AI-ondernemer Laurent Sorber: ‘ChatGPT zal een nieuwe golf productiviteitswinsten mogelijk maken’

Zoals zovelen hebt u de afgelopen weken misschien al ChatGPT getest. U stelt om het even welke vraag en binnen de kortste keren geeft de chatbox van de nieuwste generatie een helder en concreet antwoord. Gedaan met ‘ik begrijp niet wat u bedoelt’ of ‘ik vind de informatie niet’. Laurent Sorber, een ondernemer in artificiële intelligentie, noemt het een ‘iPhone-moment’ voor die technologie.

Laurent Sorber richtte in 2018 twee start-ups in artificiële intelligentie mee op, Radix en InvestSuite. Hij verdeelt zijn tijd fiftyfifty over die bedrijven als CTO en technisch directeur. Sorber is een van ‘s lands grootste AI-experts en dus uitstekend geplaatst om uit te leggen wat ChatGPT precies kan en wat bedrijven ermee kunnen doen. Sorber noemt de voor iedereen toegankelijke testversie van ChatGPT een iPhone-moment: “De ogen van de mensen gaan open, nu ze zien wat artificiële intelligentie kan.”

ChatGPT blinkt niet uit in creatief werk. Onlangs bleek dat het bijvoorbeeld geen songtekst kan schrijven in de stijl van Nick Cave, om maar iets te noemen. Maar volgens Laurent Sorber kan ChatGPT de doorbraak zijn om heel wat cognitief werk te automatiseren, met een stevige productiviteitswinst tot gevolg. Als ik hem vraag of ChatGPT de nieuwe Google-zoekmotor wordt en de manier waarom we informatie omgaan zal veranderen, stelt Laurent Sorber om het aan ChatGPT zelf te vragen. Even surfen naar openai.com en de vraag – in het Nederlands – is snel ingetikt.

“Oei, ChatGPT lijkt overbelast te zijn. We proberen het straks nog eens. Maar ik ben er vrij zeker van dat dit zal veranderen hoe we met informatie omgaan. Je kunt ChatGPT zien als de som van alle menselijke kennis. Het heeft een duizelingwekkend aantal webpagina’s en boeken gelezen. In totaal 350 miljard woorden, het equivalent van 7 miljoen boeken. Als je met Google iets zoekt, krijg je een lijst met webpagina’s. Daarmee moet je zelf je antwoord samenstellen. ChatGPT geeft een rechtstreeks en gepersonaliseerd antwoord op om het even welke vraag. Je kunt bijvoorbeeld vragen een vacaturetekst te maken, waarin bepaalde elementen voorkomen. Of je wilt een e-mail sturen naar je CEO met bepaalde aandachtspuntjes, en vraagt ChatGPT om die mail professioneel te maken. Het schrijft die dan helemaal voor je uit. Echt knap.”

Gebruikt u ChatGPT al voor uw werk?

LAURENT SORBER. “Softwareprogrammeurs die bij Radix komen solliciteren, geven we een zelf ontwikkelde test. Ze moeten een artificiële intelligentie ontwikkelen die op basis van de titel en een filmomschrijving voorspelt wat het genre van de film is – horror, drama of komedie bijvoorbeeld. Een week nadat ChatGPT was uitgekomen, lieten we de test door de chatbox invullen. Het antwoord was perfect. Weinig kandidaten hadden dat gekund. Voor elke regel code legde ChatGPT uit wat de regel doet, inclusief voorbeelden van hoe je de code kunt gebruiken. We stelden vervolgens technische bijvragen. Het leek alsof je met een mens aan het praten was. Indrukwekkend.”

Wat met Google, nu ChatGPT er is?

SORBER. “Google lanceerde twee jaar geleden al LaMDA, dat je kunt zien als een voorloper van ChatGPT. Google zal dus zijn eigen versie ontwikkelen, net als Meta (het bedrijf boven Facebook, nvdr) of Chinese bedrijven als Tencent. Je moet groot genoeg zijn om zo’n taalmodel te kunnen ontwikkelen. Radix zou dat bijvoorbeeld niet kunnen. Dat heeft niets met de data te maken, maar met de infrastructuur die je nodig hebt om zulke taalmodellen te trainen.”

