CREATIVITEIT LOONT

Geen “namaak-industrie”

Volgende week ondertekent premier Dehaene in Hanoi een verdrag ter voorkoming van de dubbele taxatie. Bij deze gelegenheid zullen ongetwijfeld ook andere onderwerpen ter sprake komen die te maken hebben met het uitbouwen van normale handelsbetrekkingen. Eén daarvan is de bescherming van het intellectuele eigendomsrecht in Vietnam, met inbegrip van patenten, handelsmerken en auteursrechten. Heel wat westerse bedrijven worden immers geconfronteerd met het kopiëren van hun producten in Azië.

Sommige Vietnamezen wijzen erop dat een “namaak-industrie” bevorderlijk is voor de tewerkstelling en de export in landen waar de economie nog niet ver genoeg staat inzake research en ontwikkeling van eigen merkproducten. Naar het voorbeeld van Japan, Zuid-Korea en Thailand suggereren zij dezelfde weg voor Vietnam.

Rekening houdend met het belang van de handel voor Vietnam en met de nadelen van een “kopieer-industrie” (de banden met de georganiseerde misdaad en het ontsnappen aan reglementen en belastingen), is de Vietnamese overheid echter tot een ander besluit gekomen. Zij geeft de voorkeur aan een ernstige aanpak van het intellectuele eigendomsrecht.

In de Vietnamese cultuur wordt creativiteit gewaardeerd als een bron van werkgelegenheid en deviezen. De kunst geniet ruime bekendheid en is dus lonend voor kunstenaars en galeriehouders ; het land telt heel wat beroemde componisten. Bovendien bezit Vietnam een bloeiende eigen software-industrie.

WETGEVING.

De regering in Hanoi heeft duidelijk ingezien dat de bescherming van de intellectuele eigendom een voorwaarde is voor een volwaardige deelname van Vietnam aan de wereldhandel, en ook een voordeel tegenover andere Zuidoostaziatische concurrenten voor het aantrekken van buitenlandse investeerders. Het land dat in dit opzicht de meest gunstige regelgeving hanteert, met inbegrip van de wet op het intellectuele eigendomsrecht, kan een voorsprong uitbouwen.

Sommige westerse investeerders beweren dat de Vietnamese wetgeving onduidelijk is, onvoorspelbaar en dus moeilijk toe te passen. Toch behoort de Vietnamese wet op de bescherming van de handelsmerken tot de beste van Zuidoost-Azië. De National Office of Industrial Property (de Vietnamese dienst voor patenten en handelsmerken) is in vele opzichten een voorbeeldig overheidsorganisme : de dienst werkt efficiënt, is transparant en goed georganiseerd. Wanneer de eigenaar van een geregistreerd handelsmerk een inbreuk op zijn rechten signaleert, wordt meestal ingegrepen binnen twee tot drie maanden. De winkel of de fabriek van de vermeende overtreder wordt geïnspecteerd door het Market Management Bureau of door de plaatselijke politie ; eventuele illegale goederen worden vernietigd.

Vietnam onderschreef reeds verscheidene internationale akkoorden inzake de intellectuele eigendomsrechten. Het land is lid van de Asean ; het hoopt ook toe te treden tot de World Trade Organization (WTO) en tot de Conventie van Bern voor de Bescherming van Letterkundig en Artistiek Werk.

PRAKTIJK.

Er moet echter nog veel gebeuren. Om het technologisch en wetenschappelijk onderzoek te beschermen, moet Vietnam dringend zijn patentwetten en zijn reglementen voor technologische transfers aanpassen. De bescherming van het intellectuele eigendomsrecht stelt immers niets voor, als zij beperkt blijft tot de handelsmerken.

In de komende maanden zal Vietnam de in oktober goedgekeurde wet op het auteursrecht in de praktijk omzetten. Deze nieuwe wetgeving kan alleen waardevol zijn indien ze minstens even doeltreffend wordt toegepast als de wet op de handelsmerken.

De inspanningen om het intellectuele eigendomsrecht te beschermen kunnen gesteund worden door samenwerking en overleg met regeringen en bedrijfswereld in het westen. De Verenigde Staten zouden bijvoorbeeld Vietnamese douanebeambten kunnen opleiden (zoals ze al doen in China), om de lange open grenzen van het land op een doeltreffende manier af te sluiten voor de illegale invoer van vervalste producten.

Vietnam moet bovendien zijn douanewetgeving in overeenstemming brengen met het akkoord van de WTO over de handelsgebonden aspecten van de intellectuele eigendom ( Trade Related Aspects of Intellectual Property Agreement). Elke steun bij de opleiding kan dit proces alleen maar versnellen.

Ook de bedrijven kunnen hun steentje bijdragen, door de Vietnamese overheid te helpen bij de voorlichting van het publiek inzake het intellectuele eigendomsrecht en zijn belang voor de duurzame ontwikkeling van Vietnam.

GROEI.

De Vietnamese regering beseft dat de bescherming van de intellectuele eigendom goed is voor het land. Duidelijke en waterdichte regels terzake zullen niet alleen buitenlandse investeringen van hoge kwaliteit aantrekken, maar ook de groei mogelijk maken van de binnenlandse industrie (software), de kunst, de filmnijverheid en het wetenschappelijk onderzoek.

Door middel van bijkomende wetten (en een efficiënte toepassing ervan) kan op de bestaande fundamenten een volwaardig stelsel uitgebouwd worden ter bescherming van het intellectuele eigendomsrecht in de eerste plaats voor de Vietnamezen zelf, maar ook voor buitenlanders.

TANYA PULLIN

Tanya Pullin is advocaat bij Baker & McKenzie in de VS ; zij is gespecialiseerd in intellectuele eigendomsrechten.