‘VEEL PRINCIPES, NU NOG DE UITWERKING’

“Er staan veel gezonde economische basisprincipes in het regeerakkoord”, zegt Geert Gielens, hoofdeconoom van Belfius. “Maar de vraag is: hoe werk je ze uit? En over hoeveel tijd spreid je die uitwerking? Al begrijp ik dat de nieuwe regering niet onmiddellijk alle antwoorden kan leveren. Net daartoe dient een regeerperiode.”

Voorbeelden van vaagheid zijn onder andere te vinden bij het hoofdstuk over de modernisering van de arbeidsmarkt. “Het loon van een werknemer zal niet meer louter afhangen van leeftijd en anciënniteit, maar meer van competenties en productiviteit”, zegt Gielens. “Hoe ga je dat toepassen? En zal het gelden voor elke werknemer? Of enkel voor nieuwelingen op de arbeidsmarkt? Naargelang van het antwoord op die vragen zal het effect van die maatregel grondig verschillen.”

De fameuze indexsprong wordt in één kort zinnetje afgehandeld. Ook over plannen met de automatische loonindexering komen we weinig te weten. “Het akkoord zegt dat het mechanisme ‘eventueel verder kan worden hervormd’. Om de impact daarvan te kennen, heb je toch meer details nodig”, zegt Gielens.

Maar becijferde doelstellingen geven ook geen zekerheid, aldus Gielens. “Het basispercentage van de werkgeversbijdrage zal op termijn verminderen tot 25 procent. Dat maakt arbeid goedkoper, zodat we meer mensen aan het werk krijgen. Daardoor blijven de pensioenen beter betaalbaar. Maar hoeveel werkgelegenheid zal de loonlastenverlaging creëren? Dat weet je nooit op voorhand. Het hangt ook van de economische toestand af. Die heb je niet in de hand. De Duitse economie, onze belangrijkste exportmarkt, is flink aan het vertragen.”

Overleg

Op zijn minst schuwt de tekst een aantal hete hangijzers niet. “De nieuwe regering wil de financiering van de ziekenhuizen aanpakken”, zegt Gielens. “Er moet een systeem komen dat de werkingskosten van de ziekenhuizen echt dekt. Dat is goed.”

Maar ook daar blijft het bij principes. “Dat is ook normaal in onze overlegeconomie”, zegt Gielens. “De regering geeft de richting aan, zodat er ruimte blijft voor overleg. Hopelijk krijg je dan oplossingen die door de betrokken sectoren gedragen zijn én uitgevoerd worden.”

Een overlegeconomie heeft veel tijd nodig om beslissingen te nemen. Hebben we die tijd wel, gezien de economische toestand? Gielens: “Is haast nodig? Neem nu de belastingverschuiving. De verlaging van de belasting op arbeid probeert de regering op te vangen met een verhoging van de btw op enkele producten. Het is niet meer dan een begin van een belastingverschuiving. Maar ik weet niet of een schok zo gezond zou zijn. Eer de beslissing in een wet is vertaald, het parlement is gepasseerd, en in toepassingsbesluiten is gegoten, is er veel tijd gepasseerd. Het risico is dat de behoeften tegen die tijd veranderd zijn. Een tijd geleden heeft Zweden zijn fiscaliteit op huizen herzien. Toen de nieuwe regelgeving op punt stond, was de timing zo ongelukkig geworden dat het de vastgoedcrisis alleen maar heeft verergerd.”

Permanent overleg zorgt voor een beleid dat aangepast is aan veranderde omstandigheden, vindt Gielens. “Een grote revolutie is contraproductief. Zo zitten we ook niet in elkaar.”

“Een grote revolutie is contraproductief”