Wordt zilver het nieuwe goud?

Tijdens de eerste maanden van 2010 bleef zilver relatief achter op goud, al blijft het verschil beperkt tot amper enkele procenten.

Zilver presteerde in 2009 beter dan goud, maar was het jaar daarvoor ook meer gedaald. Binnen de familie van de edelmetalen deden platina en palladium het sinds begin vorig jaar nog beter dan zilver. Tijdens de eerste maanden van 2010 bleef zilver relatief achter op goud, al blijft het verschil beperkt tot amper enkele procenten.

Vraag en aanbod

Bij zilver is de mijnproductie veruit de belangrijkste aanbodcomponent, met een aandeel van 76 %. Peru is actueel de grootste zilverproducent ter wereld, gevolgd door Mexico en China. Vorig jaar was amper 27 % van het aanbod afkomstig van mijnen die alleen maar zilver produceren, ook wel primaire zilvermijnen genoemd. Zilver wordt meestal gewonnen als bijproduct van lood en zink (samen 32 %), koper (29 %), goud (10 %) en een beperkt aantal andere metalen (2 %). CPM Group, een consultancybureau gespecialiseerd in edelmetalen, voorspelde in het recent gepubliceerde Silver Yearbook dat de mijnproductie dit jaar met 4,9 % zal toenemen tot 582,2 miljoen troy ounce. De komende vijf jaar zal er 113 miljoen troy ounce aan productiecapaciteit bijkomen door de opening van nieuwe mijnen en de uitbreiding van bestaande mijnen. Toch is die aangroei niet netto, want in dezelfde periode zullen ook mijnen waarvan de reserves uitgeput zijn, de deuren sluiten. Na de mijnproductie is de recyclage van gebruikt zilver de belangrijkste aanbodcomponent. Gerecycleerd zilver of scrap staat in voor ongeveer een vijfde van de productie. Vroeger was het aandeel van scrap hoger, maar nu er minder zilver gebruikt wordt in de fotografische sector, kan er ook minder gerecycleerd worden. Tussen 2000 en 2008 verkochten overheden jaarlijks gemiddeld 60,8 miljoen troy ounce zilver. Het ging om bovengrondse voorraden van de centrale banken. Vorig jaar daalden de overheidsverkopen tot 13,7 miljoen troy ounce, minder dan de helft van wat in 2008 werd verkocht. Vooral China, Rusland en India waren het voorbije decennium verkoper. Over de nog resterende voorraden bestaan er alleen schattingen, omdat niet alle centrale banken in hun kaarten laten kijken. Vorig jaar steeg het totale secundaire aanbod ( scrap en voorraadafbouw) met 7 % tot 272,2 miljoen troy ounce, maar CPM Group ziet dat in 2010 terugvallen naar 263,9 miljoen troy ounce. Het totale aanbod steeg vorig jaar met 2,4 % tot 826,1 miljoen troy ounce en CPM Group verwacht in 2010 een verdere stijging tot 845,1 miljoen troy ounce (+2,3 %).

Zilver wordt in tegenstelling tot goud ook effectief verbruikt. Terwijl het meeste goud dat ooit gedolven werd nog ergens onder een of andere vorm bestaat, is dat voor zilver niet het geval. Dat komt omdat zilver hoofdzakelijk industriële toepassingen kent. Vorig jaar stonden diverse elektrische en elektronische toepassingen (onder andere geleidend materiaal, consumentenelektronica, witgoed…) in voor 48 % van de totale vraag. De fotografie had een aandeel van 14 %, wat het gewicht van toepassingen waarbij zilver wordt verbruikt op 62 % brengt. Het relatieve aandeel van fotografie in de vraag naar zilver is het voorbije decennium stelselmatig afgenomen. Door de opkomst van digitale fotografie daalde het relatieve gewicht in de zilverconsumptie van 30 % tot minder dan de helft. De puur industriële vraag is sterk conjunctuurgevoelig, maar dat kan voor een stuk ook gezegd worden van het aanbod uit mijnproductie. Uit het eerder vermelde Silver Yearbook blijkt dat de industriële vraag vorig jaar met 11,3 % is gedaald tot 616,4 miljoen troy ounce. Als gevolg van de aantrekkende economische activiteit zal dat cijfer dit jaar met 2,4 % aandikken tot 631,2 miljoen troy ounce. De juwelenindustrie heeft de voorbije jaren de plaats van de fotografie ingenomen als de op één na grootste vraagcomponent, met een aandeel van 29 % in 2009.

