Thijs Van de Graaf (UGent): ‘Europa heeft de energieoorlog gewonnen, maar tegen een hoge prijs’

“In het nieuwe normaal zijn de prijzen hoger dan voor de crisis, maar van prijsopstoten zoals die van vorige zomer blijven we wellicht gespaard”, zegt Thijs Van de Graaf, energiespecialist aan de UGent.

Aardgasverbruikers halen opgelucht adem, want het schrikbewind van de peperdure aardgasprijzen is voorlopig voorbij. De aardgasprijs voor levering deze zomer is gedaald tot 25 euro per megawattuur. Voor levering deze winter moet u nog 41 euro per megawattuur neertellen. Die prijzen zijn nog een stuk hoger dan voor de energiecrisis, maar de prijsdaling is toch onverwacht groot.

Waarom is de aardgasprijs zo fel gedaald?

THIJS VAN DE GRAAF. “De prijsdaling is al sinds september vorig jaar bezig. De recordprijzen van eind augustus, tot 300 euro per megawattuur, waren gewoon onbetaalbaar geworden. Zo’n prijs kwam overeen met een olieprijs van 600 dollar per vat. Een correctie op die piekprijs was dus onvermijdelijk. Daarnaast waren er een aantal meevallers, zoals de relatief zachte winter en het lagere lng-verbruik in China, zodat Europa meer lng kon aankopen. Europa heeft ook grote inspanningen gedaan om de vraag naar aardgas te verminderen. Dat heeft ervoor gezorgd dat we de winter zijn doorgekomen met relatief hoge voorraden. Dat maakt een haalbare kaart van de oefening om die voorraden te herstellen richting volgende winter en het heeft een groot psychologisch effect op de aardgashandelaren. Paniekaankopen blijven uit. Intussen kampen we zelfs met een overaanbod van lng. De lng-schepen varen trager en doen soms dienst als opslag voor lng.”

Kan Europa al verder zonder een kubieke meter Russisch aardgas?

VAN DE GRAAF. “Nee. Europa dekt nog altijd 10 procent van het aardgasverbruik met aardgas uit Rusland, dat via pijpleidingen of via lng-schepen wordt aangevoerd. We voeren zelfs meer Russisch lng in dan vroeger. Op de recente G7-top is een embargo op Russisch lng er niet gekomen. Zo’n embargo zou ook weinig effect hebben op de bevoorrading, omdat lng een wereldmarkt is. Het Russische lng zou via andere landen toch zijn weg vinden naar Europa. Rusland heeft een groot deel van de aardgastoevoer via pijpleidingen naar Europa zelf dichtgedraaid, maar het voorstel om te stoppen met de invoer van het resterende gedeelte heeft het op de G7-top ook niet gehaald. Op korte termijn kunnen we verder zonder Russisch aardgas, maar dat zou de prijs opnieuw flink hoger jagen.”

Heeft Rusland de energieoorlog met Europa verloren?

VAN DE GRAAF. “Ja, maar Europa heeft zich flink pijn moeten doen. De Europese invoerfactuur van energie is met 1.000 miljard dollar gestegen, zo berekende Bloomberg. Europese overheden hebben honderden miljarden euro’s aan steun moeten geven aan bedrijven en gezinnen. Alleen al de aanleg van de aardgasvoorraden voor de winter heeft Europa vorig jaar 50 miljard dollar gekost, wat tien keer zoveel als normaal is.”

Het lagere aardgasverbruik in Europa was ook niet volledig vrijwillig, want deels te wijten aan een lagere economische activiteit?

VAN DE GRAAF. “De lagere vraag was toch grotendeels vrijwillig. De industriële productie is zelfs gestegen in Europa. Wel hebben de energie-intensieve sectoren, zoals de productie van kunstmest, klappen gekregen. De vraag blijft of we die sectoren in Europa kunnen behouden, want de aardgasprijs blijft in de Verenigde Staten beduidend lager. De gasprijs is dan wel stevig gedaald in Europa, maar die prijs ligt nog altijd een stuk hoger dan in de periode 2010-2021.”

Welke aardgasprijzen mogen we de volgende jaren verwachten?

VAN DE GRAAF. “De handelaars zijn op zoek naar een nieuwe normaal en een nieuwe bandbreedte waarin de prijzen zullen fluctueren. De wereldwijde aardgasstromen ondergaan enorme veranderingen, wat heel wat onzekerheid veroorzaakt. Die nieuwe bandbreedte zal op een iets hoger niveau blijven dan voor de energiecrisis. Een prijs van 30 euro per megawattuur zag je vroeger nooit, maar die prijs zal binnen de nieuwe bandbreedte vallen. Prijsopstoten tot ver boven 30 euro per megawattuur blijven mogelijk. In hoge nood is er nog het Europees afgesproken prijsplafond (van 180 euro per megawattuur, nvdr), maar dat is de zolderkamer van de markt. Ik denk niet dat we die prijs ooit nog zullen bereiken.”