Florentijn Degroote is medeoprichter van Powernaut: ‘Mijn missie is met technologie de wereld te verbeteren’

Ze zijn jong, ze hebben een hart voor het klimaat en ze zijn ondernemend. Het team achter de start-up Powernaut wil de energietransitie versnellen met software die België twee nieuwe aardgascentrales kan besparen. “Op termijn willen we de grootste virtuele centrale van Europa worden”, zegt Florentijn Degroote, de CEO van Powernaut.

Maak kennis met Florentijn Degroote, die ondernemend de planeet beter wil maken. “Met Powernaut zijn we purpose driven“, zegt de 28-jarige medeoprichter en CEO van de Gentse start-up Powernaut. “Mijn generatie is opgegroeid in een sfeer van klimaatpessimisme. Vorige generaties werden geconfronteerd met heel andere onzekerheden, zoals de werkloosheid in de jaren zeventig en tachtig. Iedereen is een beetje een kind van zijn tijd. Mijn missie is met technologie de wereld te verbeteren.”

Waar beter beginnen dan in de energiesector, die bezig is aan een enorme transitie? Hernieuwbare energie is een zegen voor de planeet, maar omdat wind en zon niet altijd thuis geven, moet er ook worden geïnvesteerd in back-upsystemen zoals aardgascentrales. De nood daaraan neemt echter gevoelig af als het elektriciteitsverbruik flexibel kan worden afgestemd op de wispelturige productie van groene stroom. Enter de software van Powernaut, die energieleveranciers een betere kijk en greep geeft op het energieverbruik van hun klanten. De software laat ook toe de installaties van klanten slim aan te sturen.

“We zetten technologie in om de energietransitie te versnellen. Het potentieel is enorm”, zegt Florentijn Degroote. “Elke verkeerde inschatting van het verbruik of de productie is een verspilling van energie, als die niet wordt opgeslagen. Dankzij onze software zijn er drastisch minder extra gascentrales als back-up nodig, en hoe beter onze software is, hoe minder behoefte eraan zal zijn. In principe heeft België twee nieuwe grote gascentrales van in totaal 2 gigawatt nodig tegen 2034. Wij zijn ervan overtuigd dat wij die overbodig kunnen maken. Ook in andere Europese landen is de maatschappelijke meerwaarde van onze software enorm. Op termijn willen we de grootste virtuele centrale van Europa worden. Het doel is de bouw van 25 gascentrales of kernreactoren overbodig te maken. Dat kan Europa 300 miljard euro en miljoenen ton CO2 besparen.”

Powernaut is goed één jaar oud, maar heeft al enkele grote en kleine energieleveranciers als klant. Over twee jaar moet het mogelijk zijn break-even te draaien. Het team van twaalf mensen neemt straks zijn intrek in het Gentse Wintercircus. In het najaar haalde het bedrijf 2,4 miljoen euro op, een financieringsronde geleid door Revent (Berlijn), samen met Seedcamp (Londen), Pitchdrive (Antwerpen) en Syndicate One (Brussel). “Als we impact willen maken in onze sector, moeten we meer investeren. Vandaar de beslissing om extern kapitaal op te halen. De gemeenschappelijke overtuiging in het potentieel van hernieuwbare energie lijmt ons team en ons bedrijf aan elkaar”, zegt Florentijn Degroote.

Hoe is het idee gerijpt om Powernaut op te richten?

FLORENTIJN DEGROOTE. “Ik heb gewerkt voor het AI-softwarebedrijf ML6, waar ik verantwoordelijk was voor het energieteam. Ik leerde de pijnpunten van de energieleveranciers kennen. Meer hernieuwbare energie maakt hun business minder voorspelbaar. Tegelijk groeide de overtuiging dat we in Europa niet goed bezig zijn. Voor onze energietransitie importeren we grondstoffen zoals lithium en componenten zoals zonnepanelen massaal uit China en andere landen. Die Europese strategie is niet duurzaam en niet rendabel. We kunnen onze invoerbehoeften inperken als we onze energie-infrastructuur beter benutten.”

Een bedrijf opstarten gaat nog een stap verder.

