AI als hulpje van private bankiers: “Technologie helpt om hogere rendementen te halen”

Kunstmatige intelligentie verovert een almaar prominentere plaats in de financiële wereld. Steeds meer private bankers erkennen de troeven van die innovatie, al moeten ze ook aandachtig zijn voor de beperkingen en de risico’s.

Artificiële intelligentie (AI) is een vakgebied waarin computersystemen taken uitvoeren die in principe een menselijk verstandelijk vermogen vereisen. De oorsprong ervan gaat terug tot midden vorige eeuw. De quantfondsen introduceerden artificiële intelligentie in de beleggingswereld. Hun samenstelling en strategie worden op een kwantitatieve manier bepaald aan de hand van computermodellen.

Robotadvies was een volgende stap. Daarbij zoeken de computermodellen niet alleen naar beleggingskansen, maar geven ze ook advies op de maat van het risicoprofiel. Via Amerikaanse pioniers als Wealthfront en Betterment sijpelde die geautomatiseerde vorm van beleggingsadvies door naar ons land, al was het wachten tot 2015 vooraleer Keytrade Bank, BinckBank, Easyvest en Birdee zich daaraan als eerste waagden.

Door de jaren evolueerde robotadvies in de beleggingswereld naar almaar meer gesofisticeerde toepassingen. Ook vermogensbeheerders en private bankers sprongen op de kar. “Wij waren niet helemaal overtuigd van de meerwaarde van robotadvies in private banking”, zegt Olivier Delfosse, de CEO van Deutsche Bank in ons land. “Maar we geloven wel heel sterk in de mogelijkheden van zijn opvolger: artificiële intelligentie. We gebruiken al veel en soms zeer complexe AI-algoritmes op groepsniveau.”

Ook Delen Private Bank en Puilaetco/Quintet hanteren artificiële intelligentie ter ondersteuning van hun dienstverlening. “De voornaamste toegevoegde waarde zien wij in de kracht van machinelearning”, zegt Georges Nedee, managing director van Puilaetco/Quintet. Daarmee verwijst hij naar de AI-toepassing waarmee computersystemen kunnen leren en zichzelf verbeteren, zonder dat ze daarvoor expliciet geprogrammeerd worden. “Op basis van externe beschikbare informatie willen we met die technologie een maximale expertise opbouwen.”

Patronen identificeren

S.P. Kothari en Robert C. Pozen, beiden docent aan de Sloan School of Management van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), deden onderzoek naar de mogelijkheden van artificiële intelligentie in het beleggingsproces van assetmanagers. Het identificeren van patronen in historische prijsdata zien zij als een eerste belangrijke meerwaarde. “Kunstmatige intelligentie en machinelearning gaan verder dan de traditionele kwantitatieve methoden die gebaseerd zijn op inefficiënties in de markt”, stellen ze. “Uit de geïdentificeerde patronen kunnen ze beleggingskansen afleiden.”

Volgens de onderzoekers kan artificiële intelligentie bovendien verschillende soorten data analyseren die buiten het bereik van het menselijke ontledingsvermogen liggen. Denk aan beeldherkenning, tekstanalyse en de verwerking van minder vanzelfsprekende data, zoals vliegreizen van managers en de gedragingen van klanten. “Die kunnen inzichten geven in eventuele fusies en verkoopvolumes.”

Daarnaast kan artificiële intelligentie helpen bij het identificeren van verkeerde inschattingen door menselijke vooroordelen. Elk individu wordt onbewust beïnvloed door denkpatronen die afwijken van logica en rationeel denken. Emoties en sentimenten liggen vaak aan de basis daarvan. Artificiële intelligentie helpt private bankers objectiever te handelen.

Portefeuilles optimaliseren

Olivier Delfosse van Deutsche Bank erkent die troeven. “Onze private bankers gebruiken artificiële intelligentie dagelijks om hun klantenportefeuilles te optimaliseren. De technologie is een uiterst bruikbare tool om verkeerde adviezen te vermijden, efficiënter te handelen en hogere rendementen te halen. En omdat de algoritmes zichzelf continu verbeteren, worden de resultaten steeds beter.”

“Artificiële intelligentie vertelt de private banker ook welke producten hij niet mag adviseren, bijvoorbeeld omdat de klant die niet kent of de mogelijke verliezen ervan niet kan of wil dragen.”

Lees ook:

Ook Delen Private Bank beschouwt artificiële intelligentie als een vaste waarde in de dienstverlening. “Al decennia vormt IT een deel van onze strategie”, zegt directielid en IT-verantwoordelijke Alexandre Delen. “Eén op de vijf medewerkers werkt in ons IT-departement. Alle documenten van klanten worden hier bijvoorbeeld gedigitaliseerd en geclassificeerd. Zo kunnen we de data efficiënt aan elkaar koppelen en hen nog gerichter adviseren.”

“Maar ook de evolutie van artificiële intelligentie volgen we al lang op de voet. Voor het portefeuillebeheer vervult de technologie een aanvullende rol. Bij de selectie van de bedrijven kijken we naar de inzichten van financiële analisten, en een van hen baseert zijn visie op de aandelenposities louter op artificiële intelligentie. Al die inzichten samen ondersteunen onze beslissingen.”

Puilaetco/Quintet zit nog in een conceptuele fase. Georges Nedee: “We voeren een verregaande digitalisering uit, die als basis zal dienen voor AI-toepassingen, waaronder portefeuillebeheer en risicoanalyses. Maar dat kunstmatige intelligentie een belangrijke productiviteitstoename in de sector zal teweegbrengen, is al duidelijk.”

Beperkingen en risico’s

Kothari en Pozen wijzen ook op een aantal beperkingen en risico’s. “Het gebruik van artificiële intelligentie vereist allereerst aanzienlijke investeringen in technologische infrastructuur”, zeggen ze. “Grote spelers hebben in principe de middelen om die op te bouwen en te onderhouden, maar voor kleine huizen is dat niet altijd het geval. Dat kan hen in een nadelige competitieve positie brengen, tenzij ze de technologie uitbesteden.”

Machinelearningalgoritmen identificeren soms ook schijnbare correlaties tussen data die eigenlijk ‘ruis’ zijn. De kans bestaat dat ze op basis daarvan foute beleggingskansen blootleggen. “De menselijke betrokkenheid blijft dan ook cruciaal voor een correcte interpretatie”, stellen Kothari en Pozen.

De onderzoekers wijzen er ook op dat op naast de voordelen van artificiële intelligentie gebaseerde beleggingsstrategieën snel kunnen worden gekopieerd en gecommercialiseerd. “Het gebrek aan de bescherming van intellectuele eigendom maakt het voor pioniers moeilijk om hun concurrentievoordeel te behouden. Zodra hun succesvolle strategieën bekend zijn, zullen ook anderen die toepassen. Maar met hun persoonlijke dienstverlening kunnen private bankers nog altijd het verschil maken.”

Persoonlijk advies

Ook Deutsche Bank ziet artificiële intelligentie als een essentiële tool, maar ze kan de adviseur van vlees en bloed evenwel niet vervangen. “We zijn van mening dat artificiële intelligentie geen bedreiging vormt voor een goede private banker”, zegt Olivier Delfosse. “Kwalitatief en persoonlijk advies blijven belangrijk voor elke klant. Artificiële intelligentie kan echter helpen om dat advies verder te verpersoonlijken en te verbeteren.”

Lees ook:

“Artificiële intelligentie ondersteunt onze marktinzichten, maar uiteindelijk is elke eindbeslissing in onze dienstverlening nog altijd puur menselijk”, zegt ook Alexandre Delen van Delen Private Bank. “De onderliggende technologie is naar ons gevoel nog niet volwassen genoeg om ze autonoom te laten beslissen. Bovendien zijn vertrouwen en gemoedsrust essentieel voor vermogende klanten. We vinden automatisering erg nuttig omwille van de efficiëntie, maar enkel als die als doel heeft meer tijd vrij te maken voor de menselijke relatie met onze klanten, en dus niet om ze te vervangen.”

Bij Puilaetco/Quintet horen we een vergelijkbaar verhaal. “We willen machinelearning inzetten voor de analyse van externe informatie, maar de menselijke tussenkomst blijft belangrijk”, zegt Georges Nedee. “Zowel ter controle als voor het contact met onze cliënten. Wij geloven dan ook eerder in een evolutie dan in een revolutie, gezien de behoefte aan menselijk contact en advies zal blijven bestaan in onze sector.”

Conclusie: het is voor private bankers belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen enerzijds het gebruik van artificiële intelligentie als ondersteunend hulpmiddel en anderzijds het behoud van de menselijke expertise en controle. Alleen zo kunnen ze voordelen maximaal benutten en tegelijk de risico’s beheersen.