EUROPESE FILMMACHT. Vier begrafenissen, één huwelijk

Farinelli heeft geen oscar. Daarom niet getreurd. Ondanks

de Amerikaanse overmacht groeit het lef van de Europese filmmakers. Simon Perry van British Screen is hun peetvader.

Locatie : Ebeltoft (Denemarken).

Hollywood koos niet voor Belgiës trots, Farinelli (zie ook Trends van 27 maart jl.). Van de vijf films die meedongen naar de Oscar voor de Beste Buitenlandse Film werden er vier begraven. Soleil Trompeur was de winnaar. Hoe komt Europa aan meer te bekronen en winstgevende films ? Trends stelde de vraag aan Simon Perry van British Screen, het filmfonds van Groot-Brittannië. British Screen cofinancierde Before the Rain van de Macedonische filmer Milcho Manchevski, dat dit jaar ook genomineerd was voor Beste Buitenlandse Film. Hij cofinancieerde tevens Four Weddings and a Funeral, een wereldhit.

Simon Perry kent de zwakten van de Amerikaanse filmbusiness en brengt de Europese filmers dichter bij mekaar. Bij de regisseurs in spe van het European Film College (27 nationaliteiten onder één dak) in het Deense Ebeltoft verdedigde hij zijn visie op de Europese film.

In 1989 zei Simon Perry tijdens zijn eerste kontakt met British Screen : “Als jullie mij manager maken, dan zal ik de hoofden van de Britse filmmakers van de linkerzijde naar de rechterzijde van de kaart doen draaien. Zij moeten Europa ontdekken. ” In 1989 waren coprodukties tussen Groot-Brittannië en het kontinent haast onbestaande. Vandaag zijn het grootste deel van de films van British Screen coprodukties met Europese landen. “Wij ontworstelen ons aan de gevaarlijke afhankelijkheid van Hollywood, minder dan 5 % van de Britse films ontvangt nog Amerikaans geld, ” meldt Simon Perry trots. Zijn optimisme is niet gebaseerd op de riante situatie van de Europese film, maar op de donkere wolken boven Hollywood : “In een Londense taxi vroeg de chauffeur vorige week nog wat ik deed voor mijn broodwinning. Ik zei dat ik bij de film was. Hij reageerde met oh film. Ik ging veel naar de bioskoop maar nu minder, want al die Amerikaanse films gelijken op elkaar. Hij sloeg de nagel op de kop. “

Hoewel Simon Perry een financier is, vindt hij de rol van de filmmaker, de regisseur, cruciaal : “Het zijn kunstenaars die proeven van de tijdgeest en uitdrukken wat in onze hoofden omgaat. Ze mikken niet altijd juist, maar als hij of zij het suksesvol doet, reageert het publiek zeer positief. Marktonderzoek zegt absoluut niets over de smaak van morgen. Zij die instinktief, automatisch opvangen wat het publiek interesseert, zijn de kunstenaars. Dat wordt onderschat, vooral in Hollywood. “

Bij de start domineerden de major studios in de Amerikaanse filmstad. De studio huurde de scenarioschrijver, de regisseur, de technici om uit te voeren wat de studiohoofden bedachten. Simon Perry : “Het publiek betaalt niet om producers te zien, het publiek betaalt om de filmsterren aan het werk te zien. De macht is verschoven van het geld naar het talent. De star kontroleert en stuurt, via zijn agent. “

De agenten trokken de macht in Hollywood naar zich. ICM, CAA, William Morris, de drie grote agencies, beslissen welke films gemaakt worden. Zij slijten aan de studio’s een package met het verhaal, de sterren en de regisseur. De regisseur wordt daarbij over het hoofd gezien. Het effekt van de niet-kreatieven in Hollywood is de sprongsgewijze groei van de budgetten. De gemiddelde film kost vandaag 30 miljoen dollar. Resultaat : de Amerikaanse markt is te klein om films te doen renderen en Hollywood wordt afhankelijker van zijn buitenlandse markten. De internationale vrijhandelsverdragen (Gatt) zijn voor dit nieuwe Hollywood van levensbelang. Simon Perry : “Als de kontrole over de film niet zit bij de persoon die de prent signeert, circuleert er gif in de bloedvaten van het systeem. ” Voor hem is Hollywood niet de leeuw in de jungle, maar een gewond dier.

