KORTERE SCHOOLTIJD OF KORTER PENSIOEN

Bart Peeters, Bruno Wyndaele, Frieda Van Wijck en Goedele Liekens giechelen als bakvisjes op de buis. Waarom aanbidden lui van middelbare leeftijd met tienerkinderen de Eeuwige Apenjaren? Het antwoord brengt een oplossing voor de vergrijzing. Studeer korter en ontleer leukige studentenmaniertjes. Gebeurt dat niet, dan wordt 67 of meer de nieuwe pensioenleeftijd.

Naar blijkt, zijn bouwondernemers verstandiger dan onderwijzers, ministers van Onderwijs en pedagogen. De Vlaamse bouwbazen willen de schoolplicht voor metselaars en co. verlagen tot 16 jaar en een opleiding op de werf aanbieden voor de twee restjaren. Rond onderwijs, ontplooiing en economische groei bestaan taaie mythes. Haal van de schoolbanken de duizenden en duizenden opgebrande leerlingen die er hun broek verslijten tot hun achttiende met weinig tot geen nut voor zichzelf of de gemeenschap.

Met minder schooljaren voor heel veel mensen stijgt de arbeidstijd en hoeven geen revolutionaire pensioenleeftijden van 67 en meer. Waarom verwaarlozen de politici dit spoor en waarom zijn het onderwijs en het aantal jaren dat men in een stompzinnige routine verbeuzelt tussen klassenmuren en met schoolboekjes, het Gouden Kalf? Dat rund wordt aanbeden door de vele sociale ingenieurs die nooit stilstaan bij een vraag die de betere onderwijseconomen intrigeert: groeit de economie door meer onderwijs of groeit het onderwijs door de opbloei van de economie? Door minder jaren af te knabbelen bij de start van een professionele levensfase is de dwang lichter om 55-plussers met de zweep aan de draaibank, het loket, de bedrijfscomputer of de kassa te houden.

Rijp voor een stiel. De genieën Albert Einstein en Charles Robert Darwin studeerden 15 en 14 jaar en hun schooltijd was korter dan deze van veel ambtenaren van de gemeente Eeklo, boekhouders van Carrefour en magazijnbeheerders in Antwerpen. Veel mensen zijn overgekwalificeerd voor het werk dat zij doen. België scoorde economisch hoog met arbeiders en bedienden die school liepen tot hun 14 of hun 16. Mijn vader werd in 1960 directeur-generaal van een kloeke papierverwerkende fabriek in Turnhout en prees zich gelukkig om zijn humanioradiploma. Die chance hadden veel van zijn generatiegenoten niet en die schopten het desondanks ver door levenslang te leren en ervaring op te bouwen in een bedrijf. De kameraden van de Kempen met minder leergierigheid pakten op hun 14 jaar ‘s morgens de schoofzak voor acht uur fabriekswerk.

Vandaag loopt de scholing van de zwak getalenteerden of ongemotiveerden, langs allerhande statuten, vaak door tot voorbij hun 20. In 1960 was je op je 18 een vent die na het gesnauw van de sergeant rijp was voor een stiel, een vrouw en kinderen. Vandaag spelen tv-BV’s en politici van 40-plus smakkend voor opgroeiend kind. Het oprekken van de tijd op school is daarvan een hoofdreden. Eens student, altijd student. Alaaf.

Scholingsdiarree. In West-Europa stijgt het aantal studiejaren fors. Nederlandse cijfers, opgegraven door de onderwijskundige Rob Knoppert, een pionier over het denken rond de schooltijd, wijzen op zowat een verdubbeling: 10 jaar in 1962 en 17 jaar in 2005. De scholingsdiarree leidt niet tot meer knappe bollen. Je kan een paard naar de drinkbak dwingen, het drinkt daarom niet. Het aantal kandidaatsstudenten dat hakkelend schrijft, leest en spreekt is nooit zo groot geweest. Het idee dat kinderen meer weten en hogere vaardigheden bereiken in verhouding met de lengte van hun verplichte schooltijd, is een grap. Korter en degelijker onderwijs is best.

Het officiële onderwijsbeleid wil altijd maar meer jongelui – de helft is een streefdoel – afleveren met een universitaire bul of een papier van een hogeschool. Dat maakt dat binnenkort nog meer mensen formele opleidingen volgen tot hun 25 à 30 en dat vermindert de pot van arbeidsjaren die nodig is om de pensioenen te betalen. De afweging of het vervroegd uittreden van veel Belgen – werken na je 55 is voor de eenvoudigen van geest, luidt het – minder of meer invloed heeft op het aantal arbeidsjaren per persoon dan het blijven plakken aan bord, krijt en docent is zelden en zeker niet in België gemaakt.

Pretvakken. Het wegvallen van de obsessie om als gevogelte in scholen aan een pedagogische ophokplicht te voldoen, zal veel toffe gasten en meiden bekoren. Een normaal jong mens wil werken en geld verdienen, en niet gebruikt worden als voer voor een schoolmachine die gelooft dat kwantiteit en lange doorlooptijden voorrang hebben op kwaliteit.

Gooi alle pretvakken uit het schoolprogramma en leer iedereen rekenen, schrijven en lezen in het middelbaar onderwijs. Het kanaliseren van steeds meer zo-en-zo-scholieren naar een BA of een MA is de uiting van een dwangmaatschappij waar socialisten van alle partijen een octrooi op hebben. Geef ons een kind voor de eerste twintig jaar van zijn leven en het blijft het onze voor de rest van zijn dagen.

De auteur is directeur van Trends.

Frans Crols