DE ZELFMOORD VAN BRUSSEL

Brussel doodt zichzelf. Brussel kan herleven door de bijstand van Vlamingen, met in de spits de ondernemers van Vlaanderen. Wat is de situatie? De hoofdstad keert de rug naar het land, het land keert de rug naar de hoofdstad. Je kan geen ministaten maken boven en onder Brussel zonder middelpuntvliedend gevolg. De stad wordt economisch steeds kortademiger, de rand ten zuiden en de rand ten noorden zuigen het centrum leeg, de wijken met allochtonen worden wonden, de afstand tussen bovenstad en benedenstad verbreedt, het FDF wil de Vlaamse Brusselaars reduceren tot folklore, de Nederlandstalige scholen floreren met Franssprekende kinderen die migranten in hun Franstalige scholennet wensen te ontlopen, de Vlamingen om den brode in de hoofdstad spreken Frans. Stad en voorsteden kunnen de Vlamingen gestolen worden. Heeft een structureel armlastige stad (want haar fiscale grondvesten scheuren) die hen van het noorden koud laat – en we zijn niet navelstaarderig, ook hen van het zuiden – een toekomst? Heeft een stad die masochistisch naar binnen kijkt een toekomst?

Men mag twijfelen. Een voorbeeld dat elke zakenman kwaad maakt. Wie een vliegtuig wil halen op Zaventem om 8.30 uur moet Antwerpen, Brugge, Gent of Hasselt verlaten om 6.00 uur of wordt ondergesneeuwd in de ochtendspits. De toekomst brengt geen verbetering. Zaventem wil meer gates, tegen de tijd van hun afwerking kunnen de klanten de luchthaven niet meer bereiken. De Brusselse bestuurders doen Zaventem onrecht aan, omwille van hun angst en kleinsteedsheid. Alle luchthavens zijn knooppunten van jets, een metro, een trein. De jets zijn er en een boemel rijdt naar de Noord-Zuid-verbinding, de metro blijft weg. Luchthavens met toekomst hebben onder hun tarmac een HST-station. Brussel, de hoofdstad van Europa, vestigt zijn HST-station in Schaarbeek. Een pendeltje moet de locatie een schone schijn geven. Het HST-station in Schaarbeek levert 5000 jobs voor laaggeschoolden, een HST-station in Zaventem op termijn 30.000. Waarom haalde de foute plek de buit binnen? De NMBS biedt in Schaarbeek 25 hectaren aan die door het HST-station prompt een grote meerwaarde krijgen en de balans van het spoorbedrijf opsieren. De Brusselse bestuurders verkozen Schaarbeek want zij willen in eigen stad een oplossing voor hun minder- en laaggeschoolden. De politieke grens tussen het Hoofdstedelijk Gewest en Vlaanderen wordt een breuk aan de onderkant van de arbeidsmarkt. De trip van laaggeschoolden uit de negentien Brusselse gemeenten naar hun feitelijke voorstad, Vilvoorde – een uitlaatklep voor Brusselse arbeiders en handlangers – is steeds moeilijker door de cesuur tussen het Brusselse stadsvervoer en De Lijn. Brussel en zijn bestuurders worden daarover radelozer en het HST-station Schaarbeek is een foute repliek.

Tegen deze sombere achtergrond staat een nieuwe boodschap. De Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen (Serv) publiceert een studie – hierbij aangespoord door het VEV – over de belangengemeenschap Vlaanderen/Brussel (zie ook blz. 24). Taalbelangen hebben waarde, grote waarde. Echter, té zeurderig hebben de Vlamingen die zich interesseren voor Brussel, de stad en haar ommeland bekeken door een taalcaleidoscoop. Brussel is de kern van een stadsprovincie die verder reikt dan het Hoofdstedelijk Gewest. Le Très Grand Bruxelles/ Het Zeer Grote Brussel bestaat. Het minipatriottisme dat de Vlaamse regering in de Rand wil doen ontstaan, kan dit feit niet keren. Nergens worden rand en kern zo gekunsteld tegen elkaar uitgebouwd als rond de Belgische (en Vlaamse) hoofdstad. Meer micro-diplomatie tussen Vlaanderen en het eiland Brussel is gepast. Wie vandaag niet vol zelfvertrouwen zich toont en oppoetst in Brussel, mag niet verwachten dat morgen, als het einde van België arriveert, de huidige hoofdstad een confederatie zal vormen met Vlaanderen.

Tegen deze sombere achtergrond staat een flinke politica. Brigitte Grouwels, de Vlaamse minister van Brusselse Aangelegenheden, wil dat de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de Vlaamse ondernemers in Brussel vergroot. Ondernemend Vlaanderen heeft belang bij de versterking van het Brusselse economische weefsel. Brussel geeft meerwaarde aan Vlaanderen en Vlaanderen aan Brussel. De hoofdstad is een cultureel rijke, historisch Vlaamse woonplek die ondanks de stommiteiten van de jongste staatshervormingen niet verloren hoeft te zijn voor een nieuwe krachtenverhouding tussen Vlamingen en Franstaligen.

Tegen deze sombere achtergrond staat de Franstalige bovenlaag van Brussel die stagneert en een evenwicht zoekt met de opkomende Vlaamse bovenlaag. Vlaamse bovenlaag die beursgenoteerde ondernemingen sticht, die binnentreedt als onafhankelijk bestuurder in bolwerken die tot voor kort gesloten bleven, die innoverende ideeën over vrije marktwerking en Angelsaksische best practices in het maatschappelijke debat brengt, die zelfvertrouwen aanleert.

Veel is krom in Brussel. Veel kan rechtgetrokken worden in Brussel. De hoofdstad moet omwille van een betere toekomst voor haar Vlaamse en Franstalige burgers een federaal district worden, zonder negentien satrapen en met een paritair beheer. Bruxelles sera plus fortement flamande, ou ne sera pas.

FRANS CROLS