DEGROOTE. “Mijn medeoprichter Serge Morel (technologisch directeur van Powernaut, nvdr) en ik zijn al vrienden van in het middelbaar onderwijs. Begin 2023 ging het bij pot en pint steeds meer over maatschappelijke impact, financiën en businessplanen. Op zeker ogenblik zagen we de kans en hebben we de sprong gewaagd. Er waren in het buitenland al enkele succesvolle proefprojecten. Het leek ons een geweldige uitdaging het potentieel van onze technologie te bewijzen in België, Nederland en andere Europese landen. Ik dacht dat je 100 procent zeker moest zijn voor je een bedrijf opricht, maar Serge overtuigde me ervan dat niemand met een bedrijf begint als je wacht op zekerheid. Dat was voor mij een eyeopener. Op een gegeven moment moet je ervoor gaan. Daar hebben we geen spijt van.”

Powernaut is ruim een jaar oud. Wat waren de moeilijkste momenten als beginnende ondernemer?

DEGROOTE. “Ondernemerschap is een bezigheid met hoogtes en laagtes, zelfs op dezelfde dag. We zitten zo dicht op alle aspecten van onze business dat je alle problemen snel op je bord krijgt. Het binnenhalen van onze eerste klant was uiteraard fantastisch. Onze visie en ons product kregen daardoor bevestiging. Ook de samenwerking met de klant toont aan dat we op het juiste spoor zitten. Ik ben ook trots op het geweldige team dat we hebben samengesteld.

“Laagtes? We hebben moeten vaststellen dat de Europese markt heel versnipperd en complex is. Europa maakt het bedrijven niet gemakkelijk om snel te groeien. Maar de complexiteit van de Europese markten schept ook kansen voor ons. Elk land heeft een andere marktwerking en andere regels. Voor ons wordt het de kunst met die complexiteit overweg te kunnen.”

Is het de ambitie met Powernaut op eigen kracht door te groeien? Of hoort een verkoop aan een energieleverancier tot de mogelijkheden?

DEGROOTE. “Als een verkoop onze missie versterkt, zullen we die optie met aandacht bekijken. Maar momenteel zijn we ervan overtuigd dat we onze missie enkel kunnen waarmaken als onafhankelijke speler. We zijn al enkele keren benaderd om overgenomen te worden, maar dat is op dit ogenblik niet onze ambitie.”

Mocht het ooit tot een verkoop komen, blijft u dan aan boord bij Powernaut? Of begint u dan liever een nieuw bedrijf?

DEGROOTE. “Mijn keuze zal ik opnieuw maken op basis van mijn persoonlijke missie. Maar het is best mogelijk dat ik bij Powernaut blijf na een succesvolle overname.”

U wilt ook de flexibiliteit ontginnen waarover gezinnen met een warmtepomp, zonnepanelen en/of een elektrische auto kunnen beschikken. Maar de meeste gezinnen betalen vaste elektriciteitsprijzen en worden dus niet geprikkeld om de flexibiliteit van hun systeem te benutten.

DEGROOTE. “De theoretisch beschikbare flexibiliteit is groter dan de nood aan flexibiliteit. Zo is het voldoende dat 30 procent van de gezinnen flexibiliteit toelaat op hun installaties. Zij kunnen worden geprikkeld door leveranciers die nieuwe contracten in de markt zetten. Een voorbeeld is een contract waarbij je als verbruiker een korting krijgt als je de leverancier op strategische momenten de mogelijkheid geeft je installatie aan te sturen. Je krijgt dus een vergoeding voor de flexibiliteit die je levert. Een variatie daarop is dat de energieleverancier klanten vergoedt in functie van de hoeveelheid flexibiliteit die ze ter beschikking stellen.”

Kan het dan gebeuren dat je geen stroom hebt als je die nodig hebt?

DEGROOTE. “Onze software houdt rekening met een minimaal comfortniveau. We zetten gezinnen niet zonder stroom. Als je ’s avonds thuiskomt en je moet nog weg, dan zal je je autobatterij voldoende kunnen opladen. Als je pas ’s morgens weer weg moet, is je batterij wel beschikbaar voor aansturing door je energieleverancier. Voor bedrijven kunnen we dezelfde principes toepassen.”

Als antwoord op de nood aan flexibiliteit op de energiemarkt worden grote batterijparken gebouwd. Is uw software dan nog nodig?

