‘Verzekeraars moeten zich aanpassen’

De Nationale Bank van België waarschuwt voor de risico’s die levensverzekeraars lopen als gevolg van de lage rente. Matthieu Louanges van Pimco zegt dat de verzekeraars zowel hun inkomstenbeleid als het beheer van hun activa moeten aanpassen.

“Mijn rapport is verre van pessimistisch”, zegt Matthieu Louanges, specialist financiële instellingen in West-Europa voor de beleggingsmaatschappij Pimco. In dat rapport stelt hij duidelijk dat de Europese verzekeringssector voor hele grote uitdagingen staat. De belangrijkste twee zijn de lage rente en de nieuwe solvabiliteitsregels van Solvency II. Maar Louanges nam een kijkje bij verschillende verzekeringsmaatschappijen in Europa en stelde “een voldoende grote flexibiliteit en aanpassingsvermogen” vast.

In België zijn de toezichthouders bezorgd om de toename van risico’s op de balans van de verzekeraars. Door de lage rente beleggen ze, op zoek naar een hoger rendement, minder in overheidsobligaties en meer in risicovolle activa.

MATTHIEU LOUANGES. “Er verschijnen met de regelmaat van de klok rapporten die waarschuwen voor de impact van de lage rente op de verzekeringsmaatschappijen. Vooral verzekeraars met hoge verplichtingen uit het verleden en veel contracten met een gegarandeerde rente (zoals tak21 in België, nvdr) kunnen het moeilijk krijgen. Zij moeten hun obligaties herbeleggen tegen een lager rendement. Risicoloze investeringen zoals cash of Duitse bunds brengen niets meer op. Bovendien heeft de lage rente een negatief effect op de premie-inkomsten. Dat verhoogt de problematiek voor de verzekeraars: zowel de opbrengsten uit beleggingen als de omzet staan onder druk.”

Verzekeraars met een goed balansbeheer (ALM-management) hebben ervoor gezorgd dat de looptijd van hun beleggingen en hun verplichtingen op elkaar afgestemd zijn. Maar ik neem aan dat niet elke maatschappij in dat geval verkeert?

LOUANGES. “Er zijn belangrijke verschillen tussen landen en tussen maatschappijen. In Duitsland bijvoorbeeld is het risico van de levensverzekeraars groter dan in andere landen. Duitse levensverzekeringscontracten zijn immers zeer gunstig voor de verzekeringsnemer. Er wordt vaak gewerkt met een gegarandeerd kapitaal en/of rendement, en de garanties lopen soms levenslang. Daar zit weinig marge voor verandering.

“In het algemeen denk ik dat de grote verzekeraars die voldoende gediversifieerd en gekapitaliseerd zijn, beter met de lagerenteomgeving om kunnen. Ze hebben doorgaans voldoende hoogrentende beleggingen uit het verleden. Kleinere maatschappijen die gespecialiseerd zijn in één verzekeringstak staan onder veel grotere druk. Vaak zijn het onderlinge verzekeraars die geen toegang hebben tot de financiële markten. Zij zijn kwetsbaar.”

Verwacht u een consolidatie van de sector?

LOUANGES. “Ja, ik denk dat een aantal kleinere maatschappijen eieren voor zijn geld zal kiezen en opgeslorpt zal worden door grotere spelers. De consolidatie zal de komende maanden wellicht in een stroomversnelling komen. Het QE-programma van de ECB loopt nog tot eind 2016, dus is de kans groot dat de rente op overheidsobligaties nog een tijd heel laag blijft.”

Wat doen verzekeraars om zich aan die lage rente aan te passen?

