Caterpillar lijdt wereldwijd onder de dip in de grondstoffenmarkten. De sluiting van de fabriek in Gosselies kon niet verrassen binnen de beenharde no-nonsensecultuur van het bedrijf uit de Midwest.
Ongeveer 2000 mensen verliezen hun baan in Gosselies bij Charleroi. Bij Caterpillar, de wereldwijde marktleider in graafmachines, industriële gasturbines en dieselelektrische locomotieven, vonkt het al langer. De onderneming uit de Amerikaanse deelstaat Illinois maakt weliswaar nog winst, maar die slinkt bijzonder snel. Ook de omzet zakt fors: van 66 miljard dollar in 2012 naar een verwachte 40 miljard dollar dit jaar. 2016 wordt het vierde opeenvolgende jaar met een omzetdaling. Dat is nooit vertoond in de 91-jarige geschiedenis van de onderneming.
De CEO en de voorzitter van de raad van bestuur, Doug Oberhelman, is niet het type dat in zo’n scenario bij de pakken blijft zitten. Caterpillar is actief in een cyclische sector. De mijnbouw en de energiewinning zitten nu in een dip. Het voorbije anderhalf jaar werden al 15.000 banen weggesneden, 100.000 bleven over. Sinds vrijdag weten we dat daar nog eens 2000 banen afgaan. Oberhelman bouwt voort op het motto van zijn voorganger Jim Owens: als de omzet met een vijfde zakt, volgt een ontslaggolf. Oberhelman kiest niet voor de zachte aanpak.
Hoger en hoger
Doug Oberhelman groeide op in Chicago en kluste als scholier bij als tuinman en krantenverdeler. Dat geld belegde hij op de beurs, waarmee hij zijn hogere studies financierde. Ook in die periode bleef hij werken. Bij een bank mocht hij de hele dag muntjes in rolletjes inpakken. Hij vond het leuk een hele dag met geld bezig te zijn.
In 1975 startte Oberhelman als financieel analist bij Caterpillar. Hij ging hoger en hoger. In 1995 werd hij CFO, in 2010 CEO en voorzitter van de raad van bestuur. Hij is nu toe aan zijn 41ste jaar in de onderneming, maar dat is niet ongebruikelijk. Ook Jim Owens was er 38 jaar actief.
Aan het hoofd staan van een wereldwijde marktleider en een van de grootste ondernemingen in de Verenigde Staten, betekent voor de topman meer dan enkel bedrijfsleider spelen. In Illinois heeft Caterpillar 15.000 werknemers, het hoofdkantoor bevindt zich in Peoria, 260 kilometer ten zuidwesten van Chicago. Dat geeft de onderneming gewicht. Doug Oberhelman mengde zich dan ook onverbloemd in de lokale politiek. Hij eiste lastenverlagingen, zo niet zou Caterpillar misschien vertrekken uit Illinois. Gouverneur Pat Quinn gaf toe: de sociale lasten daalden met zo’n half miljard dollar.
Oberhelman bleef echter hameren op de bedrijfsonvriendelijke ingesteldheid van Quinn. Met resultaat, want in 2014 kreeg Illinois een nieuwe gouverneur. Bij de start van de ambtsperiode van Bruce Rauner stond Oberhelman aan het hoofd van een adviescomité voor de nieuwe ambtsdrager. En toch kan het nog altijd beter. “Kon Illinois maar worden gemanaged zoals Caterpillar. Maar dat zal wel nooit gebeuren”, zuchtte hij vorig jaar tegen een reporter van Journal Star, de lokale krant uit Peoria. Zijn kantoor op de zevende verdieping is opgesmukt met landbouwtaferelen uit de deelstaat en minimodellen van de Caterpillar-voertuigen.
Lobbyen in Washington
De politieke inmenging blijft niet beperkt tot de Midwest. Ook in Washington trekt Oberhelman aan de bel, als pleitbezorger van meer vrijhandel. De voorbije jaren hamerde Oberhelman in het Congres op het belang van soepelere handelsakkoorden met Afrika, Latijns-Amerika, Rusland. Caterpillar trekt voluit de kar van de globalisering. “Toen ik begon in 1975 bestond de Sovjet-Unie nog, China opende aarzelend zijn economie voor het Westen. Vandaag hebben wij een markt met zeven miljard mensen. Maar amper 5 procent van hen woont in de Verenigde Staten. We moeten leren zaken te doen met die andere 95 procent in de wereld”, vindt de CEO, die naast Engels ook Japans en Spaans spreekt.
Half februari won hij verder aan invloed, toen hij verkozen werd tot de voorzitter van de Business Roundtable, een lobbygroep van de grootste ondernemingen uit de Verenigde Staten – met ook Boeing, ExxonMobil en Procter & Gamble. De schokgolven van die invloed deinden voorbije vrijdag uit naar Gosselies.
WOLFGANG RIEPL, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS
Voor een topman van Caterpillar is de onderneming leiden meer dan enkel bedrijfsleider spelen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier