De totalitaire verleiding

Democratie is geen voorrecht van links. De twintigste eeuw heeft evengoed dictaturen van links als van rechts gekend. Historici twisten alleen nog over de vraag welk van beide soorten het grootste aantal slachtoffers heeft gevergd.

Het linkse discours is derhalve niet noodzakelijk democratischer dan het rechtse, en wie zich democraat noemt, is het niet altijd. De Duitse Democratische Republiek van weleer was geen democratie, maar de West-Duitse Bondsrepubliek, die het niet nodig achtte te schermen met begrippen als democratie, wél. Het eerste wat de nieuwe dictator van Congo deed toen hij aan de macht kwam in Kinshasa, was zijn land de titel van Democratische Republiek toekennen, als het ware om goed duidelijk te maken dat zijn regime zo ondemocratisch is als het maar kan.

Democraten zijn niet zij die zichzelf met deze kwalificatie bedenken, maar zij die in hun doen en laten, in woorden en daden, steeds en zonder uitzondering een democratische vanzelfsprekendheid aan de dag leggen. Die dus nooit een opinie, hoe onwelgevallig ze hun ook moge zijn, proberen te verbieden met wettelijke of met andere middelen, en voor wie de vrije meningsuiting in politiek opzicht boven alle andere beginselen verheven staat.

Totalitarisme.

Zowel in België als in Europa neemt de neiging toe om, onder het voorwendsel de democratie te beschermen (terwijl die geen bescherming hoeft te krijgen, ze moet er alleen maar zijn), of zelfs niet eens meer onder dat voorwendsel, in de praktijk een gedachtegang te ontwikkelen die regelrecht uitmondt in het meest ongenuanceerde totalitarisme.

Nemen we bij wijze van voorbeeld een verklaring afgelegd door professor Marc Uyttendaele in Le Vif van 1 maart 2000. Men weet wie Uyttendaele is: hij is de meest gerespecteerde grondwetsexpert van Wallonië, professor aan de ULB, advocaat van de Franstalige Gemeenschapsregering in communautaire zaken, en sinds enkele weken de echtgenoot van de socialistische vice-premier Laurette Onkelinx. Hij gaat door als een steunpilaar van het Belgisch-Franstalige linkse establishment.

Welnu dus, in Le Vif verdedigt Uyttendaele de stelling dat er een wetgeving moet komen die het Vlaams Blok kan verbieden, niet om direct tot zo’n verbod over te gaan, en niet omdat het Vlaams Blok racistisch zou zijn, maar, aldus deze constitutionalist, om een wettelijk wapen achter de hand te hebben om het uiteenvallen van België te voorkomen als het Vlaams Blok zodanig aan invloed en electorale macht zou winnen dat het zijn eerste programmapunt, het uitroepen van de zelfstandigheid van Vlaanderen, dreigt te kunnen uitvoeren. Wat zegt dus Uyttendaele? Eenvoudig dit: als het voortbestaan van België bedreigd wordt door een democratische wilsuiting van de Vlaamse kiezer, dan moet de democratie buiten werking worden gesteld en de Belgische dictatuur worden uitgeroepen; om dat te kunnen doen, moeten we nu al beschikken over een wetgeving die ons straks, als het nodig is, de legale basis verschaft voor zulk een optreden.

Dat wordt zomaar, schaamteloos, verkondigd in een regime dat zichzelf democratisch noemt, en onder voorwendsel de democratie te beschermen, en wat meer is: door lieden die steeds zichzelf hoog prijzen als de enige goede en ware democraten. De machthebbers willen blijkbaar niet gestoord worden in de uitoefening van hun vrijwel onbeperkte macht.

Schutskring.

Zo ook in Europa, of in wat voor Europa doorgaat. In antwoord op een parlementaire vraag van Luk Van Nieuwenhuysen (VB) zegt de Vlaamse minister-president Patrick Dewael (VLD – vraag nr. 57 van 25 februari 2000) dat de verstrakte houding van de Vlaamse regering tegenover Oostenrijk niet is ingegeven door zulke zaken als het vreemdelingenbeleid ( racisme), maar door het loutere toetreden van een bepaalde partij tot de regering van het land. De schutskring door Europa ingesteld tegen Oostenrijk heeft niets te maken met het beleid van dat land, maar alles met de weigering van het Europese establishment om de democratisch tot uiting gebrachte wil van het volk te erkennen. Dit is een exacte kopie van de zogenaamde Brezjnev-doctrine van weleer.

Ter verontschuldiging van de invasie van Tsjechoslovakije door de troepen van het Warschaupact in 1968, verklaarde de toenmalige sovjetrussische leider Brezjnev in een uitvoerig doctrinair essay dat door lid te zijn van het Warschaupact een land automatisch het recht verloor om volledig vrij zijn regering te kiezen.

Zegt de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (PRL) vandaag iets anders? Nee, als hij wil verklaren waarom hij wel op de foto staat met dictators van alle slag maar niet op de foto wil met zijn democratisch verkozen Oostenrijkse collega, verwijst hij naar het verschil tussen een lidstaat van de Europese Unie (Oostenrijk), waar we een soort interventierecht zouden bezitten, en de andere landen. Zou het niet tijd worden om de beruchte toespraak van Brezjnev uit 1968 te herdrukken en massaal te verspreiden in Europa, tot lering van nieuwe generaties die kennelijk geen weet hebben van de wijze waarop dictaturen hun gedrag democratisch verantwoorden?

Onder het voorwendsel dat de Unie zich moet voorbereiden op de uitbreiding van haar ledental worden vandaag in Europa nieuwe verdagsteksten voorbereid die formeel een soort Brezjnev-doctrine in de Europese wetgeving dreigen in te bouwen. Komt dit erdoor, dan wordt onder Europese vlag het essentiële kenmerk van de democratische staatsorde, namelijk het recht van het volk om zijn bewindslieden vrij te kiezen, afgeschaft.

Mark Grammens