DEGROOTE. “De vraag naar flexibiliteit groeit met 25 procent per jaar. Hoe groter het aandeel van hernieuwbare energie, hoe groter de nood aan flexibiliteit. Er worden nu grote batterijparken gebouwd, wat die behoefte gedeeltelijk zal opvullen. Dat is een goede zaak voor ons. Want als het elektriciteitsnet opnieuw wat meer in balans is, is er opnieuw potentieel om extra hernieuwbare energie te installeren. Ik voorspel daarom dat we de volgende jaren een opwaartse golfbeweging krijgen. Als er nood is aan flexibiliteit, worden batterijparken interessant. En die extra opslagcapaciteit maakt de weg vrij voor meer hernieuwbare energie, wat de vraag naar flexibiliteit opnieuw doet toenemen. Die cyclus zullen we de volgend jaren in actie zien.”

Vindt u in Gent voldoende mensen met de juiste vaardigheden om te groeien?

DEGROOTE. “De locatie in Gent is een vloek en een zegen. Hier loopt veel talent rond met de nodige relevante ervaring en achtergrond. Maar de vele interessante start-ups in het Gentse vissen in dezelfde talentvijver, die niet oneindig is. Wij hebben het voordeel dat we al een goede naamsbekendheid hebben en dat we purpose driven zijn. Dat is een troef om talent aan te trekken.”

U komt van ML6, dat toepassingen op basis van artificiële intelligentie (AI) ontwikkelt. Wat zijn de toepassingen van AI in de energiesector?

DEGROOTE. “AI helpt ons het weer, het energieverbruik, de energieproductie en de beschikbare flexibiliteit te voorspellen. AI helpt ook om de energie-installaties optimaal te gebruiken op basis van die informatie. En AI is van groot belang om meer gezinnen over de streep te trekken door hen de complexe energiewereld uit te leggen. Een chatbot zal je energiecontract helder uitleggen zonder dat je daarvoor naar je leverancier hoeft te bellen. De kosten van de dienstverlening dalen drastisch.”

AI zal ook veel energie nodig hebben.

DEGROOTE. “Datacenters zijn al goed voor 2 à 5 procent van het elektriciteitsverbruik in het Westen. Tegen 2030 kan dat aandeel stijgen tot 8 procent. We moeten slim omgaan met AI-modellen. Je moet geen taalmodellen trainen of gebruiken die weinig waarde opleveren. Als maatschappij moeten we vooral inzetten op modellen die efficiënt zijn. We zijn er al verschillende keren in geslaagd AI-toepassingen met dezelfde functionaliteit in een kleiner en efficiënter model te gieten. Dat verlaagt de noodzaak aan energie en krachtige halfgeleiders, waardoor er weer ruimte komt voor complexere modellen. Dat accordeoneffect hebben we al veel gezien en dat zal nog een tijd doorgaan. Onze hersenen zijn nog altijd miljoenen keren efficiënter dan onze AI-modellen. Daar ligt ook de limiet voor AI volgens mij. Het wordt moeilijk modellen te bouwen die efficiënter zijn dan onze hersenen, want na 5 miljoen jaar evolutie zijn onze hersenen vrij efficiënte systemen.”

Maar zelfs als die AI-modellen veel efficiënter worden, zal die vraag naar rekenkracht blijven toenemen?

DEGROOTE. “Ja, de vraag naar AI is gigantisch en groter dan het aanbod aan datacenters. Daardoor is er een grote prikkel om efficiëntere AI-modellen te bouwen, waarna de vraag naar AI opnieuw sterk kan toenemen. Deze cyclus kan doorgaan tot AI even efficiënt is als ons brein.”

Is Europa de AI-wedloop aan het verliezen? De Verenigde Staten investeren enorm in AI en China bewees ook al ver te staan.

DEGROOTE. “Europa is niet aan de winnende hand. De Europese AI-alliantie mobiliseert slechts een fractie van de middelen die de Verenigde Staten of China inzetten om AI te ontwikkelen. AI is zo’n krachtige en kritieke technologie dat je niet mag achterblijven. Maar de inzet van veel kapitaal is niet de enige route naar superioriteit. Je kunt ook uitmunten door de technologie goed toe te passen en daar staat Europa ver in.”

Is er een leven naast Powernaut?

DEGROOTE. “Gelukkig wel. Gedurende een korte periode was dat niet het geval, maar dat is niet houdbaar en niet zinvol als je in je missie wilt slagen. De werkweek zit overvol, maar in het weekend maak ik minstens één dag volledig vrij om mijn vriendin, die tijdens de week in Wales werkt, vrienden en familie te zien en te ontspannen. In het weekend kunnen we even op adem komen.”