Hongersnood wordt minder een probleem van prijs dan van beschikbaarheid van voedsel.
Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties, dat de verdeling van voedselhulp coördineert, schat dat het aantal mensen met nijpende voedselonzekerheid is gestegen van 282 miljoen eind 2021 naar een record van 345 miljoen in 2022. Liefst 50 miljoen mensen beginnen 2023 aan de rand van hongersnood. En omdat de regeringen nog worstelen met de gevolgen van de coronapandemie en met een vertragende economische groei, is het best mogelijk dat veel van die mensen de komende maanden zullen omkomen van de honger.
Tot nu waren vooral de snel stijgende prijzen het probleem, veeleer dan bij de beschikbaarheid van voedsel. Rusland en Oekraïne hoorden bij de grootste vijf exporteurs van gerst-, maïs- en zonnebloemproducten van de wereld. De oorlog tussen die landen heeft dan ook een ernstige impact. De zwaarst getroffen landen behoorden tot de armste van de wereld. Sudan, Tanzania en Oeganda hingen voor meer dan 40 procent van hun tarwe-import af van Rusland en Oekraïne. De gevolgen waren echter overal voelbaar. Andere landen, waaronder Argentinië en India, reageerden met handelsbeperkingen, waardoor de voedselprijzen wereldwijd omhoogschoten.
Intussen zijn de leveringen uit Oekraïne weer op gang gekomen, maar ze stoten keer op keer op blokkades. De zwakke economische groei weegt op de vraag. En in sommige regio’s begint de inflatie af te nemen. De voedselprijsindex van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO), die de maandelijkse schommelingen van de internationale prijzen voor voedingsmiddelen meet, is geleidelijk gedaald, nadat hij in maart 2022 een recordhoogte had bereikt.
António Guterres, de secretaris-generaal van de VN, waarschuwt er echter voor dat misschien niet langer de inflatie van de voedselprijzen maar gewoonweg een tekort aan voedsel het grootste probleem wordt voor de wereld. De productie van stikstofhoudende meststoffen is in elkaar gestort omdat de Russische export van aardgas, een essentieel ingrediënt, onder druk staat.
Schrijnende gevolgen
De gevolgen van een voedseltekort zijn schrijnend. Het verhoogt onder meer het risico op chronische aandoeningen, zoals hartziekte en diabetes. Bovendien betekent ondervoeding niet alleen dat mensen te weinig eten en vermageren, maar ook dat ze zich geen voedzame maaltijden kunnen veroorloven. In de plaats eten ze vaak goedkope, verpakte etenswaren. Vooral in steden loopt het arme deel van de bevolking steeds meer gevaar om zwaarlijvig te worden.
Vrouwen zijn het grootste slachtoffer. Zij maken meer kans om in armoede te belanden en zichzelf eten te ontzeggen om hun gezin te voeden. Volgens de FAO was wereldwijd 31,9 procent van de vrouwen in 2021 matig tot ernstig ‘voedselonzeker’, tegenover 27,6 procent van de mannen, en die kloof wordt groter. Bij kinderen verhindert honger de goede ontwikkeling van de hersenen. Hun immuniteit daalt ook. Een handvol maanden slechte voeding in je kindertijd kan je kansen op een gezond en productief leven beknotten.
De auteur is internationaal correspondent van The Economist
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier