Deraillement

We gaan het hier niet hebben over de Luikse historicus Balace en zijn beruchte Delphine-theorie. Het mag plezierig zijn maar om echt leuk te blijven, moet in elke goede grap toch een minimum aan gezond verstand zitten. Los van citoyen gebeuren er ook echt boeiende zaken in de francofone wereld.

Zo is er het gegeven dat de Franse economie sinds 1996 beduidend sterker presteerde dan de Duitse. De afgelopen vier jaar haalde de Franse economie gemiddeld 2,2% groei tegenover slechts 1,6% in Duitsland. In de periode 1996-1998 daalde de tewerkstelling in de privé-sector in Duitsland met 306.000 eenheden terwijl ze bij onze zuiderburen toenam met 365.000. Die jobgroei situeerde zich vooral in de dienstensectoren waar de Franse economie zich duidelijk sneller ontwikkelt. De sterkere aangroei van de tewerkstelling in Frankrijk heeft veel te maken met het matigingsbeleid inzake loonkosten dat vooral in het begin van de jaren negentig vrij uitgesproken was in vergelijking met de evolutie in Duitsland.

De hamvraag vandaag is in hoeverre dit Franse feestje zal blijven duren. De Franse elite zelf geeft de indruk erg haar best te doen om de feestvreugde van relatief korte duur te houden. Het gegeven van de 35-urenweek is bekend. Niet enkel leidt de invoering hiervan zeer zeker tot verlies aan competitiviteit van het Franse bedrijfsleven, het gooit ook stevig roet in het eten voor de relatie tussen regering, patronaat en vakbonden. Een constructieve, groei-vriendelijke houding maakt plaats voor een naar oubollige klassestrijd ruikende attitude. Zoals voldoende geïllustreerd door de geschiedenis wordt daar op termijn niemand beter van.

De verandering in houding op regeringsvlak komt het best tot uiting in een aantal recente uitspraken van politici. Zo dreigt premier Lionel Jospin met actie tegen rendabele bedrijven die toch nog tot personeelsafslankingen overgaan. In dezelfde trant distantieerde de ‘ Parti Socialiste‘ zich onlangs van het Derde Weg-document van Britse premier Tony Blair en de Duitse kanselier Gerhard Schröder. De twee sociaal-democraten zien veel heil in een eerder liberaal getint sociaal-economisch beleid. Jospin en de PS wijzen die visie af. Zij verwachten veel meer van “gecontroleerde moderniteit” met daarin veel ruimte voor vernieuwde vormen van regelgeving en andere vormen van interventie vanwege de staat. In verstaanbare taal: dirigisme en colbertisme beginnen aan hun zoveelste jeugd in Frankrijk.

Dat Jospin en zijn PS zichzelf en de Franse burgers in het ootje nemen door dat soort van onzin uit te kramen, valt nog enigzins te begrijpen. De Franse PS van de voorbije kwarteeuw kan immers pronken met een verbluffende track record inzake ideologisch gebral en monstrueuze flaters op beleidsvlak. Verbazend is echter dat ook president Jacques Chirac nu zijn deuntje begint mee te fluiten in deze kakofonische opvoering. Hij haalde recent zwaar uit naar de Angelsaksische pensioenfondsen die zulke hoge rendementen zouden eisen bij hun beleggingen dat de Franse werknemer daar de klos van zou zijn. Uit het omslagverhaal van Trends van vorige week bleek duidelijk dat bedrijfsrendabiliteit en tewerkstelling als een Siamese tweeling samenhangen in België. Er is geen reden om te veronderstellen dat deze relatie in Frankrijk anders zou liggen, integendeel.

De geschiedenis krioelt van de voorbeelden van landen die door een grotere mate van navelstaarderij op termijn hun eigen welvaart ondergroeven. De Franse houding is ook nog op een heel ander vlak gevaarlijk. Ze komt er immers op neer dat de Fransen niet kunnen of willen leven met de idee van een geglobaliseerde economie waarin de nationale overheden een heel andere rol zullen moeten leren spelen dan ze de voorbije eeuwen gewend waren geraakt. Uiteraard beschikt Frankrijk over het recht om die evolutie af te wijzen en in een grotere mate de touwtjes nog strak nationalistisch in handen te houden. Binnen het gegeven van de Economische en Monetaire Unie (EMU) in Europa zou dit echter dramatische gevolgen hebben.

Een monetaire unie kan niet efficiënt functioneren zonder een grote mate van mobiliteit van kapitaal en arbeid en zonder een centrale, d.i. Europese, budgettaire autoriteit die aan herverdeling kan doen in functie van divergerende economische evoluties. Het lijkt zeer onwaarschijnlijk dat de Fransen – gezien hun huidige houding – ernstige bijdragen gaan leveren aan deze evolutie. Bovendien verscherpt hun hervonden dirigisme het gevaar op isolatie van Europa tegenover de rest van de wereld. Van een Fortress Europe-beleid wordt niemand beter, ook de Fransen niet.

johan van overtveldt