LOUANGES. “In de productie van nieuwe levensverzekeringen merk je een duidelijke switch naar tak23-producten (zonder gegarandeerde rente, de opbrengst is meestal gelinkt aan een beleggingsfonds, nvdr) of hybride producten (een mengeling van tak21 en tak23, nvdr). Dat proces is al een aantal jaren bezig. In Frankrijk bijvoorbeeld bieden verschillende levensverzekeraars geen klassieke producten met een kapitaal- of rendementsgarantie meer aan. De nieuwe Solvency II-regels leggen deze producten ook zwaardere kapitaalvereisten op. Een lage rente en Solvency II gaan gewoon niet samen met klassieke levensverzekeringen.”

De productie van nieuwe contracten is één zaak, maar wat met het beheer van de activa?

LOUANGES. “Aan de investeringskant zijn verzekeraars veel creatiever en innovatiever dan in het verleden. Ze internationaliseren hun portefeuille en gaan hun beleggingen veel meer spreiden. Ze beleggen in de Verenigde Staten en in groeilanden in plaats van exclusief in Europa. Of ze investeren in vastgoed en infrastructuurprojecten, soms zelfs in private equity. Op die manier trachten ze de inkomsten uit hun investeringsportefeuille te optimaliseren. Wie de nieuwe premie-inkomsten enkel in klassieke overheidsobligaties belegt, dreigt zijn winst fors te zien dalen.”

Uit uw rapport blijkt dat de verzekeraars ook hun liquiditeitspositie herevalueren?

LOUANGES. “En terecht. In het verleden hebben ze eigenlijk te veel geïnvesteerd in cash en effecten met een hoge liquiditeit. Dat was voor niets nodig. Al die liquide middelen, zeker voor schadeverzekeraars was daar geen behoefte aan. Pas recent zijn de verzekeraars de risicopremie van minder liquide investeringen gaan beschouwen als een bron van hoger rendement. Ook lange looptijden worden gemakkelijker aanvaard. Dat is een goede ontwikkeling. Als verzekeraar in een lagerenteomgeving is het cruciaal dat je de opbrengst van je activa verhoogt. Door meer illiquide activa en langere looptijden te verkiezen, kun je dat op een gesofisticeerde manier doen zonder de risico’s fors te verhogen. Het komt erop aan te kiezen voor kwaliteitsactiva met een aantrekkelijke premie.”

Nogal wat consultants geven de verzekeringsmaatschappijen het advies te stoppen met levensverzekeringen en alles op niet-leven te zetten.

LOUANGES. “Ik zou toch de voorkeur geven aan een zo groot mogelijke diversifiëring. Het komt er vooral op aan de leven-business heruit te vinden. Een gegarandeerd kapitaal of rendement aanbieden is in de gegeven renteomgeving niet langer mogelijk. De return is te laag en de kapitaalvereisten zijn te hoog, waardoor je retailklanten geen aantrekkelijk voorstel meer kunt doen. Daarover zijn zowat alle Europese levensverzekeraars het eens. Dat weerspiegelt zich in de dalende productiecijfers. De toekomst van de tak leven ligt duidelijk in de combinatie van verzekeringsproducten met beleggingsfondsen en vermogensbeheer. Dat betekent dat de retailklant minder garanties krijgt, maar wel het perspectief op een mooie return. Vanuit het standpunt van de verzekeraar behelzen deze producten minder risico’s en dus ook lagere kapitaalvereisten.”

Luidt de doodsklok voor klassieke levensverzekeringen?

LOUANGES. “Of klassieke levensverzekeringscontracten helemaal zullen verdwijnen, durf ik te betwijfelen. Uiteindelijk is het een zeer sterk concept gebleken. Het laat verzekeraars toe investeringen te poolen, een beperkt risico te nemen en op lange termijn waarde te creëren, los van de soms volatiele marktomstandigheden. Als individu is het moeilijk gelijkaardige risicoloze rendementen te behalen. Ik vermoed dat men voor pensioenverzekeringen altijd wel voor een deel zal terugvallen op dit concept.”

Patrick Claerhout

“Ik denk dat een aantal kleinere maatschappijen eieren voor zijn geld zal kiezen en opgeslorpt zal worden door grotere spelers”