China begint met ontmijning schuldenbom

China lijkt niet meer van plan om het even welk noodlijdend bedrijf overeind te houden met vers geld. De markt krijgt een grotere zeg in de kredietverstrekking. Volstaat dat om de schuldenzeepbel niet te doen barsten?

Opschudding begin deze maand in het financiële wereldje. Chaori Solar Energy Science & Technology, een Chinese maker van zonnecellen, heeft geen geld om de coupon uit te betalen van een obligatie die het twee jaar geleden heeft uitgegeven. Een bedrijf in moeilijkheden in de zwaar geplaagde Chinese zonnepanelensector, het is niks nieuws. Dat de Chinese staat weigert om bij te springen, is wél nieuws.

China lijkt niet langer zomaar bereid de morfinespuit boven te halen. Morfine maakt de patiënt niet beter en het genezingsproces moet ergens beginnen. Jarenlang heeft China de groei opgepompt met artificieel goedkoop krediet. De gezamenlijke schuld van overheid, gezinnen en bedrijven is in China gezwollen tot meer dan 200 procent van het bbp. Als er niks gebeurt, wordt de schuldenberg in 2017 meer dan 270 procent van het bbp groot, zeggen de schattingen.

De cijfers zouden zo erg niet zijn, mocht het geld goed besteed zijn. Massa’s geld ging naar speculatief vastgoed, nutteloze infrastructuur en investeringen in de industrie, met zware overcapaciteit als gevolg. Het resultaat is een berg slechte kredieten, waarvan niemand de omvang echt kent.

Goed gekozen

Veel analisten roepen het financiële armageddon over China af. Wanbetalingen als die van Chaori dreigen een oncontroleerbare kettingreactie in gang te zetten. Ze kunnen het vertrouwen van geldschieters ondermijnen, zodat die weigeren nog krediet te verstrekken aan gezonde bedrijven. Dat leidt tot nog meer wanbetalingen. De systeemrisico’s kunnen wel eens veel groter zijn dan de Chinese leiders denken, en opduiken in onverwachte hoeken van het financiële systeem, luidt de waarschuwing van analisten.

Andere analisten denken dan weer dat de Chinese leiders heel goed weten wat ze doen. Het Centraal Comité van de Communistische Partij kondigde in november aan dat de staat zijn greep op de zwaar gereguleerde financiële sector zou loslaten. Dat voornemen voert de partijleiding nu planmatig en geleidelijk uit, klinkt het in deze hoek. Zorgvuldig uitgekozen wanbetalingen van relatief kleine spelers in hun sector zijn een signaal voor de banken. Zij moeten leren de risico’s van een krediet juist in te schatten, net zoals dat gebeurt in een vrije markt.

Schaduwbanken

Maar wat met het schuldenprobleem? Zal de ontmijning ervan zonder accidenten verlopen? “Geen paniek”, zegt Chi Lo, econoom van de fondsbeheerder BNP Paribas Investment Partners in Hongkong. “Mocht het tot problemen komen, dan maken de kapitaalcontroles een massale geldvlucht onmogelijk. In China zal je geen instortende munt en omhoogschietende rentes zien. De overheid houdt tegelijk de geldkraan achter de hand voor noodgevallen. Systeembedreigende faillissementen van staatsbedrijven, banken of grote privébedrijven kan ze vooralsnog niet toelaten. Daarvoor staan de economische hervormingen nog niet ver genoeg.”