Stuwt aanval op Russische olietanker de olieprijs? ‘Sombere economische vooruitzichten ook van tel’

Oekraïne heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag een Russische olietanker getroffen in de zeestraat van Kertsj. Luidt het feit dat de Oekraïners de Russische oliehandel viseren, een nieuwe fase in de oorlog in, met directe gevolgen voor de wereldwijde olieprijs en dus ook de Europese inflatie? “Die aanslagen met zeedrones op een olietanker en op een militair schip in de oliehaven van Novorossiejsk, kunnen de oliemarkt de stuipen op het lijf jagen”, weet Thijs Van de Graaf, energiespecialist aan de UGent. Maar ook andere factoren hebben invloed op de prijzen.

De aanslag van vrijdagnacht was gericht tegen de olietanker Sig. Volgens het Oekraïense persagentschap Interfax-Oekraïne zou het schip brandstof hebben overgebracht voor het Russische leger. “Je moet die aanval zien in het kader van het uiteenvallen van de graandeal”, duidt Van de Graaf, wiens onderzoek het snijvlak van energiezekerheid, klimaatbeleid en internationale politiek bestrijkt. “De Russen zijn begonnen met de graanhavens van de Oekraïners te bombarderen, ook op de Donau. Dit is het antwoord van Oekraïne: voor het eerst viseert het de Russische oliehandel. Dit is inderdaad een nieuwe fase in de oorlog, en ze is nog maar een paar dagen geleden begonnen. Heeft Oekraïne de capaciteit om die aanvallen vol te houden of zelfs op te drijven? De tijd zal het uitwijzen.”

We hebben al een rimpeleffect gezien op de oliemarkt, met licht stijgende olieprijzen na die aanslagen.

THIJS VAN DE GRAAF. “De olieprijzen zijn de voorbije maand al met 15 tot 20 procent gestegen. Je ziet dat ook aan de pomp. Het is niet abnormaal dat de olieprijzen stijgen in de zomervakantie. Dat is het typische seizoen waarin de vraag stijgt. In de Verenigde Staten heb je dan het driving season. En veel mensen gaan met het vliegtuig op reis.

“We zitten nog ver onder het niveau van vorig jaar. In juni 2022 stond de prijs nog op 120 dollar per vat, nu is dat 86-87 dollar. De oliemarkt is al maanden relatief stabiel, ondanks het embargo van de Europese Unie op de invoer van Russische ruwe aardolie en aardolieproducten. Daarbovenop heeft de G7 plus Australië nog een prijsplafond afgesproken voor Russische olie. Er worden geen diensten, verzekeringen enzovoort meer aangeboden aan Russische tankers, als ze olie verkopen boven zestig dollar per vat.”

Russische olie is nog altijd belangrijk, ondanks dat prijsplafond en die sancties.

VAN DE GRAAF. “Dat prijsplafond heeft er niet toe geleid dat de Russische olie niet langer haar weg naar de markt vindt. Eigenlijk is dat goed nieuws, want dat was de hele bedoeling: de wereldmarkt bevoorraad houden, maar wel de Russische inkomsten doen dalen. Welke prijs al betaald wordt voor die olie, is nog moeilijk in te schatten.”

‘Het prijsplafond heeft er niet toe geleid dat de Russische olie niet langer haar weg naar de markt vindt. Wat op zich goed nieuws is’

Thijs Van de Graaf (UGent)

Populair in China en India

Zijn die inkomsten van de Russen wel gedaald? Ze kunnen hun olie massaal kwijt aan de grootverbruikers China en India.

VAN DE GRAAF. “Met India en China heeft Rusland goede afnemers van zijn olieproducten. Het is zelfs de grootste olieleverancier van die twee landen geworden. En er zijn indicaties dat India Russische olie koopt boven het prijsplafond. Maar datis heel moeilijk in te schatten, omdat dat natuurlijk clandestien gebeurt. Het zou namelijk kunnen dat men op de douaneformulieren die ingevuld worden in India, de prijzen bewust manipuleert om minder taksen te betalen.”

Komt er meer pijn aan?

VAN DE GRAAF. “Er is geen reden tot paniek. In elk geval is er geen aanbodschok geweest door die sancties, wat goed nieuws is voor de oliemarkt. Dat, en het feit dat Saudi-Arabië zijn productie al drie keer heeft teruggeschroefd sinds november, heeft de olieprijzen relatief stabiel gehouden.

“Er zijn dus allerlei zaken aan het schuiven, maar de olieprijs is relatief stabiel gebleven. Is die kleine stijging van de jongste weken het begin van een enorme opwaartse curve tegen de herfst? Dat is op dit moment echt niet te zeggen. De sombere economische vooruitzichten van China en andere regio’s in de wereld, waaronder Europa, drukt de olieprijs naar beneden. De vraag is natuurlijk ook een zeer belangrijke parameter. Dus ja, er is een stijging, maar het is absoluut niet zeker dat die zal doorzetten. De prijzen kunnen evengoed een beetje op en neer blijven schommelen. Ze zouden misschien zelfs tot 100 dollar per vat kunnen gaan en dan weer dalen.”

Lees ook: