Fraude blijft

In drie decennia is de taak van de revisor geëvolueerd van externe verslaggeving naar interne audit, maar gevaar voor fraude blijft.

Henri Olivier, directeur-generaal van de Europese beroepsfederatie FEE: “In het begin moest de commissaris enkel verifiëren of de jaarrekening wel een getrouw beeld van de economische werkelijkheid gaf. Vandaag zoekt hij naar de risico’s en zwakheden in een onderneming. Met behulp van de computer wordt een resem normen en standaarden afgetoetst. Ondertussen houden publieke toezichtorganen – zoals de Hoge Raad voor Economische Beroepen en het Advies- en Controlecomité op de onafhankelijkheid van de Commissaris (ACCOM) – een oogje in het zeil.

Banditisme en oplichterij zijn evenwel van alle tijden. “Dat kan geen leger van politiemensen noch revisoren voorkomen,” beseft Ludo De Keulenaer, CEO van Deloitte Belgium. “Gelukkig kent België de Amerikaanse claimcultuur niet, die 5 % à 10 % van het bbp in de VS opslorpt. Rechtvaardigheid moet zijn, maar ook betaalbaar blijven. Toch is het tij hier aan het keren. Denk maar aan het Lernout & Hauspie-dossier. In die zin speelt het principe know your client een steeds belangrijkere rol voor ons. Als er complexe transacties plaatsvinden die we met ons boerenverstand niet begrijpen, zijn we zeer achterdochtig.”

“De investeerders denken nog altijd dat de revisor alles inspecteert,” zucht Gust Herrewijn, topman van E&Y Belgium. “Maar dat kan niet. Wij controleren enkel of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de economische werkelijkheid. Als het management zelf fraude organiseert, valt die moeilijk op te sporen. Gelukkig loopt er weinig mis in de sector. Ik vergelijk het altijd met de luchtvaart. De kans op ongevallen is zeer klein, want vliegtuigen zijn het veiligste voertuig. Maar als er iets gebeurt, vindt een echte crash plaats. Negatief is wel dat de gedupeerden hun pijlen steeds meer op de revisor richten, omdat die voor een internationaal kantoor met deep pockets, met veel financiële middelen werkt. Wij zijn evenwel persoonlijk verantwoordelijk en kunnen bijna niets tegen georganiseerde fraude doen. Gelukkig heeft de Belgische wetgever maximale bedragen op mogelijke schadevergoedingen geplaatst, zodat we onze aansprakelijkheid kunnen verzekeren.”

“Geen enkele norm of wet kan een definitief einde maken aan financiële schandalen,” bevestigt Henri Olivier. “Bovendien is het menselijk dat ook de revisor verblind geraakt door het maatschappelijke succes van een bedrijf, zoals Lernout & Hauspie, dat op dat ogenblik hoge ogen gooide op de beurs. Nochtans is het zijn taak de risico’s zo veel mogelijk te beperken. Anderzijds beperken de strenge regels de beweegruimte van de revisoren. Ten slotte benadeelt de verplichte rotatie de bedrijven. Als een commissaris de sector en de betrokken onderneming goed begint te kennen, moet hij zijn plaats afstaan. Dat is een belangrijk verlies van kennis.”