Met zwart geld staatsbons kopen? Extra controles op geldstromen zijn mogelijk

De voorbije dagen verkocht de Belgische schatkist voor 12,2 miljard euro staatsbons, een record. Ongeveer de helft van dat geld wordt rechtstreeks op de rekening van de schatkist gestort. Kunt u achteraf nog vragen krijgen over de herkomst van uw geld?

De eenjarige staatsbon heeft een nooit gezien succes. Op de drie inschrijvingsdagen is al een recordbedrag verzameld, dat dubbel zo hoog ligt als het bedrag dat de Leterme-bon in 2011 ophaalde. Tegelijk is er nog nooit zo’n groot deel van de inschrijvingen verlopen via de dienst van de Grootboeken van het Agentschap van de Schuld. Lees verder onder grafiek.

Uit de hoek van de banken klinkt al enkele dagen verstolen kritiek op de procedure voor het inschrijven op de staatsbon bij het Agentschap van de Schuld. “De mensen die rechtstreeks inschrijven, krijgen geen vragen over hun beroep, de sector waarin ze actief zijn of de oorsprong van hun vermogen”, zegt een bankier, die anoniem wil blijven. “Ze worden ook niet ingedeeld in risicocategorieën met betrekking tot het witwassen van geld en de financiering van terrorisme.”

Wanneer mensen komen aankloppen bij de banken, zijn die verplicht te checken of het geld wel koosjer is. Ze hanteren allerlei procedures in het kader van de strijd tegen zwart geld, in het jargon anti-money laundering of AML-procedures. De banken zijn al vele jaren verplicht verdachte transacties te melden bij de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI).

Niet happig

De banken krijgen een tik op de vingers of zelfs een fikse boete van de bankentoezichthouders, als ze onvoldoende inspanningen doen om zwart geld op te sporen. Ze weren als gevolg van de steeds strengere anti-witwasverplichtingen ook vaker dan vroeger klanten die actief zijn in bepaalde sectoren of landen waar statistisch gezien vaker problemen in opduiken.

Klanten zijn niet altijd even happig om te antwoorden op vragen van de banken over de herkomst van hun geld. Ze voelen het aan als een inbreuk op hun privacy als ze bewijzen moeten voorleggen zoals een loonbrief, een akte van een nalatenschap of een overschrijvingsbewijs van een handgift. Het mag dan ook niet verbazen dat sommige bankmedewerkers misnoegd zijn dat klanten geld kunnen overschrijven naar de rekening van de schatkist zonder al die plichtplegingen.

Controles

“Het klopt dat de verplichtingen en de procedures voor het Federaal Agentschap van de Schuld niet dezelfde zijn als die van de bancaire instellingen”, reageert Jean Deboutte, directeur van het Agentschap van de Schuld. “De wetgever heeft er vermoedelijk rekening mee gehouden dat de sommen die voor de staatsbon gestort worden, afkomstig zijn van een bankrekening en dat de herkomst ervan al gecheckt werd. Wij hebben niettemin de intentie controles uit te voeren en desgevallend de CFI te verwittigen.”

Deboutte wil op die controles niet ingaan. Het zal in ieder geval om controles gaan, die achteraf zullen plaatsvinden. “Dit kan moeilijk publiek gemaakt worden. Als men weet hoe we controleren, wordt het wel heel eenvoudig om de controles te omzeilen. Ik weet niet of u ooit van een financiële instelling vernomen hebt hoe zij tewerkgaat inzake AML-verplichtingen?” Bij de banken gebeuren soms vooraf, maar ook achteraf bepaalde checks.

Uit de band

Vooral grote sommen geld, buitenlandse rekeningen of veel cashverrichtingen doen doorgaans alarmbellen doen afgaan bij de banken. Sommige banken maken gebruik van kunstmatige intelligentie, om transacties die uit de band springen eruit te filteren. Ook de fiscale administratie doet analyses op grote bestanden. Vermoedelijk zal de Schatkist dezelfde principes hanteren.

Lees ook: