‘Gevaar is geweken’

Na de zware dreun tijdens de maanden augustus en september was het uitkijken hoe de beurzen zich houden gedragen tijdens de maand oktober.

De beursgeschiedenis leert ons immers dat september gemiddeld de slechtste beursmaand van het jaar is, maar oktober de gevaarlijkste. Dat kadert in het algemeen patroon van een sterke beursstart van het jaar tot april-mei, dan een zwakke periode tot september om vervolgens richting het jaareinde terug (flink) te stijgen. Maar om de zoveel jaar begeven de zenuwen van de beleggers het toch en neemt de verkoopdruk precies in oktober verder toe en leidt tot het verder dumpen van aandelen met een crash tot gevolg.

Actieve centrale bankiers

Dat laatste is gelukkig in 2015 dus niet gebeurd. Het Amerikaanse en Europees resultatenseizoen is immers geen teleurstellening. Bovendien bleek aan het begin van de maand dat Amerikaanse aandelenbeleggers wel erg pessimistisch waren geworden over de beurskansen. Het aantal ‘bulls’ (stieren of beursoptimisten) zakte voor het eerst sinds eind 2008 tot onder 25%, terwijl het aantal ‘bears’ (beren of pessimisten) tot boven 35% was geklommen, het hoogste cijfer sinds november 2011. Dat liet dus ruimte voor een herstelbeweging op Wall Street.

Maar ook en vooral zijn er de centrale bankiers, die waken. Mario Draghi geeft aan dat de ECB klaar staat om nog meer stimulus te geven aan de Europese economieën nu de groei weer afvlakt en de inflatie weer gevaarlijk dicht naar het nulpunt evolueert. De Chinese centrale bank heeft nog maar eens de rente verlaagt in een poging de groeivertraging een halt toe te roepen. En dan is er nog de Federal Reserve. De Amerikaanse centrale bank had aangegeven dit jaar een einde te zullen stellen aan het nulrentebeleid en het proces van de normalisering van de rente op gang te brengen.

Maar eind oktober is er nog geen renteverhoging doorgevoerd en dreigde er dan ook een probleem van geloofwaardigheid voor Janet Yellen. Vandaar dat ze puntjes op de i heeft gezet in het perscommuniqué na de Fed-meeting door expliciet te laten vermelden dat op de laatste vergadering van het jaar midden december een renteverhoging zal worden bekeken. Dat moet de markten gerust stellen dat er geen ‘verborgen’ problemen zijn in de Amerikaanse of wereldeconomie.

Voorzichtige consensus

De grote Europese bedrijven kunnen profiteren van een aantal factoren, die duidelijk voor rugwind zorgen. Er is het matig economisch herstel in de eurozone, er is ook en vooral de verzwakte euro (EUR) ten opzichte van de Amerikaanse dollar (USD) en ook de veel lagere energie- en grondstoffenprijzen. Al geldt voor die lage prijzen voor (basis)metalen wel het tegenargument dat de export naar China een stuk moeilijker loopt.

Globaal kunnen we stellen dat de analistenconsensus eerder voorzichtig is. Met een verwachte winstgroei van 2,2% op jaarbasis ligt de lat voor het derde kwartaal niet geweldig hoog. De ondernemingen hebben met andere woorden een goede kans om erover te springen. Het mag dan ook niet verwonderen dat het resultatenseizoen mee een katalysator is voor het beursherstel.

Waakzaam blijven

We blijven de herstelbeweging van de westerse aandelenmarkten van nabij opvolgen. De eerste horde is genomen, maar daarmee is nog niet meteen alles terug rozengeur en maneschijn. Het is en blijft uitkijken of een terugkeer richting de jaarpieken uit het voorjaar mogelijk blijkt. Dat is de tweede stap. De derde en moeilijkste horde wordt om die jaar- of historische pieken te doorbreken. Dat wordt geen evidentie, maar uitsluiten mogen we het zeker niet. Maar dan zal de rust rond China volledig moeten terugkeren en de twijfels over het Amerikaanse rentebeleid gebannen.