Afvalwater wordt meststof

De firma Akwadok uit Deerlijk is erin geslaagd het cradle to cradleprincipe toe te passen op afvalwater. Fosfaat wordt uit afvalwater gehaald en omgezet in onmiddellijk bruikbare meststof.

Traditioneel wordt afvalwater biologisch gezuiverd, een proces waarbij bacteriën ingezet worden en waarbij slib geproduceerd wordt. Door ijzer- of aluminiumzouten toe te voegen aan het afvalwater, krijg je vlokken van de kostbare fosfaten zodat ze in het slib gevangen worden.

De grote hoeveelheid slib moet echter vervoerd, verbrand, gestort of gecomposteerd worden en dat kost meer. Bovendien is er heel veel lucht – en dus ook veel energie – nodig om de stikstof uit het water te krijgen. Zodra het fosfaatgehalte de grens van 40 tot 50 mg per liter overschrijdt, loont het ondanks de hogere investeringskosten de moeite te opteren voor de nieuwe NuReSys-technologie.

“Het proces bestond al op laboschaal, maar wij zijn erin geslaagd het ook op industriële schaal toe te passen”, legt Wim Moerman, zaakvoerder van Akwadok, uit. “Door magnesiumzout toe te voegen aan het afvalwater en de zuurtegraad goed te controleren, komt er een kristallisatieproces op gang. Hierbij worden het fosfaat en de stikstof gebonden aan het toegevoegde magnesium.”

“Door de strikte ruimtelijke structuur van het kristallijn struviet dat op deze manier gevormd wordt, zijn onzuiverheden uitgesloten en is de kwaliteit gegarandeerd. Struviet werd dan ook goedgekeurd als secundaire grondstof door OVAM en door de federale overheidsdienst Landbouw en Voedselveiligheid. Het kan onmiddellijk hergebruikt worden als meststof in de land- en tuinbouw.” Er is ook een dossier ingediend dat voldoet aan de Europese REACH-wetgeving, zodat het product later eventueel geëxporteerd mag worden.

Inspirerend duurzaam

Bovendien is granulair struviet een traagwerkende meststof. Doordat de nutriënten geleidelijk vrijkomen, sijpelt er praktisch niets door naar het grondwater. Bij het klassieke verwijderingproces is het fosfaat zo sterk verbonden met het ijzerzout, dat de biologische beschikbaarheid van de nutriënten voor de planten beperkt is.

Voor zijn NuReSys-proces – dat staat voor Nutrient Recovering System – won Akwadok de ITM Industrie Award in de categorie Best Practice in Process. “De jury vond het een inspirerend voorbeeld van duurzaamheid. Het zuiveren van afvalwater is immers omgevormd tot een proces om grondstoffen te winnen. Op deze manier hebben we de materialenkringloop dus gesloten.”

Moerman benadrukt dat fosfaat een eindige grondstof is. “Over 60 tot 70 jaar zijn de fosfaatvoorraden uitgeput. Vergelijk het met aardolie, al is er daarvoor nog een alternatief in de vorm van groene energie of kernenergie. Voor fosfaat is er geen alternatief. Dat is een immens probleem, want zonder fosfaat is er geen leven mogelijk. Het wordt gebruikt als meststof voor plantenteelt, in veevoeding om de dieren stevig te laten groeien, enzovoort. Uit de statistieken blijkt duidelijk dat het gebruik van fosfaatmeststoffen in verhouding staat tot de groei van de wereldbevolking. Meer fosfaat betekent meer voeding, meer voeding betekent meer mensen die overleven. Bovendien zou deze problematiek wel eens een politiek tintje kunnen krijgen. De belangrijkste fosfaatreserves liggen slechts in vier landen, waaronder Marokko en China. Zij zitten op een goudmijn, zeg maar.”

Vooral in de voedingsindustrie kampt men met een fosfaatoverschot in het afvalwater, maar de NuReSys-technologie is overal mogelijk zolang er een anaeroob proces is. “Het proces kan toegepast worden bij vergistingsinstallaties die groene stroom produceren op basis van biogas, maar ook bij mestverwerking of op stortplaatsen. Eigenlijk zou het ook gebruikt kunnen worden voor urinebehandeling. De helft van het fosfaat en vier vijfde van de stikstof die het lichaam uitscheidt, zit immers in onze urine.”

Sinds vorig jaar wordt het NuReSys-proces toegepast bij het aardappelverwerkende bedrijf Agristo in Harelbeke. De installatie verwerkt er 1440 kubieke meter afvalwater per dag, wat resulteert in 300 kilo struviet per dag.

Door Annick claus

Afvalwater zuiverenwordt grondstofwinning.