,4 procent ziet een Vivaldi-regering bis wel zitten, 19 procent heeft geen mening. Aan Franstalige kant is een totaal ander beeld te zien: 58,9 procent wil dat dezelfde partijen opnieuw een federale regering vormen. 13 procent weet het niet en voor amper 28 procent van de Franstaligen is een voortzetting van de huidige federale coalitie geen optie.

Dit onderzoek werd online uitgevoerd door Kantar van 22 januari tot 8 februari 2024, in opdracht van Knack, Le Vif, Trends, Trends-Tendances, De Zondag, de Krant van West-Vlaanderen en Kanaal Z, bij 2.681 Belgen van 18 jaar en ouder. Het gaat over 1.077 Vlamingen, 1.004 Walen en 600 Brusselaars. De maximale foutenmarge bedraagt 3,1 procent in Vlaanderen, 3,1 procent in Wallonië en 4 procent in Brussel.