Wie zit er achter ChatGPT?

SORBER. “Dat is OpenAI, een organisatie die werd opgericht door ondernemers als Elon Musk en Sam Altman. Om uit te leggen waarom ze dat deden, moet ik het verschil uitleggen tussen ANI en AGI. Alle artificiële intelligentie die we met Radix bouwen is artificial narrow intelligence of ANI. Die automatiseert een nauw gedefinieerde taak. Artificial general intelligence of AGI daarentegen kan een heel breed gamma aan taken oplossen. ChatGPT gaat heel erg in die richting, al zou ik het nog niet echt AGI noemen. Musk en de andere oprichters wilden niet dat zo’n AGI in handen zou komen van één bepaalde entiteit, maar dat iedereen er toegang tot zou hebben. Ondertussen is Musk uit ChatGPT gestapt. Omdat er geld nodig was voor de ontwikkeling, investeerde Microsoft 1 miljard dollar in OpenAI. Daardoor ging OpenAI een meer commerciële richting uit. Microsoft zal zeker een deel van die investering willen terugverdienen (het maakte ondertussen bekend dat het nog eens 10 miljard dollar in vesteert in ChatGPT, en de software zal integreren in zijn clouddienst Azure, nvdr). Ik geloof dat Microsoft ChatGPT ook in zijn Office-suite wil verwerken en in zijn zoekmachine Bing. De AI-community heeft ChatGPT ondertussen nagebouwd. De eerste opensourceversie staat al online. Ik denk niet dat er een monopolie komt, maar dat alle techreuzen aan een eigen versie werken.”

De hamvraag voor de ondernemers en managers is natuurlijk wat ChatGPT zal betekenen voor hun bedrijf. Wat denkt u?

SORBER. “Op dit moment is het niet iets wat je wilt aanbieden aan je eindgebruikers, de kwaliteit valt nog onvoldoende te controleren. Je kunt er nog niet van uitgaan dat een antwoord altijd correct is of dat er geen vooroordeel in staat. Daar zijn extra stappen voor nodig. Wat wel mogelijk wordt, is je producten en diensten verbeteren met behulp van technologie als ChatGPT. Voor Flanders Investment & Trade bouwde Radix een artificiële intelligentie om efficiënter te antwoorden op mails. Als we dat nu opnieuw zouden bouwen, zou dat met ChatGPT veel beter kunnen. Er is nog altijd iemand nodig om de mail te controleren of af te werken, maar 80 procent van het werk zal al gedaan zijn. Naast ondersteunende taken, kan ChatGPT ook in producten zelf worden geïntegreerd.”

Denkt u dat dit de productiviteit in de economie zal doen stijgen?

SORBER. “Zeker, dit soort artificiële intelligentie zal de volgende golf productiviteitswinsten mogelijk maken. Als je al een eerste versie kunt laten schrijven van een vacature of een artikel, zal dat nog niet perfect zijn, maar het is een startpunt dat je kunt verbeteren.”

Niet alleen het bedrijfsleven wint aan efficiëntie, ook scholieren en studenten kunnen hun huistaken laten oplossen door ChatGPT.

SORBER. “Dat is misschien een nadeel, maar toch denk ik dat er ook een heel positieve impact kan zijn in het onderwijs. Stel dat je iets wilt bijleren over de relativiteitstheorie of over kwantummechanica. Dat zijn heel complexe onderwerpen. Er zijn weinig mensen die dat in begrijpelijke taal kunnen uitleggen. ChatGPT kan dat wel. Ik heb al gesproken met proffesoren aan de KU Leuven en de UGent. Zij zeiden me dat studenten zullen mogen gebruikmaken van ChatGPT, je kunt dat toch niet tegenhouden. In hun examens kunnen ze de studenten dan vragen hoe het antwoord van ChatGPT beter kan. Zo peil je naar hun inzicht.”

Hebt u eigenlijk al een slecht antwoord gekregen van ChatGPT?

SORBER. “Zeker wel. Ik heb het bijvoorbeeld een raadsel opgegeven en dat werd niet goed opgelost. Het is een bekend raadsel van een baseballbat en een bal. Ze kosten samen 1 euro en 10 cent. De baseballbat kost een euro meer dan de bal. Hoeveel kost de bal dan? De meeste mensen zeggen direct 10 cent, maar het is eigenlijk 5 cent. Je moet even trager nadenken om tot het correcte antwoord te komen. ChatGPT zegt ook 10 cent. Maar – en dat is het knappe aan ChatGPT – als je je vraag beter stelt, kan het betere antwoorden geven. Toen ik dezelfde vraag over het raadsel herhaalde, maar erbij vroeg stap voor stap uit te leggen hoe het systeem tot het antwoord kwam, dan kwam ChatGPT uiteindelijk wel met het juiste antwoord aanzetten.”

Misschien had ChatGPT dat verkeerde antwoord al veel gelezen? In een eerdere versie bleek dat racistische en andere vooroordelen in de antwoorden konden sluipen. Is dat het zwakke punt?

SORBER. “OpenAI heeft ChatGPT ondertussen bijgestuurd opdat die vooroordelen minder naar boven zouden komen. De kwaliteit van de antwoorden is nu veel beter dan die van vorige versies. Elke nieuwe versie – binnenkort komt de vierde uit – is honderd keer groter dan de vorige. Er is ook een bijsturingsmechanisme aan toegevoegd. Dat heet reinforcement learning from human feedback (RLHF). Het betekent dat mensen het taalmodel – want dat is ChatGPT uiteindelijk – bijsturen, zodat de antwoorden informatiever zijn in plaats van een opeenvolging van statistisch waarschijnlijke woorden. Ook de vooroordelen werden aangepakt. Telkens wanneer je ChatGPT nu naar een mening vraagt, zal het zeggen dat je niet naar meningen mag vragen.”

Kan dit leiden tot een zich tegen de mens kerend AI-systeem, zoals in de film 2001: A Space Odyssey?

SORBER. (Aarzelt) “Ik heb ook geen kristallen bol. Persoonlijk verwacht ik zo’n doemscenario niet. Wat er volgens mij staat te gebeuren, is dat er nog een aantal evoluties bovenop ChatGPT zullen worden gebouwd, maar ik denk niet het zal leiden tot het scenario dat die film schetst. Nu heeft ChatGPT geen toegang tot het internet. Als je het laat aansluiten op het internet, en dan vraagt met welke referenties het zijn antwoord heeft samengesteld, kun je de waarachtigheid van het antwoord verifiëren.

“ChatGPT multimodaal maken wordt een tweede belangrijke stap. Je kunt dan niet alleen met tekst communiceren met ChatGPT, maar ook met beeld en geluid. Dat is het laaghangend fruit. Daarna is het doel nog altijd te evolueren richting AGI . Dan zul je kunnen praten met het systeem, zal het autonoom opdrachten kunnen uitvoeren en uiteindelijk ook onderzoek doen. Maar zelfs dan moeten we dit nog altijd zien als software, niet als een bewust wezen. Het is een softwaretool die we kunnen gebruiken. Maar als je zo bijvoorbeeld een virtuele universiteit kunt oprichten met duizend onderzoekers die allemaal onderzoek naar kernfusie doen, dan zou je daar heel straffe dingen mee kunnen bereiken.”

Vindt u het jammer dat het Vlaamse taaltechnologiebedrijf Lernout & Hauspie destijds ten onder ging aan fraude, terwijl nu een taalmodel als ChatGPT doorbreekt?

SOBER. “Het was toen nog wat vroeg, denk ik. Lernout & Hauspie was een heel goed idee, maar nu pas worden al die dingen mogelijk omdat verschillende technologieën samenkomen. Ik denk dan vooral aan de transformers van Google (een zelflerend leermodel van Google, nvdr) en de GPU’s (grafische processoren voor videotaken, nvdr). OpenAI maakte ook Whisper, een model dat menselijke spraak kan omzetten. We hebben het uitgeprobeerd op een aflevering van De Slimste Mens, waar Limburgs en West-Vlaams in voorkwam. De ondertiteling was bijna foutloos.”

Klopt het dat Europa ver achterloopt op de Verenigde Staten als het gaat over artificiële intelligentie. Hoe kijkt u daarnaar?

SORBER. “In Londen zit wel DeepMind, een Brits AI-bedrijf dat in 2014 werd gekocht door Alphabet, het bedrijf boven Google. In de Europese Unie hebben we zo geen sterke entiteit die als pionier grenzen verlegt als OpenAI. Ook China staat, onder meer met Tencent, op veel vlakken veel verder dan wij. De Europese Unie is bijvoorbeeld wel een koploper in chiptechnologie, met imec en ASML. Ik denk wel dat we in Europa het talent hebben, en dat het gewoon een kwestie is van dat te organiseren.”

Wie zou voor een AI-vlaggenschap kunnen zorgen?

SORBER. “Het komt altijd neer op mensen, want zij moeten het doen. De beste mensen in Europa zitten verspreid over de vele goede universiteiten. Ik denk dat je de beste mensen moet verzamelen en daar één vlaggenschip van moet maken. Wat ik wel een goede zet vind van de Europese Unie, is de AI Act (verordening om het gebruik van artificiële intelligentie wettelijk te regelen, nvdr).”

Welke zijn de leidende Europese en Belgische AI-bedrijven?

SORBER. “DeepMind zou ik in de hoogste categorie zetten, met daaronder Hugging Face. Het hoofdkwartier is in de Verenigde Staten, maar het bedrijf heeft Franse oprichters. Het maakt de modellen die de grote techbedrijven ontwikkelen, toegankelijk voor ondernemingen. Radix gebruikt die om implementaties te doen bij onze klanten. Al de andere bedrijven zitten verder achterop. In België hebben we vooral AI-dienstenbedrijven zoals Radix. Die bedrijven integreren artificiële intelligentie in organisaties en bedrijven. InvestSuite is een productbedrijf, waar artificiële intelligentie een enorm belangrijke rol speelt. Door menselijke vermogensadviseurs te automatiseren met software en artificiële intelligentie, maakt het financiële dienstverlening toegankelijk voor een veel breder publiek.”

We halen er ChatGPT nog eens bij. Laurent Sorber tikt de volgende twee vragen op zijn laptop. De beknopte antwoorden rollen er in een mum van tijd in volzinnen uit.

Hoe kan een chatbot als ChatGPT veranderen hoe we met informatie omgaan?

CHATGPT. “Chatbots zoals ChatGPT kunnen de manier waarop we omgaan met informatie veranderen door de toegang tot informatie sneller en gemakkelijker te maken. Door gebruik te maken van natuurlijke taalverwerking kunnen chatbots gebruikers begrijpen en antwoorden geven op vragen die zij stellen, zonder dat zij zich hoeven te beperken tot specifieke zoektermen of commando’s. Dit kan leiden tot een grotere efficiëntie en snelheid bij het verkrijgen van informatie en kan de manier waarop we zoeken en gebruiken van informatie veranderen.”

Hoe is dit te vergelijken met een traditionele zoekmotor als Google?

CHATGPT. “Een traditionele zoekmachine zoals Google werkt op basis van zoektermen en geeft resultaten op basis van hoe goed deze resultaten aansluiten bij deze zoektermen. Dit kan betekenen dat gebruikers soms door veel onrelevante resultaten moeten bladeren voordat ze de informatie vinden die ze zoeken. Chatbots zoals ChatGPT zijn gebaseerd op natuurlijke taalverwerking en kunnen gebruikers begrijpen en antwoorden geven op vragen die zij stellen in natuurlijke taal. Hierdoor kan de zoekopdracht van de gebruiker specifieker zijn en kan de chatbot de gebruiker direct naar de informatie leiden die ze zoeken. Een zoekmachine als Google is meer geschikt voor het vinden van informatie die al beschikbaar is op het internet en chatbots zoals ChatGPT zijn meer geschikt voor het geven van antwoorden op specifieke vragen. Beide kunnen echter nuttig zijn in verschillende situaties en afhankelijk van de vraag of de zoekopdracht.”

SORBER. “Geen slecht antwoord, hè?”