Het aantal faillissementen in 2014 is gedaald met 7,6 procent. Maar achter dat goede nieuws gaat een verontrustende vaststelling schuil. Onder de ondernemingen die in 2014 de boeken neerlegden, zijn veel meer kmo’s die banen creëren.
Het aantal faillissementen is in 2014 voor het eerst in tien jaar gedaald. De terugloop is zelfs significant: -7,6 procent. Na het record van 2013 (11.535 faillissementen) zit het aantal weer op het niveau van 2012, toen 10.401 ondernemingen de boeken neerlegden. Op zich is dat uitstekend nieuws. Maar betekent die terugval ook dat onze economie aan de beterhand is? Dat is allesbehalve zeker, blijkt uit de cijfers die het financiële-informatiebureau B-Information exclusief voor Trends verzamelde.
Micro-ondernemingen bieden weerstand
In 2014 werden vooral micro-ondernemingen getroffen door een faillissement _ voornamelijk ondernemers die alleen werken en kleinhandelaars die geen loontrekkenden in dienst hebben. Een groot aantal is actief in de handel en de autoherstelling (2750 faillissementen in 2014), de horeca (2000 faillissementen) en de bouw (2035 faillissementen).
Het goede nieuws is dat veel minder van die kleine ondernemers over de kop gingen dan in 2013. In de categorie van de micro-ondernemingen is de daling aanzienlijk: -23,6 procent. Vanwaar die substantiële afname? Pascal Flisch van B-Information heeft drie verklaringen: “In de eerste plaats worden er minder ondernemingen opgestart. Daardoor daalt het aantal faillissementen bijna als vanzelf. Vervolgens zijn de banken sinds de crisis voorzichtiger geworden om financiële steun aan starters te geven. Dat ontmoedigt sommige ondernemers met zwakke projecten en bevordert de opkomst van starters met een sterkere rug. En ten slotte is het aantal faillissementen de voorbije jaren sterk gestegen. Er heeft dus al een grote zuivering plaatsgevonden. De ondernemingen die dat hebben overleefd, zijn van steviger allooi. Zij worden beter gemanaged en zijn minder vatbaar voor een faillissement.”
Er is dus reden tot optimisme, ondanks de aanhoudende crisissfeer. De kleine eenmanszaken die na de schok van 2008 het hoofd boven water konden houden, zijn wellicht het beste gewapend om ook de komende jaren stand te houden. Er is zelfs hoop dat die micro-ondernemingen erin slagen te groeien en banen te creëren.
Sombere realiteit
Maar dat goede nieuws verbergt ook een andere, meer sombere realiteit. Zoals gezegd is de daling van het aantal faillissementen vooral een gevolg van de spectaculaire afname van het aantal faillissementen van micro-ondernemingen. Voor andere bedrijfscategorieën geldt net het omgekeerde. In 2014 legden bijna 2000 ondernemingen met minder dan 200 werknemers de boeken neer. Dat is maar liefst tien keer meer dan in 2013 – een ware explosie, die niet meer vertoond is sinds 2008. De faillissementen van kleine bedrijven en kmo’s vertegenwoordigen minder dan 20 procent van het totaal, maar de impact ervan op de werkgelegenheid en de economie is vernietigend.
Als we uitgaan van de hypothese dat in elke onderneming gemiddeld zeven banen werden getroffen, hebben die 2000 faillissementen geleid tot het verlies van 12.500 banen. Dat komt overeen met vijf herstructureringen zoals die bij Delhaize. Ter vergelijking: 2013 werd afgesloten met een verlies van ongeveer 950 banen uit 200 faillissementen van ondernemingen die minstens één werknemer telden. Ondanks de terugval van het totale aantal faillissementen in 2014 was de weerslag op de werkgelegenheid dus dramatisch.
Het volledige artikel over de faillissementscijfers van 2014 leest u deze week in Trends.
Gilles Quoistiaux