“De noodzaak films te exporteren, komt net op een ogenblik dat de originaliteit verstikt wordt, ” meent Simon Perry. “De packages van de stars en de ideeën die worden samengesteld door de agencies vermijden elk risico. Het is geen toeval dat Hollywood hopeloos de Europese cinema plundert op zoek naar ideeën voor een remake. “

MEER BEWEGING.

“Europa mikt op de auteur, goed of slecht, als de beste manier om films te maken ; ik denk dat dit even schadelijk is als het Amerikaanse agency-model, ” stelt Simon Perry. “Zijn we nog in staat om nationale films te draaien die een groot aantal mensen in eigen land aanspreken, laat staan over de landsgrenzen heen ? We praten oeverloos over taalbeperkingen, protektionisme en kwota’s. Toon me één goede film die gemaakt is als resultaat van de kwota’s ! De Amerikanen hebben het gevoel voor showmanship niet verloren. Europa graaft onvoldoende in de eigen mytes en passies, cinema moet daaruit putten. ” Het woord cinema is van Griekse oorsprong en betekent beweging, een Amerikaanse vaardigheid. Europese filmmakers vergeten dat het verschil tussen film en literatuur, schilderkunst en beeldhouwkunst de beweging is. “We moeten toegeven dat zelfs een pietluttige Amerikaanse film aktie betekent, ” biecht Perry op.

De verandering in Europa nadert. De triomf van Perry’s films helpen daarbij. British Screen heeft een basisfonds voor, voornamelijk, Britse filmmakers en een European Coproduction Fund. De meerderheid van de films waarin British Screen investeert, zijn vandaag bijna allemaal Europese coprodukties. Van de Britse overheid ontvangt British Screen jaarlijks 4 miljoen Britse pond, het Franse Centre National de la Cinématographie inkasseert het twintigvoudige, Vlaanderen doet het met 306 miljoen frank. Door renderende investeringen en een overeenkomst met de Britse betaaltelevisie verdubbelde Simon Perry zijn som tot 8,6 miljoen pond in 1994. In 1991 en 1992 was British Screen telkens betrokken bij 10 films, 1993 was goed voor 16 nieuwe films, 1994 jaar werd een rekordjaar met 21 films.

British Screen heeft vier criteria voor een projekt.

1. De film moet een idee zijn waar anders nooit een film over zou gemaakt worden. Dus een film die aanvullend is aan wat de markt op eigen houtje produceert.

2. British Screen is nooit de meerderheidsfinancier in een film, 30 % van het budget is een maximum. Het geld van British Screen heeft echter een vermenigvuldigingseffekt : “Als we 20 % van het budget inbrengen, dan fourneren de commerciële sektor en de coproduktie-overeenkomsten 80 procent. In 1994 was onze gemiddelde investering per film 11 %. “

3. British Screen ondersteunt films die de Britse belangen en kultuur reflekteren.

4. British Screen moet een zo goed mogelijke financiële opbrengst halen : “Natuurlijk maakt British Screen geen winst, maar als we ons geld investeren, spreken wij af hoe we die som rekupereren als de film suksesvol is. Het maakt ons vrij hard tegenover onze co-investeerders en de commerciële wereld. Gemiddeld halen we 50 % terug van de investeringen, de verliezen worden bijgepast door de overheid. “

Simon Perry kan beslissen tot 500.000 pond, zonder ruggespraak : “Ik wacht niet op de vergaderingsdag van een kommissie om ja te zeggen. Veel filmkommissies komen om de maand bijeen en stemmen, wat vaak betekent dat de film die de kommissieleden het minste haten een som ontvangt. “

De kosten van British Screen zijn laag, 9,4 % van de investeringen. Op het palmares staan The Crying Game, Orlando, Damage, Before the Rain en Naked. Wat is de belangrijkste hefboom ? Simon Perry : “Simpel, maak een European majorpan. Imiteer hoe de Amerikaanse major companies films verhandelen, distribueren en promoten en vul dat aan met respekt voor de regisseurs, de auteurs. Polygram, met zijn basis in Nederland, wordt sterker en sterker. Na het sukses van Four Weddings and a Funeral zei het terecht We are the first European major. Het had maar één suksesfilm nodig om zich als een groeiend ekwivalent van Paramount en Warner Brothers te profileren. “

BRAM CROLS

HET ROLMODEL : FOUR WEDDINGS AND A FUNERAL Met deze suksesfilm groeit Polygram uit tot Europese “Major”.

SIMON PERRY (BRITISH SCREEN) Draait blik van Britse regisseurs weg van Amerika, richting Europa.