Investeringsvraag cruciaal

Over de vraagfactor die de meeste invloed heeft op de prijzen, hebben we het nog niet gehad. Dat is zonder enige twijfel de investeringsvraag, die volgens CPM vorig jaar opliep tot 209,7 miljoen troy ounce. Dat cijfer is slechts een benadering, want een deel van de juwelenconsumptie kan ook als investeringsvraag worden beschouwd. CPM houdt het bij zilveren beleggingsmunten en trackers. Van die 209,7 miljoen troy ounce vloeiden er vorig jaar 151 miljoen naar de verschillende ETF’s of trackers die in fysiek zilver investeren. Alle ETF’s samen hadden vorig jaar bijna 500 miljoen troy ounce zilver onder beheer. De grootste tracker is de iShares Silver Trust van uitgever Barclays Global, die in zijn eentje een marktaandeel van maar liefst 65 % heeft. Alles wijst erop dat de investeringsvraag ook dit jaar zal aanhouden. CPM rekent op een toename tot 213,9 miljoen troy ounce in 2010.

Speculatie

Recent startte de Commodity Futures Trading Commission (CFTC), die de handel op de Amerikaanse grondstoffenbeurzen moet reguleren, samen met het Amerikaanse ministerie van Justitie een onderzoek naar manipulatie van de handel in zilver. Zowel de fysieke handel op de London Bullion Market Association (LBMA) als de handel in termijncontracten op de NYMEX wordt nagegaan. Met name de tradingactiviteiten van JP Morgan worden onderzocht nadat een voormalige trader de kat de bel aanbond door de CFTC te informeren over bepaalde praktijken van het beurshuis. Manipulatie met termijncontracten gebeurt trouwens bij meerdere grondstoffen. Zowel bij goud als bij zilver is het aantal uitstaande contracten vele malen hoger dan er fysiek metaal beschikbaar is. Prijsmanipulatie kan ook onbedoelde gevolgen hebben indien bepaalde marktpartijen zouden beslissen om de fysieke levering te vragen van hun contracten in plaats van ze door te rollen of voor een cash settlement te kiezen. Dat is een potentieel explosieve situatie, die in 1980 al eens leidde tot een prijspiek van 50 dollar. Ter vergelijking: volgens de calculator van het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics is die 50 dollar uit 1980 intussen 132,29 dollar waard, of ruim zeven keer zoveel als de huidige prijs. De regelgevende instanties werken aan regels die de speculatie met termijncontracten aan banden moet leggen om een scenario zoals in 1980 te vermijden.

Beleggen in zilver

We verwachten dat zilver in eerste instantie zal meeprofiteren van de historische link met goud (zie kaderstuk), maar vroeg of laat zullen beide metalen toch van elkaar losgekoppeld worden. Dat komt omdat goud kwaliteiten bezit die het metaal toelaten om opnieuw een sleutelrol in het monetaire systeem te spelen, terwijl dat voor zilver niet het geval is. Wie in zilver wil investeren, heeft tal van mogelijkheden. Er zijn echter aan elke methode voor- en nadelen verbonden. Sommige beleggers kiezen voor de meest pure vorm, namelijk een fysieke investering in zilveren munten of baren. Het probleem daarbij is dat u op zilver btw moet betalen (21 % in België). We gaven al aan dat zilver als een industrieel metaal wordt beschouwd en er dus dezelfde regels voor gelden als bij een aankoop van bijvoorbeeld koper of aluminium. Voor een beperkt aantal zilveren munten, zoals de zilveren Maple Leaf en de Silver Eagle, die als verzamelobject worden beschouwd, geldt een verlaagd btw-tarief. Informeer u dus goed bij een specialist indien u van plan bent om op die manier in zilver te investeren. Trackers die gedekt zijn door fysiek zilver zijn een alternatief, maar ook weer niet helemaal, want het tegenpartijrisico kan nooit volledig worden uitgeschakeld. Naast de eerder vernoemde iShares Silver Trust (tickercode SLV op de Amerikaanse NYSE) bieden ook het Britse ETF Securities en de Zwitserse Zürich Kantonalbank (ZKB) trackers aan. Wie met een hefboom in zilver wil investeren, kan terecht bij turbo’s en aanverwante producten (speeders, sprinters, minifutures…). (C)

Door Koen lauwers

Goud heeft kwaliteiten waardoor het een sleutelrol in het monetaire systeem kan spelen. Dat is voor zilver veel minder het geval.