“Onze toekomst ligt in Nederland”

Oost-Vlaanderen en Zeeland hebben elkaar in de armen gesloten. Logisch, ze hebben er alle belang bij om samen te werken.

Terneuzen. Een gezellig handelscentrum met 35.000 inwoners. Maar dit stadje in Zeeuws-Vlaanderen heeft ook een belangrijke chemische nijverheid en… een haven. In vogelvlucht ligt Terneuzen zowat halfweg tussen Gent en Vlissingen. De Gentse havenschepen Daniël Termont (SP.A) heeft naar eigen zeggen amper 35 minuten nodig om van hartje Gent tot op de Zeeuwse Scheldeboulevard te geraken. Anneke Van Dok-Van Weele (PvdA), gewezen Nederlands staatssecretaris van Economische Zaken, ex-minister van Buitenlandse Handel en huidig burgemeester van Vlissingen, heeft het minder makkelijk. Zij moet deSloot over, zoals ze de Westerschelde noemt. Er is beterschap op komst: volgend jaar gaat de Westerscheldetunnel open. Ook voor Termont is dat een goede zaak, want dankzij die ontsluiting krijgt de haven van Gent de noodzakelijke zuurstof om verder te kunnen groeien.

TRENDS. Met de invoering van de euro is het eenheidsgevoel binnen de Europese Unie fel toegenomen. Hoe sterk is de grens tussen België en Nederland nog voelbaar?

ANNEKEVANDOK– VANWEELE (BURGEMEESTER VLISSINGEN). “Op fiscaal en administratief vlak zijn er nog enkele hinderpalen, maar de problemen zijn niet zo groot als ze soms worden voorgesteld. Inzake veiligheid, hulpverlening, onderwijs en gezondheidszorg zijn er al veel grensoverschrijdende initiatieven genomen. Veel Nederlanders kiezen gewoon een ziekenhuis waar ze snel geholpen worden. Ze kijken niet langer naar de grens.”

DANIELTERMONT (HAVENSCHEPEN GENT). “Toch ondervinden we aan den lijve dat Europa nog heel wat werk moet leveren. We wilden een grensoverschrijdende vennootschap oprichten tussen ZeelandSeaports ( nvdr – dat de havens van Vlissingen en Terneuzen overkoepelt) en de haven van Gent. Maar dat kán gewoon niet omdat wij allebei publiekrechtelijke vennootschappen zijn. We moeten ons beperken tot vrijblijvende overeenkomsten. Europa zou daarvoor een oplossing moeten bieden. Zodra je bijvoorbeeld grensoverschrijdend werkt, val je niet langer onder de Belgische of Nederlandse wetgeving, maar onder de Europese.

U spreekt over een verregaande samenwerking. Hoe hebt u elkaar gevonden?

VANDOK– VANWEELE. “Vlissingen is maar sterk door de aanwezigheid van een achterland. Het gaat over één groot gebied dat reikt tot aan de Rijn en tot aan Nord-Pas-de-Calais. Dit gebied vormt één conglomeraat van havens, oeververbindingen en achterlandverbindingen die complementair met elkaar zijn. Hierin moet iedereen zijn sterke punten kunnen ontwikkelen, uitgaand van het principe van het comparatieve voordeel.”

TERMONT. “Het is duidelijk dat Zeeland Seaports op internationaal vlak thewinningport is. De haven heeft een formidabel akkoord afgesloten met Cobelfret, dat goed zal zijn voor 2 à 3 miljoen ton per jaar. Dat moet verschrikkelijk pijn doen in Antwerpen, Zeebrugge en alle andere containerhavens. Gent is een industriële haven, wij mikken niet echt op containertrafiek.

“De redenen voor het succes van Vlissingen zijn duidelijk: de haven ligt aan de open zee, heeft geen sluizen maar wel nog terreinen, biedt soepele arbeidsvoorwaarden en de Nederlandsers hebben een open commerciële geest. Als Vlamingen moeten wij dat durven inzien: if you can’t beat them, join them. Als de zon in Vlissingen schijnt, dan kunnen wij daar mee van genieten. De Westerschelde Container Terminal in Vlissingen zal veel trafiek aantrekken. Die containers moeten daar van de zeeschepen worden gehaald, en er is niet genoeg ruimte om de volledige afhandeling ter plaatse te doen. Waarom zetten we die containers niet op binnenschepen richting Gent? Daar kunnen wij ze afnemen, opendoen, de kwaliteitscontrole uitvoeren en opnieuw laten vertrekken. Dan heeft Vlissingen veel werk en wij ook.”

Als de toekomst voor Zeeland Seaports er zo rooskleurig uitziet, komt Zeeland dan niet met een luxeprobleem te zitten: een gebrek aan arbeidskrachten?

VANDOK– VANWEELE. “Dat is inderdaad een van onze grootste zorgen. Zeeland telt in totaal 360.000 inwoners. Er is momenteel wel wat werkloosheid, maar het gaat toch vooral om frictiewerkloosheid. De arbeidsmarkt is veel te ijl, en dat kan in de toekomst sommige ontwikkelingen tegenhouden. We hebben er dus alle belang bij om met Gent te gaan samenwerken. Vlissingen en Gent hebben trouwens een beroepsbevolking gemeen die traditioneel in dit type werkgelegenheid past. Mensen die nog de handen uit de mouwen willen steken en nog trots zijn op het bedrijf waar ze werken. Dat is goud waard. Dat zijn belangrijke vestigingsfactoren.

TERMONT. “Het is afschuwelijk, maar volgens de recentste cijfers zijn er 13.350 werklozen in Gent, dat is maar liefst 12,9% van de beroepsbevolking. Als er straks nood is aan arbeidskrachten in Terneuzen of Vlissingen, dan kunnen die perfect de grens oversteken. Duizenden dokwerkers zijn nu bij Sidmar aan de slag. U gaat mij niet vertellen dat ze geen vijf kilometer verder willen rijden, over de grens, om te gaan werken.”

Als alles goed gaat, opent medio volgend jaar de Westerscheldetunnel. Hoe belangrijk is die tunnel voor de regio?

TERMONT. “Er komt een navelstreng die heel Zeeland, dus niet alleen Vlissingen maar ook Goes en Middelburg met Gent verbindt. Die steden zullen elkaar bevruchten op sociaal, cultureel en economisch vlak.”

VANDOK-VAN WEELE. “Wij hebben bijvoorbeeld een goed winkelbestand in Zeeland. Maar als ikzelf iets speciaals wil, dan moet ik toch naar een grotere stad gaan. De dichtstbijzijnde is nu Rotterdam. Met die tunnel komt Gent veel dichter te liggen. Net zoals de Zeeuwse kust dichter bij de Gentenaars komt.”

TERMONT. “Ook krijgt Zeeland Seaports hierdoor een goede ontsluiting op de internationale wegen. Een van de nadelen momenteel is dat je in de files van Antwerpen moet gaan staan om de rest van Europa te bereiken. Dat zal nu gedaan zijn.”

Toch is het niet allemaal koek en ei tussen Vlaanderen en Zeeland. Er wordt al jaren gebakkeleid over een nieuwe sluis in Terneuzen.

TERMONT. “Er moet een tweede maritieme sluis bijkomen in Terneuzen. Zowel Vlamingen als Nederlanders zijn het daarover eens, maar niet over de grootte. Veel Nederlandse collega’s zeggen dat de nieuwe sluis maar even groot moet zijn als de huidige sluis. Dat is kortzichtig. Op die manier leggen we een hypotheek op de toekomst van alles wat achter die sluis ligt. En dat is zowel Nederlands als Belgisch grondgebied.”

In heel België moeten ondernemers met een vergrootglas naar industriegrond zoeken. In Zeeland is er nog 750 hectare als industriegrond ingekleurd.

VANDOK-VAN WEELE. “We moeten daar selectief in zijn en kijken naar onze sterke punten. Het heeft geen zin om bedrijven bij een ander weg te lokken. Die blijven misschien maar vijf jaar en vertrekken zodra ze elders betere voorwaarden kunnen krijgen. We moeten streven naar een duurzame versteviging van het economisch weefsel.

TERMONT. “Wij hebben een duidelijk havenbeleid. Wij kunnen niet meedoen aan die containertrafieken, wij zijn een interlandhaven. We zoeken bedrijven met een langetermijnvisie. Na de bouw van de noordelijke kaaimuur aan het Rodenhuizedok is onze grond op. Hoe kan de Gentse haven dan nog groeien? Wij zijn zeer gelukkig met bedrijven als Volvo en Stora Enso, die honderden miljoenen euro’s investeren in nieuwe fabrieken. Die twee grote kleppers zullen voor de werkgelegenheid moeten zorgen.

“Volgens mijn filosofie is de haven geen doel op zich voor het verhandelen van goederen. Een haven is een middel om de industrie van dienst te zijn, en dáár creëer je de toegevoegde waarde en de tewerkstelling. Van mij mag de tonnage van de haven achteruitlopen. Als de werkgelegenheid en de toegevoegde waarde maar blijven stijgen. In Zeeland hebben ze nu nog 750 hectare achter de sluis liggen. In de nabije toekomst zal Zeeland Seaports beslissen wat daarmee gebeurt, en dan worden wij bondgenoten. Het is simpel: onze toekomst ligt op Nederlands grondgebied.”

Daan Killemaes, Dirk Van Thuyne, dkillemaes@trends.be

“Als de zon schijnt boven de haven van Vlissingen, dan zal Gent daar mee van genieten.”

” Is er nood aan arbeidskrachten in Terneuzen of Vlissingen, dan kunnen de werkloze Gentenaars zo de grens oversteken.”