Leven en werken op de linkeroever

Je kan het Maasland van twee kanten bekijken. Ofwel zie je een geïsoleerde streek met veel werklozen, ofwel zie je potentieel voor toerisme en een KMO-cultuur.

Het Maasland is geen juridische entiteit, maar een regio met een eigen identiteit en mentaliteit. Ook taalkundig vormt het gebied een eenheid. “Er bestaat zoiets als het Maaslandgevoel,” zegt Johann Leten, algemeen directeur van de Kamer voor Handel en Nijverheid van Limburg. “De Maaslandse burgemeesters, parlementsleden en gedeputeerden plegen geregeld overleg met elkaar. Bovendien werken we aan een eigen streekplatform.”

Werkloosheid.

De traditionele economische onderbouw van het Maasland is dood (steenkool) of heeft zijn beste tijd gehad (grindwinning op de Maas). Hoewel ook hier de werkloosheid de algemene dalende tendens in Vlaanderen volgt, blijft het percentage hoog. Limburg zit net boven het Vlaamse gemiddelde, maar in sommige Maaslandse gemeenten, Maasmechelen op kop, liggen de cijfers voor werkzoekenden een stuk hoger. Vooral de vrouwen ‘scoren’ erg hoog: tussen 17% en 25% in het Maasland, tegen 16% in Limburg en 11,4% in Vlaanderen.

Tegelijk ligt de werkzaamheidsgraad (het aantal werkenden op beroepsactieve leeftijd) fors onder het Vlaams gemiddelde van 64,9%. Een gedeeltelijke verklaring ligt in het grote aantal bruggepensioneerde mijnwerkers. Niet dat deze mensen thuiszitten. Men mag aannemen dat ze heel wat activiteiten buiten het reguliere circuit ontplooien.

Met een werkzaamheidsgraad tussen 52,6% en 59,3% ligt het Maasland onder het totale Limburgse percentage van 60,5%. De negatieve uitschieter is weer Maasmechelen, waar amper 39,6% van de vrouwen (tegen 54,1% in Vlaanderen) beroepsactief is. Of heeft dat iets te maken met de niet-Belgische oorsprong van een derde van de Maasmechelse bevolking?

Voor een optimistische industrieel is het glas niet half leeg maar half vol. Deze streek bevat een aanzienlijke arbeidsreserve. In de rest van Vlaanderen is de arbeidsmarkt veel krapper.

Belemmeringen.

“Geen gebrek aan kansen, zou je zeggen. Maar er zijn twee belangrijke belemmeringen,” zegt Leten. “Er zijn bijna geen industrieterreinen meer beschikbaar. Begin 2000 inventariseerde de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij (GOM) in het Maasland 1086 hectare industriegrond, waarvan 78% al ingenomen is. Van de resterende 235 hectare komt 99 hectare niet in aanmerking omdat de ondergrond vervuild is of omdat deze gronden zijn gereserveerd voor infrastructuurwerken. We hebben dringend nood aan een terrein van 50 hectare om ook grote investeerders aan te trekken. Een mogelijke oplossing is de sanering van het terrein van de voormalige zinkfabriek Rotem. Dat levert 60 hectare op, maar het zou een dure affaire worden. In Maasmechelen is men gelukkig wel bezig met de aanvraag voor een gewestplanwijziging voor de uitbouw van een bijkomend industrieterrein vlak aan de snelweg.”

De tweede belemmering is de onaangepaste verkeersinfrastructuur. De belangrijkste missing link is de ontsluiting van de mijnterreinen van Eisden naar de E314. “In Eisden bouwt de Brits-Amerikaanse groep Value Retail een merkendorp of factory outlet van zo’n 20.000 vierkante meter. Exclusieve modemerken kunnen daar de restjes van voorbije collecties aan de man brengen,” zegt Leten. “Dat levert niet alleen 600 arbeidsplaatsen op, maar ook een toestroom van twee tot drie miljoen bezoekers per jaar. En dat kan de N78 niet slikken. Bovendien circuleren er plannen om een weggeborgen Center Parcs-initiatief al dan niet gedeeltelijk uit de ijskast op te diepen. Die 800 werknemers kunnen niet behoorlijk op hun werk raken.”

De spoorwegen kunnen niet de gewenste verlichting brengen. “Wij hebben de NMBS gevraagd de zes kilometer lange spoorverbinding Lanaken-Maastricht opnieuw te openen, en liefst ook de lijn Hasselt-Lanaken te herstellen en een verlenging naar Aken te voorzien. Momenteel is het Maasland niet met de rest van België verbonden. De NMBS krijg je echter moeilijk in beweging.”

Toerisme.

Maasland is KMO-land. In de vijf Maaslandse gemeenten zijn er slechts vijf bedrijven met 100 tot 199 werknemers, zes met 200 tot 499 mensen in dienst en één met meer dan 500 werknemers. “Als je de economie in het Maasland in haar geheel bekijkt, zie je dat deze regio zowat alle sectoren verenigt die ook in de rest van Limburg aanwezig zijn,” aldus Johann Leten. “Alleen logistiek en distributie ontbreken. Niettemin kan dat voor onze regio een belangrijke activiteit worden. Voorts moeten we de dienstverlenende sector beter ontwikkelen. Vooral van het toerisme valt nog veel te verwachten.”

l.v.l.