Bijverdienen na pensionering: de regels in vijf vragen en antwoorden

Overweegt u te blijven werken na uw pensionering, omdat u wat wilt bijverdienen, omdat u actief wenst te blijven of vanwege de sociale contacten? Dat is zeker mogelijk. Er gelden wel bepaalde voorwaarden en aandachtspunten.

Volgens de meest recente cijfers van de Federale Pensioendienst telt ons land bijna 2,5 miljoen pensioengerechtigden. Die ontvangen gemiddeld 1.644 euro bruto per maand. Voor velen volstaat die eerste pensioenpijler niet voor een zorgeloze oude dag. We vertelden u eerder al hoe de ideale invulling via de andere pijlers eruitziet om de levensstandaard van vóór uw pensionering te kunnen behouden.

Als u pensioengerechtigd bent en dus elke maand een wettelijk pensioen ontvangt, dan betekent dat niet dat u geen bijkomende inkomsten mag hebben. Dat mag als gepensioneerde, maar evenzeer als huwelijkspartner van een gepensioneerde die een gezinspensioen ontvangt.

1. In welke gevallen mag u onbeperkt bijverdienen?

U mag onbeperkt bijverdienen wanneer u aan minstens een van de volgende voorwaarden voldoet:

• U ontvangt een eigen rustpensioen (eventueel in combinatie met een overlevingspensioen) sinds 1 januari van het jaar waarin u 65 jaar bent geworden.

• U kunt aantonen dat u minstens 45 jaar hebt gewerkt (of gelijkgesteld door werkloosheid, ziekte, tijdskrediet, landingsbaan, …) bij aanvang van uw eerste rustpensioen.

• U ontvangt een overgangsuitkering: een tijdelijke uitkering gedurende 18 tot 48 maanden voor wie weduwe/weduwnaar wordt van een werknemer, ambtenaar of zelfstandige, jonger is dan 49 en niet voldoet aan de leeftijdsvoorwaarde om een overlevingspensioen te ontvangen.

2. Wat als u niet voldoet aan een van de voorwaarden?

Voldoet u niet aan een van bovenstaande voorwaarden? “In dat geval moet je je inkomsten beperken”, zegt Steve Bossuyt, gecertificeerd belastingadviseur en expert fiscale en familiale planning bij Lemon Consult. “De inkomensgrenzen zijn afhankelijk van verschillende criteria. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar het stelsel waarin je een pensioen ontvangt: als voormalige werknemer, ambtenaar of zelfstandige, of eventueel in een gemengd statuut.”

De aard van uw pensioen (rust- of overlevingspensioen) is eveneens bepalend voor de maximumgrenzen, net zoals de kinderlast. Ook in welke hoedanigheid u uw beroepsactiviteit uitoefent, speelt mee:

• Verdient u bij als loontrekkende, ambtenaar of mandataris, dan tellen uw bruto-inkomsten mee voor de berekening van de maximumgrens.

• Werkt u tijdens uw pensioen als zelfstandige, dan worden daarrvoor uw netto-beroepsinkomsten in rekening genomen.

• In een gemengd stelsel (gelijktijdig of achtereenvolgend) wordt rekening gehouden met:
  • 100 procent van uw netto-beroepsinkomsten als zelfstandige, en
  • 80 procent van uw bruto-beroepsinkomsten als werknemer.

3. Welke grensbedragen gelden in deze gevallen?

Voor wie een wettelijk rustpensioen (eventueel aangevuld met een overlevingspensioen) ontvangt, zien de maximaal toegelaten inkomsten er voor 2023 als volgt uit:

“Wanneer je in de loop van een bepaald jaar met pensioen gaat, dan moet je voor dat jaar van de pensionering de voormelde bedragen omrekenen naar het aantal maanden waarin je het pensioen geniet”, merkt Steve Bossuyt op.

“Weet ook dat inkomsten uit sommige activiteiten niet meetellen voor de grensbedragen. Dat is bijvoorbeeld zo wanneer je bijverdient als onthaalouder, of wanneer je wetenschappelijke of artistieke werken schept. In sommige gevallen wordt ook een politiek mandaat in een OCMW, een openbare instelling of een instelling van openbaar nut uitgesloten.”

4. Wat als uw beroepsinkomsten de limiet overschrijden?

Overstijgen uw beroepsinkomsten het wettelijke grensbedrag? “In dat geval wordt je pensioen verminderd of zelfs geschorst tijdens het jaar waarin je te veel verdiende (ook weer behoudens enkele uitzonderingen, nvdr)”, weet Steve Bossuyt. De vermindering of de schorsing hangt af van het percentage van de overschrijding:

• Overschrijdt u het grensbedrag met minder dan 100 procent, dan wordt uw pensioen gereduceerd met hetzelfde percentage (bijvoorbeeld 30 procent overschrijding = 30 procent terug te betalen in het volgende jaar).

• Overschrijdt u het grensbedrag met 100 procent of meer, dan wordt uw pensioen voor het volledige kalenderjaar helemaal geschorst. U zult het ontvangen bedrag dus integraal moeten terugbetalen.

Als u een gezinspensioen ontvangt, dan mag uw huwelijkspartner het grensbedrag zelfs helemaal niet overschrijden. Gebeurt dat wel, dan wordt het gezinspensioen teruggebracht tot een pensioen als alleenstaande gedurende het jaar van de overschrijding. Ook in dat geval zult u het te veel betaalde bedrag moeten terugbetalen.

Uit het jaarverslag van de Ombudsdienst Pensioenen blijkt dat al heel wat Belgen in de problemen geraakten bij de toepassing van de regeling inzake schorsing. Het gaat om mensen die bijvoorbeeld zonder dat ze zich er bewust van waren in een bepaald jaar extra inkomsten genoten en daardoor daarna hun pensioen verminderd of geschrapt zagen. De maximumgrenzen respecteren is dus echt belangrijk. Alle details vindt u op de website van de Federale Pensioendienst.

5. Stijgt uw belastingdruk wanneer u bijverdient?

U dient ook rekening te houden met het feit dat uw pensioenbedrag en de inkomsten uit uw bijverdiensten samen belast worden. Daardoor moet u mogelijk méér belastingen betalen, omdat u zo in een hogere schijf terecht bent gekomen. Anderzijds bouwt u door bij te verdienen op latere leeftijd in principe geen extra pensioenrechten meer op (waardoor u een hoger pensioen zou genieten). Daarop gelden evenwel bepaalde uitzonderingen.