De Europese Commissie wil een dam opwerpen tegen de Amerikaanse claimcultuur. Die dreigt zich via Groot-Brittannië over de rest van de EU te verspreiden.
De Europese Commissie werkt aan een ontwerpverdrag dat de toepassing van rechtsregels over de grenzen van de lidstaten regelt. In dat verdrag wil de Commissie een clausule opnemen die rechtbanken de mogelijkheid geeft de zogenaamde punitive damages te beperken. Deze schadevergoedingen gaan veel verder dan de vergoeding die benadeelden gewoonlijk ontvangen na een fout door een onderneming.
“Waarschijnlijk wil de Commissie vermijden dat het Britse recht, dat in zulke strafvergoedingen voorziet, zich verspreidt over de rest van Europe,” denkt Bernard van de Walle de Ghelcke, partner van het advocatenkantoor Linklaters De Bandt. “Dat is nogal vreemd, omdat die vergoedingen in een recente case werden uitgekeerd aan ondernemingen die een inbreuk hadden gepleegd op het mededingingsrecht. De techniek lijkt juist een stok achter de deur om de concurrentieregels sterker afdwingbaar te maken.”
In Amerika kennen rechtbanken soms hoge vergoedingen toe aan ondernemingen die consumenten schade berokkenen. Klassieke voorbeelden waren de claims van kankerpatiënten tegen Philip Morris (nu Altria) of de som die McDonald’s moest betalen nadat een argeloze klant zijn mond verbrandde aan koffie. “De vergoeding kan soms tot honderdmaal groter zijn dan de eigenlijke schade,” aldus Joost Everaert van het advocatenkantoor Allen & Overy. “Omdat advocaten een percentage van de vergoeding krijgen, gaan ze op zoek naar schadedossiers en praten ze hun klanten de rechtsprocedures aan.” “Zulke praktijken kunnen we in Europa missen,” aldus woordvoerder Wauthier Robyns van de Beroepsvereniging voor Verzekeringsondernemingen ( BVVO).
Volgens de normale regels van het ontwerpverdrag moet de rechtbank bij schadeclaims tegen een van haar rechtsonderhorigen het recht toepassen van de lidstaat waar de dagvaardende partij schade leed. Een recente (maar nog niet officiële) versie van Rome II geeft de rechter echter de mogelijkheid de lokale vergoedingsregels toe te passen, zodat een Belgisch bedrijf niet de toepassing van het Engels recht kan eisen in Brussel.
Verdubbeling van de vergoeding
Stilaan krijgt het systeem van de strafvergoedingen nochtans ook steun in de rechtsliteratuur. In zijn recente handboek ‘Sanctionering van economische criminaliteit’ (uitgeverij Maklu) pleit criminoloog Dirk Merckx van het parket van Brussel ervoor om financieel-economische onrechtmatigheden grotendeels uit het strafrecht te halen en de burgerlijke rechter verantwoordelijk te maken voor de bestraffing ervan. Ook de Europese trend om de “werkelijke schade” breed te definiëren en ook de advocatenkosten en ander ongemak op te nemen in de vergoeding gaat die richting uit. In België vinden we hiervan sporen terug in de wetgeving over de betalingsachterstand. Die laat toe dat voor de betaling van openstaande facturen niet alleen een intrest, maar ook de kosten van de invordering worden aangerekend aan de schuldenaar.
Mischael Modrikamen, een advocaat die furore maakte door vorderingen van aandeelhouders tegen bedrijven te bundelen, is geen voorstander van de excessieve vergoedingen in de VS. Toch betreurt hij de te lage schadevergoedingen voor slachtoffers van ondernemingsfouten. Modrikamen: “Een eventuele verdubbeling van de schadevergoeding als een soort van straf, maar ook een incentive voor de klager, en het aanrekenen van de erelonen aan de verliezende partij, zouden een stap vooruit kunnen zijn. Ook moeten de collectieve actie voor aansprakelijkheidsvorderingen beter geregeld worden.”
Robyns repliceert: “Dit soort claims verlamt hele industrietakken omdat de bedrijven de verzekeringspremies niet kunnen betalen.” Nu al hebben sommige Belgische bedrijven die exporteren naar de VS, het moeilijk om zich tegen strafvergoedingen in te dekken. “Belgische verzekeringsmaatschappijen weigeren burgerlijke straffen in het buitenland te verzekeren,” weet BVVO-jurist Jean Rogge. “Ze zullen dat in België evenmin doen.”
Hans Brockmans
“Omdat advocaten een percentage van de vergoeding krijgen, praten ze hun klanten de rechtsprocedures aan.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier