INTERNATIONAAL SAMENWERKEN

Javier Solana, secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie en hoge vertegenwoordiger voor het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid, beschrijft hoe internationale samenwerking in 2005

zal opbloeien.

De auteur is secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie en hoge vertegenwoordiger voor het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid (GBVB).

Het komende jaar zal gekenmerkt worden door het herstel van een gemeenschappelijk streven in de internationale betrekkingen. Ik hoop dat niet alleen, ik ben er ook van overtuigd en het is de doelstelling van de Europese Unie op weg naar een veilig Europa in een betere wereld.

Internationale verdeeldheid heeft de instabiliteit en de onzekerheid in de hand gewerkt. De EU heeft er alle belang bij om die tendens om te keren. Het herstel van de internationale eenheid zal ons in staat stellen om gemeenschappelijke inspanningen te kanaliseren, om gemeenschappelijke dreigingen af te weren, de internationale instellingen te versterken en vooruitgang te boeken in een aantal dringende kwesties.

Betere relaties met de VS

Een hernieuwd gemeenschappelijk streven zal een revitalisering van het transatlantische partnerschap vereisen. Nu de Amerikaanse verkiezingen achter de rug zijn, kunnen we een streep trekken onder een periode van spanning. De verdeeldheid was betreurenswaardig, maar misschien begrijpen we elkaar nu beter. We mogen ons in 2005 verwachten aan een nieuwe fase in de transatlantische betrekkingen, waarbij de nadruk meer zal liggen op een vroegtijdige en meer diepgaande dialoog over kwesties van gemeenschappelijk strategisch belang. Europa en de VS moeten meer moeite doen om elkaar te begrijpen voor de zaken een kritiek punt bereiken.

Iran zal een belangrijke test vormen. De EU en de VS hanteren misschien een verschillende houding ten opzichte van Iran, maar ze hebben allebei dezelfde doelstelling: de verspreiding van massavernietigingswapens voorkomen. De EU kan niet aanvaarden dat Iran een nucleaire wapencapaciteit opbouwt.

Een actief Europa

In de voorbije eeuw kwam de dreiging vooral van sterke staten, nu wordt in toenemende mate erkend dat de dreiging komt van zwakke en falende staten. Om die dreigingen aan te pakken, is een mix van instrumenten nodig die het best samengesteld en ontplooid worden als onderdeel van een internationaal samenwerkingsverband.

In Irak zal de EU haar inspanningen toespitsen op het verlenen van steun in de aanloop naar en tijdens de verkiezingen die voor dat land een fundamentele overgang zullen betekenen. Ook in Afghanistan moet er nog heel wat gebeuren om de vooruitgang te consolideren. Na het succes van de presidentsverkiezingen in oktober, is het nu de beurt aan parlementsverkiezingen.

In Bosnië komt er een machtsoverdracht bij de stabilisatiemacht wanneer de EU de verantwoordelijkheid overneemt van de Navo. Voor Bosnië is het een teken van gestage vooruitgang, voor de EU is het een teken van onze toenemende maturiteit als veiligheidsbewaker.

Palestijnse staat

Er is nog een andere natie die dient opgebouwd te worden, willen we de internationale vrede verzekeren. De internationale gemeenschap heeft 2005 uitgeroepen als einddatum voor de afronding van het proces dat moet leiden naar een leefbare, vreedzame en democratische Palestijnse staat. Nu er een grote meerderheid van Israëli’s te vinden is voor een terugtrekking uit Gaza en de Palestijnse gemeenschap ongeduldig zit te wachten op echte hervormingen, is de tijd gekomen om vastberaden vooruit te gaan. Een volledige en geslaagde terugtrekking van Israël uit Gaza in het raam van een internationaal samenwerkingsproces en in samenspraak met een verantwoordelijke en hervormingsgezinde Palestijnse Autoriteit zou een eerste stap betekenen naar blijvende vrede in de regio.

Het komende jaar zal beslissend zijn voor de vraag of we ons kunnen uitrusten met wereldwijde instellingen die de legitimiteit en de doeltreffendheid bezitten om de huidige uitdagingen aan te pakken. Het rapport van de topadviesgroep van de secretaris-generaal van de VN kan een katalysator worden voor een sterkere, meer collectieve inspanning om internationale veiligheid te verwezenlijken. Ik hoop dat het ons zal toelaten om een werkbaar en algemeen aanvaard antwoord te formuleren op de nieuwe uitdaging van falende staten, terrorisme en de verspreiding van massavernietigingswapens.

De veiligheid van de wereld, en niet alleen gewone menslievendheid, vereist dat we met hernieuwde kracht ook armoede, milieuproblemen en ziekte aanpakken. In 2005 moet de wereld zich de doelstellingen van de Millenniumverklaring in herinnering brengen. Het herstel van het gemeenschappelijk streven is een kwestie van geven en nemen voor alle partijen. Het zal onvermijdelijk gepaard gaan met meningsverschillen, maar het zal voortgestuwd worden door het groeiende besef van onderlinge afhankelijkheid in de wereld.

Javier Solana

Nu de Amerikaanse verkiezingen achter de

rug zijn,

kunnen we

een streep trekken

onder een periode

van

spanning.