Oppositiekomkommers

Zondag 25 mei 2014 zal sowieso de geschiedenisboeken halen. Die dag werden de ‘samenvallende verkiezingen’ in de praktijk gebracht. Meer dan ooit stemden Vlamingen en Walen totaal verschillend. België bestaat uit twee democratieën, met elk hun eigen partijen, eigen kiezers, eigen media enzovoort. Grootste verliezer werd de PS, die in alle stembusslagen veel kiezers verloor. Voor de eerste keer in een kwarteeuw zullen de Franstalige socialisten geen deel uitmaken van de federale regering.

Dat de electorale slag op meer dan één wijze uniek zal blijken te zijn, heeft vooral te maken met de vaststelling dat voor het eerst in een kwarteeuw de politici zullen doen wat de kiezer heeft beslist. Of de bezwerende woorden van Vlaams topondernemer en ‘Europa’s grootste groenteboer’ Hein Deprez op 11 juli op het Schoon Verdiep van het Antwerpse stadhuis daar iets mee te maken hebben? Op de Vlaamse feestdag ontving hij de Gulden Spoor van de Beweging Vlaanderen-Europa. In zijn dankwoord richtte hij zich in niet mis te verstane bewoordingen tot de heren die voor hem zaten: Antwerps burgemeester en N-VA-voorzitter Bart De Wever en (toen nog) Vlaams minister-president en (nu nog) CD&V-boegbeeld en federaal coformateur Kris Peeters. Deprez vroeg hen met aandrang om de stem van de Vlaamse kiezer eindelijk te respecteren en centrumrechtse regeringen te vormen. Een boodschap die in de klassieke media overigens weinig of geen weerklank kreeg.

De regering-Bourgeois is geïnstalleerd. Met voor de eerste keer een Vlaams-nationalistische MP. De herstelregering heeft een verpletterende meerderheid in het Vlaamse halfrond.

De oppositiepartijen hebben inmiddels van zich laten horen. Ondanks pogingen tot overleg met enkele vooral linkse middenveldorganisaties en wat losse stemmen in de pers her en der. Dat leidde tot een communicatief bedroevend beeld. De oppositie vond er niets beter op om de nieuwe regering midden in de zomer te interpelleren over de begroting. Die cijfers worden traditioneel gepresenteerd in de septemberverklaring. De tussenkomsten van zowel sp.a als Groen bleken losse flodders. Als sp.a van plan is om Ingrid Lieten als oppositieleidster te handhaven, dan maakt die partij het zichzelf nog moeilijker. Voor de oppositie is het komkommertijd. In het Engels klinkt die uitdrukking beter en geeft zij een correctere omschrijving: the silly season. Na de kordate repliek van MP Geert Bourgeois zakte de hele vertoning als een pudding in elkaar.

Inmiddels raken de interne problemen bij de Vlaamse socialisten – kleiner dan ooit na de vorige verkiezingen – niet opgelost. De ware analyse van de verkiezingsnederlaag mag nog altijd niet worden gemaakt. De positie van Bruno Tobback als voorzitter blijft wankel. Uitdager John Crombez loert om de hoek. Ook hier is communicatiestroomlijning vereist.

De linkse oppositie in Vlaanderen stelt weinig voor. Zolang sp.a en Groen als twee kleine partijen willen blijven fungeren, zullen ze weinig in de pap te brokken hebben. Sp.a heeft al te lang als aanhangwagentje gefungeerd van de monstermachine die de PS is. Die heeft cdH inmiddels in een wurggreep. Wallonië is meer dan ooit l’état PS. Wie in Vlaanderen de francofone humanisten nog ziet als deel van de christendemocratische familie heeft het jongste decennium enkele cruciale ontwikkelingen gemist in de romppartij die cdH is geworden (met minder Kamerzetels dan N-VA in de kieskring Antwerpen).

De regering-Bourgeois staat voor een grote besparingsopdracht. De toekomstige regering-Peeters wacht een nog grotere budgettaire operatie. Beide ploegen hoeven voor hun taak niet te vrezen. De bevolking beseft al te goed dat de gratis-tijd definitief voorbij is. Jan met de Pet begrijpt dat bussen, trams, water, elektriciteit en zoveel meer niet kosteloos kunnen zijn. Alles heeft een prijs. Iemand moet de rekening betalen.

Om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan – vergrijzing, internationalisering, innovatie – moet er geïnvesteerd worden, vooral door de privésector. Dat kan alleen als er gesnoeid wordt in de wildgroei van de vele overheden. Er heerst nog veel verspilling, overlapping en andere uitwassen. In de gezondheidszorg, het onderwijs, de overheidsbedrijven kent iedereen efficiëntieoplossingen, waardoor slankere overheden mogelijk zijn, en minder overheidsuitgaven en lagere belastingen.

De regeringen – en de partijen die er deel van uitmaken – moeten het alleen durven en doen.

De auteur is expert in reputatiemanagement, CEO van A&A en gastdocent aan diverse universiteiten.

PETER FRANS ANTHONISSEN

Zolang sp.a en Groen als twee kleine partijen willen blijven fungeren, zullen ze weinig in de pap te brokken hebben.