‘Het gevaar van een jaar politieke marketing’

We zijn nog een jaar verwijderd van de verkiezingen van 9 juni 2024, en nu al waarschuwen economen de Belgische bevolking: negeer alle verkiezingsbeloftes die geld kosten.

De volgende regering moet een inspanning van 20 miljard euro doen om de begroting weer op koers te krijgen. Er is geen ruimte voor een grote belastingverlaging of maatregelen die de uitgaven doen stijgen.

Rooskleurige politieke marketing

Een aantal politici lijkt dat te beseffen en verandert het geweer van schouder. Eerder dan met nieuwe voorstellen te komen, vertelt onder meer premier Alexander De Croo (Open Vld) een goedgevoelverhaal over de Belgische economie. Hij wordt daarin gesteund door PS-staatssecretaris Thomas Dermine (PS).

De een vertelt dat het begrotingstekort geen probleem is en dat besparingen de broze economie extra schade dreigen te berokkenen. De ander pakt uit met de 250.000 nieuwe banen die erbij zouden zijn gekomen.

De Vivaldi-coalitie heeft duidelijk besloten campagne te voeren met rooskleurige politieke marketingboodschappen. De manier waarop het verhaal wordt gebracht, is belangrijker dan de inhoud. Wie kritiek heeft, wordt als negatieveling of spelbederver afgeschilderd. De intentie om nog voor het eind van de maand een soort taxshift door te voeren, past in die aanpak. De vorm zal op de inhoud primeren.

Europa

Premier De Croo hoopt in de aanloop naar de verkiezingen een extra troefkaart op tafel te gooien: tussen januari en juli 2024 zit België de raad van de Europese Unie voor. Dat zal voor Vivaldi de ideale gelegenheid zijn om het sfeertje van opgeklopte optimisme te blijven voeden.

Dat is gevaarlijk. Het zou in het voorjaar van 2024 weleens in het gezicht van de eerste minister en zijn ploeg kunnen ontploffen. Wat als de Europese Commissie in die periode met een reprimande komt? Al in het landenrapport 2023 waarschuwt die voor het budgettair slaapwandelen van deze regering richting de afgrond. Gezien het immobilisme in de Wetstraat, is de kans groot dat het rapport 2024 nog strenger is en dat België uitgerekend in een verkiezingsjaar de boodschap krijgt dat de Europese strafbank wacht.

Wegkijken van de pijnpunten van de Belgische economie heeft geen zin, temeer omdat er naast de klassieke gebreken, zoals het begrotingstekort, de oplopende vergrijzingskosten en de hoge fiscale druk, nog andere zwakheden zijn. Trends Magazine somt ze deze week op: de zwakke productiviteitsgroei, de hoge belastingdruk op kapitaal, de toenemende welvaartskloof tussen Vlaanderen en Wallonië en het tekort op de lopende rekening.

Het zou erg zijn, mochten die problemen tijdens de verkiezingscampagne amper of geen aandacht krijgen. Ook al omdat een aantal enkel kan worden aangepakt als zowel de federale als de regionale regeringen hun verantwoordelijkheid nemen.

Zo kan de welvaartskloof tussen Vlaanderen en Wallonië enkel worden gedicht als de Waalse regering haar bijdrage levert tot een betere activering van de werklozen. De productiviteitsmotor opnieuw doen aanslaan kan enkel door een ondernemingsvriendelijk klimaat te scheppen met minder regelgeving. Ook dat is een taak van de deelstaten.

Geen sense of urgency

Alle regeringen moeten mee aan de slag. Daarom is het des te betreurenswaardig dat politici nu al met tactische spelletjes bezig zijn over welke formatie op welk niveau als eerste moet beginnen. Enkele Vlaamse partijen zouden eerst de kat uit de boom kijken en de regeringsvorming op regionaal niveau laten afhangen van wat op federaal niveau gebeurt. Dat is onverstandig. Het zou een goede zaak zijn dat in de meest welvarende regio van België al in de zomer van 2024 een ploeg aan de slag gaat die de economische uitdagingen aanpakt.

In Vlaanderen blijkt geen sense of urgency te bestaan. De politici zijn in slaap gewiegd door de goede Vlaamse cijfers in het Belgisch kader, zoals onze werkzaamheidsgraad die met 76,7 procent in de voorbije decennia nooit zo hoog stond. Maar tal van andere Europese toplanden steken nog verder boven Vlaanderen uit.

Lees ook: