Goede medewerkers vinden, voor slechts een piepkleine minderheid van de Gazellen gaat het zonder problemen. De aanstormende vergrijzing dreigt het nog erger te maken. Tijd voor actie.
De Trends Gazellen lijken de vergrijzingsbui over de arbeidsmarkt te zien hangen. Een enquête van Trends en KPMG (zie kader Gazellen Gescreend) leert dat 80 procent van hen een retentiebeleid voert. Dat is een beleid om goede medewerkers aan het bedrijf te binden, via carrièreperspectieven bijvoorbeeld.
Het alternatief, nieuwe krachten rekruteren, is een weg bezaaid met struikelblokken. Op de vraag ‘Wat zijn de hinderpalen bij het aanwerven van nieuwe medewerkers?’ antwoordt een petieterige 2,9 procent van de respondenten dat er geen hinderpalen zijn (zie grafiek Aanwerven, een lijdensweg).
De grootste hinderpaal zijn de hoge loonkosten, vindt een kleine 70 procent van de respondenten. Op een afstand volgen de zware ontslagvergoedingen, het tekort aan kandidaten en gebrek aan motivatie en werkattitude van de kandidaten, telkens met 40 procent of meer. Gebrek aan ervaring en verkeerde scholing zijn goed voor respectievelijk een kwart en een vijfde van de respondenten.
“Een uitdrukking als een verloren generatie is sterk overdreven”, zegt Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder van de arbeidsbemiddelingsdienst VDAB. “Maar er is een probleem, dat is een feit. Je kunt het ook positief bekijken. Tussen nu en 2018 verdwijnen liefst 350.000 werkkrachten uit onze arbeidsmarkt: voor jongeren biedt dat heel wat perspectieven.”
Inburgering
Dan moeten we het wel beter aanpakken, aldus Leroy. “Begin met betere informatie. Jongeren kennen de grote rijkdom aan beroepen niet. Als je hun vraagt hoeveel beroepen op de luchthaven van Zaventem uitgeoefend worden, kunnen ze er vijf opsommen. In werkelijkheid zijn het er 150. Dan is het niet te verwonderen dat ze verkeerde studiekeuzes maken.”
Het overbruggen van de kloof tussen onderwijs en arbeidsmarkt zou al veel helpen. “Duitsland en Oostenrijk hebben een uitgebreid systeem van duaal leren, de combinatie van schoolse opleiding en leren op de werkplek”, zegt Leroy. “Die landen brengen bedrijven in het onderwijs binnen, bij ons staan de bedrijven buiten te wachten.”
Zo blijft een enorme tewerkstellingshefboom onbenut. Een overweldigende meerderheid (92 %) van de respondenten gaat akkoord met de stelling ‘België moet meer inzetten op systemen die een schoolse opleiding combineren met ervaring op de werkvloer’.
Ook hier is goede informatie het vertrekpunt, volgens Leroy. “Heel wat ondernemers kennen de beschikbare formules niet. Onlangs zijn alle VDAB-medewerkers de boer opgetrokken om zelfstandigen en kmo’s te informeren over de Individuele Beroepsopleiding (IBO). Dat is een formule waarbij werkloze jongeren gedurende een tot zes maanden een opleiding op de werkvloer krijgen, waarbij de overheid de kosten grotendeels voor haar rekening neemt. Zo kan de werkgever zien of de leerling op de werkvloer past, met het oog op een contract later.”
Moeten werkloze jongeren niet gewoon een betere scholing krijgen? “De meeste jongeren zijn goed geschoold”, zegt Leroy. “Er blijft wel een harde groep schoolverlaters zonder diploma. Dat is vooral bij jongens het geval: een op de acht vertrekt uit het secundair onderwijs zonder getuigschrift op zak. Dat is een verlies aan talent dat we ons niet kunnen permitteren, gezien de vergrijzing.”
Een ander pijnpunt is de inburgering in het bedrijfsleven. “Met hun schoolse kennis staan jongeren niet stevig op de werkvloer”, zegt Leroy. “Ze hebben een gebrek aan communicatieve vaardigheden of zijn niet goed in teamwerk. Het zijn lacunes die juist verholpen kunnen worden door leren op de werkplek.”
De Gazellen lijken die redenering te volgen. Op de vraag ‘Welke maatregelen kunnen de jeugdwerkloosheid verminderen?’, antwoordt ruim 57 procent van de respondenten ‘Werkloze jongeren werkervaring laten opdoen via verplichte bedrijfsstages’. Maar één antwoordmogelijkheid scoorde hoger, met 60 procent: ‘Het imago van technische opleidingen verbeteren’.
Brugpensioen
Het mobiliseren van de jongeren is niet de enige remedie tegen de krapte op de arbeidsmarkt. Er zijn te weinig 55-plussers aan het werk. De kosten zijn groter dan de baten, suggereert de enquête. Liefst twee derde van de respondenten schaart zich achter de stelling ‘Vijftigplussers hebben troeven, maar dat weegt niet op tegen hun hoge loonkosten’.
Ervaring in het bedrijf houden, betekent ook in opleiding voorzien, aldus Leroy. “Als een werknemer kan investeren in zijn kennis en kunde, dan zal hij met goesting langer werken. Levenslang leren zit er bij ons nog veel te weinig in. De cijfers tonen dat arbeiders na hun 45ste amper nog opleiding krijgen. Dan moet je niet verbaasd zijn dat die mensen het brugpensioen met beide handen aannemen.”
JOZEF VANGELDER
“Andere landen brengen bedrijven in het onderwijs binnen, bij ons staan de bedrijven buiten te wachten” Fons Leroy, VDAB
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier