Napels. No City for old men

U zal niet willen braken van uw vakantielectuur, en toch. Gomorrah tormenteert op vele bladzijden je maag, maar is een waarheidsgetrouw portret van de economie van een zusterland in de Europese Unie: Italië. Waar begint in Europa de derde wereld? In Napels. De wetteloosheid van deze stad spiegelt zich aan de criminaliteit van Kinshasa en Mumbai. De moorden, corruptie, diefstallen in onze contreien zijn daarmee vergeleken wissewasjes van de fröbelschool. Wie in Europa in geld, confectie, sigaretten, alcohol, illegalen, kaas, afval, drugs, vastgoed, HST’s, cement, hotels, wapens, bouwtoestellen of vrouwen handelt, flirt met de economie van Napels. Meer dan 40 % van de ondernemingen in Italië wortelt in het zuiden. Ondergrondse en bovengrondse zakenlui leven er innig omstrengeld. De kracht van de Napolitaanse misdaadsyndicaten is het dubbelspoor legaal-illegaal, waarbij zij nooit verzaken aan hun criminele bolster. De clans zijn ondernemingen met managers, boekhouders en marketeers die geen pistolen dragen onder de oksels en wel de vrije markt kapotmaken door hun met bloed, foltering en kogels beschermde kartels.

Javier Bardem is in de recente neowestern ‘No country for old men’ van Ethan en Joel Coen een duivelse moordenaar-psychopaat. Napels krioelt van de psychotisch gestoorde killers. Gomorrah: A Personal Journey into the Violent International Empire of Naples’ Organized Crime System van Roberto Saviano vult 301 bladzijden met wreedheid. Gomorra en Sodom zijn de Bijbelse steden die door God met vuur en zwavel werden verdelgd om hun zedenbederf. De wreedaardigheden, onder andere het onthoofden van verklikkers, zijn essentieel voor een systeem van geleide economie waar gebrandschat, gefolterd en gechanteerd wordt om de bonafide concurrenten uit de markt te treiteren. Is ‘Gomorrah’ een geschreven versie van de maffiafilms The Godfather, GoodFellas en Scarface?

Saviano (29) peilt verder en dieper dan de drie prenten. Hij is geboren en getogen in Napels, studeerde er filosofie en rijdt er al jaren rond met de Vespa. Door de politie voor te zijn, bijvoorbeeld bij afrekeningen op de drugsmarkt van Secondigliano, lectuur van politierapporten, kameraadschappelijke babbels met de kleine garnalen van de camorra kan hij een tapijt weven van de realiteit. De camorra verdreef de Sicilianen van de maffia en de ndrangheta (het misdaadkartel van Calabrië) van de eerste plaats.

Wie de Italiaanse politiek, economie en samenleving wil begrijpen, heeft hiermee een uitstekende inleiding. Voor ondernemers geldt dat des te meer omdat Saviano documenteert hoe Napels meedraait in een multinationale confederatie van bedrijven die wordt uitgebuit en uitgebaat door rivaliserende families uit het voorgeborchte van de havenstad. De camorra sluist honderdduizenden ton ongeïnspecteerde Chinese waren Europa in, verstrekt euro’s tegen woekerrente aan de verscholen ateliers die elegante Italiaanse couture naaien voor vrouwen die kicken op Sex and the City en verschaft Oost-Europese wapens aan de Baskische terroristen. Al maanden kleven metershoge huisvuilbergen met hun ratten- en ziektepopulatie op onze beeldschermen. De strijd van de camorra voor haar stortplaatsen, waar meer renderende smeerlapperij van de industrie in Noord-Italië wordt verborgen, is de hoofdreden van de brij in Napels.

Saviano wordt sinds ‘Gomorrah’ dag en nacht bewaakt door de politie. Hij schreef het boek dat je hier in België meer zou willen. Een snoeiharde speurtocht naar de corruptie, wetteloosheid, onderwereld die veel minder, maar toch, ook ons land raakt. Saviano noemt namen, tekent structuren, detailleert een stad en streek en politici die zich hebben uitgeleverd aan de gangsters. Een index, meer kaarten van Napels en omgeving en stambomen van clans ontbreken voor niet-Italiaanse lezers. Met die ingrediënten zou deze criminele pasta makkelijker verteren.

ROBERTO SAVIANO, GOMORRAH, FARRAR STRAUS GIROUX, 2007, 301 BLZ, 22 EURO

Frans Crols