In 2004 publiceerde Gilbert Deswert, het ondertussen gepensioneerde hoofd van de ACV-studiedienst, het ophefmakende boek 50 grijze leugens. Daarin relativeert hij de kosten van de vergrijzing waarmee we de komende jaren geconfronteerd worden. Deswert kreeg het verwijt de problemen te ontkennen en aan ‘pensioennegationisme’ te doen. Met Het pen-sioenspook breit hij nu een vervolg aan zijn boek uit 2004. Stellen dat Deswert in zijn nieuwe boek het pensioenprobleem ontkent, is de waarheid geweld aandoen. Maar wel blijft hij bij de stelling dat bankiers en verzekeraars de bevolking de stuipen op het lijf jagen door te voorspellen dat de wettelijke pensioenen op termijn onbetaalbaar worden. Ze gedragen zich volgens Deswert als ‘studiecommissies voor de verzwarting’. Door de zaken te negatief voor te stellen, hopen ze meer en meer mensen naar allerlei vormen van pensioensparen te lokken.
Volgens Deswert is de betaalbaarheid van de pensioenen wel degelijk een zware uitdaging, maar moet het probleem niet overdreven worden. Dat is de rode draad door het boek. En hier slaat de voormalige studax de bal mis. Meer dan eens vervalt hij in populisme. Of beter gezegd: pensioenpopulisme.
De Vergrijzingscommissie voorspelt bijvoorbeeld dat de meeruitgaven voor de sociale zekerheid in 2030 oplopen tot 3,8 procent van het bbp of omgerekend 12,9 miljard euro (in bbp van 2010). Dat is jaarlijks een toename van 0,19 procent van het bbp of 650 miljoen euro. Voor Deswert is dat geen onoverkomelijke hindernis. Daarmee doet hij de waarheid geweld aan. Het gaat hier niet om een meerkost van 650 miljoen euro die het eerste jaar betaald moet worden en dan verdwijnt. Dat bedrag moet elk jaar worden betaald en dan komt er elke keer weer 650 miljoen bij.
Deswert is ook zeer optimistisch over de productiviteitsgroei, een belangrijke factor om voldoende economische groei te genereren en de vergrijzingskosten op te vangen. Die lag de voorbije twintig jaar op 1,5 procent en maakte dat we zo meer dan 30 procent rijker zijn geworden. Deswert voorspelt tussen nu en 2030 opnieuw een gemiddelde productiviteitsgroei van 1,5 procent. Probleem voor Deswert is dat die projecties volgens steeds meer economen totaal irrealistisch zijn.
Een andere motor van groei die de meerkosten van de vergrijzing kan helpen counteren, is meer mensen aan het werk helpen en ze langer laten werken. Deswert geeft toe dat dit inderdaad een belangrijke mogelijkheid is, maar gaat compleet de mist in als hij stelt dat werkgevers er alle belang bij hebben dat mensen werkloos zijn omdat op die manier de lonen laag worden gehouden. Een werkgever moet dan geen loonsverhoging toestaan, want er staan bij wijze van spreke genoeg kandidaten te wachten om tegen een lager loon te werken. De waarheid is dat het hoge aantal werklozen en inactieven een gevolg is van de ideologische verblinding van de vakbonden, die enkel oog hebben voor de belangen van zij die een job hebben (de insiders op de arbeidsmarkt) ten nadele van de outsiders, zij die een job zoeken. Vakbonden zijn door het mordicus verdedigen van het brugpensioen ook verantwoordelijk voor de vele inactieve 55-plussers.
Gilbert Deswert, Het pensioenspook, EPO, 2011, 240 blz, 18,50 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier