Duitsland wedt op de verkeerde paarden

Nee, de Duitsers winnen niet altijd, zoals in het voetbal. Duitsland heeft lang gefungeerd als de economische locomotief van Europa, niet het minst van België. Maar het zal die rol moeten lossen en – de schande! – dan nog ten voordele van zijn voormalige bête noire, Frankrijk, dat er ook politiek garen bij zal spinnen.

Dat Duitsland zich te lang aan de Russische gasslurf heeft gelaafd, wisten we al. Het had daarenboven in een radicale reactie op de kernramp in Fukushima besloten zich in tien jaar volledig terug te trekken uit nucleaire energie, de Atomausstieg van Angela Merkel. Daardoor heeft het land vandaag weinig andere keuze dan terug te vallen op zijn oude steenkoolcentrales. Frankrijk daarentegen blijft volop inzetten op nucleaire energie, waardoor de Franse energieprijzen zowat de helft lager zijn dan de Duitse. En de Franse energieprijzen zijn dan weer een veelvoud van de Amerikaanse. Duitslands energie-intensieve industrie krijgt de volle laag.

Duitsland bouwt weliswaar snel alternatieve energiecapaciteit uit, maar een volledige Energiewende zal nog decennia duren. De bedoelingen zijn nobel, de energietransitie is noodzakelijk, maar op deze manier zijn de opportuniteitskosten voor Duitsland immens. Het Duitse parlement nam op 21 oktober een steunpakket van 200 miljard euro aan, om het energielijden van de Duitse ondernemingen en gezinnen te verlichten, nadat het eerder de grondwettelijke schuldrem had opgegeven. De financiële markten, die lang een blind vertrouwen hadden in Duits staatspapier, beginnen nerveus te worden. De veiling van zevenjarig Duits staatspapier in oktober was een ramp. De Duitse schatkist vond voor minder dan de helft een afnemer, het slechtste resultaat ooit en nooit gezien van wat tot voor kort Europa’s beste debiteur was. De Franse schatkist daarentegen wist vlot nieuwe emissies te plaatsen.

Duitsland lijkt erg bedreven in het maken van foute keuzes. Het is – of was – niet alleen verslaafd aan Russisch gas, maar ook aan Chinees kapitaal en aan de Chinese afzetmarkt. China is Duitslands belangrijkste handelspartner. In 2021 was de handel (import en export) tussen beide landen goed voor 246 miljard euro. Duitsland staat ook in voor bijna de helft van de Europese investeringen in China. Vooral Duitse luxe automerken zetten zwaar in op China en bouwen er massaal productiecapaciteit op. Merkels liefdesaffaire met China is overgesprongen op haar opvolger, Olaf Scholz, die er alles aan heeft gedaan om de deal door te duwen waarmee de Hongkong-Chinese Cosco Shipping Group zich op 26 oktober wist in te kopen in de haven van Hamburg, Duitslands grootste zeehaven en de belangrijkste Europese haven voor de handel met China.

Duitsland wedt echter alweer op het verkeerde paard. De onvermijdelijke inlijving van Taiwan ergens in de komende vijf jaar zal de deglobalisering op lichtsnelheid brengen, en Duitsland midscheeps raken. Duitsland deelt ook een groot demografisch probleem met China. China’s demografische implosie, waarbij zijn arbeidsbevolking met 70 procent zal dalen, wordt gespiegeld in de forse daling van de Duitse bevolking op arbeidsleeftijd. Die piekte al in 1998 op 51 miljoen en dieselt gestaag richting 33 miljoen. De vraag naar zijn auto’s, goed voor 5 procent van het Duitse bruto binnenlands product, zal dezelfde weg opgaan. En niet alleen in China. Elektrische auto’s gaan tot 1 miljoen kilometer mee. Dat, plus autonoom rijden, maakt dat in de toekomst veel minder auto’s nodig zijn, Duitse en andere.

Frankrijk heeft veel minder last van die problemen. Het heeft niet alleen een belangrijk energievoordeel, het is ook veel minder afhankelijk van China en het heeft betere demografische vooruitzichten. Duitsland mag dan drie UEFA Cups voetbal in de vitrine hebben staan en Frankrijk slechts twee, in de toekomst zal Duitsland de wisselbeker economische groei moeten afstaan aan Frankrijk.